A. A. Yusupxodjayev,B. T. Berdiyarov

1.18-rasm. Anod 
pechi yoniga 
o‘rnatilgan 
bo‘lib, suyuq 
eritmani 
aylanma 
“karusel” qolip 
orqali quyish 
agregati
. 
Pechning 
hajmi 200–250 t bo‘lsa, quyish mashinasining ishlab chiqish unumdorligi bir 
soatda 40 t tashkil qiladi va quyish davri 5–6 soatga cho‘ziladi.
1.19-rasmda qoliplarga quyib qattiq holda olingan anodli mis ko‘rsatilgan. 
Bo‘yi 1 m gacha, og‘irligi esa 350 kg gacha bo‘lgan ushbu mis qotishmasining 
tarkibida 99,8 % gacha mis bo‘ladi. 

---

119 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.19-rasm. Anod pechidan olingan qattiq holdagi misli anod 
qotishmasining umumiy ko‘rinishi. 
 
Nazorat savollari
 
1
. Homaki misni olovli rafinirlash maqsadi?
 
2.Anod pechining konstruksiyasi? 
3.Anod misning xajmi qancha? 
4.Anod misda misi miqdori? 
 
1.18.Misni elektrolitik rafinirlash jarayonining nazariy asoslari. 
Jarayonning kimyosi 
Elektrolitik tozalashning asosiy maqsadi toza, yuqori sifatli mis va yarim 
mahsulot (shlam) olishdir. Shlamga oltin, kumush, selen va tellur to‘planadi. Bu 
jarayonni amalga oshirish uchun anoddagi mis doimiy elektr toki yordamida 
eritiladi va shu davrda erkin mis kislotali eritma orqali katodga o‘tkaziladi. 
Erituvchi modda sifatida sulfat kislotasi ishlatiladi. Asosiy dastgoh sifatida 

---

120 
elektrolitik vanna ishlatiladi, u temir betondan yasalgan kesimi to‘g‘ri burchakli 
dastgohdir. Elektroliz vanna elektrolit quyadigan quvur nov va elektr toki bilan 
ta’minlaydigan shinalar bilan jihozlangan. Vannaning ichki sirti qattiq 
plastmassadan yoki qo‘rg‘oshin bilan izolatsiya qilingan bo‘ladi, chunki eritma 
tarkibida sulfat kislotasi bor. 
Elektroliz o‘tadigan muhit– elektrolitik quyidagi tarkibga ega: 135–200 g/l 
H
2
SO
4
va 170–200 g/l mis kuporosi – SuSO
4
H
5
O (35–50/Cu
2+
ionlariga to‘g‘ri 
keladi). 
Anod pechidan qoliplarga quyib olingan tayyor mahsulot 1.20-rasmda 
tasvirlanganidek, vagonchalarga taxlanib, temiryo‘l izi orqali elektroliz sexiga 
eritmada qayta ishlash uchun jo‘natiladi.