A. M. Vəliyev Elmi redaktorlar: R. A. Səlimov, S. A. Sadıqova, T.Ə. Paşayev



Yüklə 17,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə140/182
tarix21.04.2017
ölçüsü17,41 Mb.
#14975
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   182

PUL 

VƏ 

NATURA 

FORMASINDA 

TRANSFER

  -  pul  və  qeyri-pul  formasında  ola 

bilər. Əgər transferlər bütün digər münasibətlərdə 

analoji  hesab  edilərsə,  onda  pul  və  ya  qeyri-pul 

formasında  həyata  keçirilə  bilər,  məsələn,  sosial 

yardımlar  üzrə  müavinətlər,  bu  zaman  bu  iki 

forma  adlarına  görə  fərqlənir:  pul  formasında 

transferlər və natura formasında transferlər. 

 

PUL  YIĞIMI



  –  cəmiyyətin  pul  şəklində 

yaranan və reallaşdırılan xalis gəliridir. Məhsulun 

satış qiyməti ilə onun tam maya dəyəri arasındakı 

fərqi göstərir. 

 

PULUN  EMĐSSĐYASI

  –  pulların  dövriyyəyə 

buraxılmasıdır.  Azərbaycan  Respublikasında  pul 

emissiyasına hüquq istisna olaraq Mərkəzi Banka 

aiddir. 

Azərbaycan 

Respublikasında 

pul 


emissiyası  və  pulların  dövriyyədən  çıxarılması, 

pul  dövriyyəsinin  təşkilinin  həyata  keçirilməsi 

haqqında  Mərkəzi  Bankın  Đdarə  Heyəti  qərar 

verir. Pul emissiyası - bankın şərtsiz öhdəliklərinə 

malik  və  onun  bütün  aktivləri  ilə  təmin  olunan 

bank  biletləri  və  metal  sikkələr  şəklində 

buraxılışla  həyata  keçirilir.  Dövriyyədə  pul 

kütləsinin  artması  istehsal  həcminin  və  əmtəə  və 

xidmətlər 

satışının 

artması 

ilə 


müşayiət 

olunmalıdır,  əks  halda  pulların  onlara  olan 

tələbatdan  çox  olması,  pulların  qiymətdən 

düşməsinə və inflyasiyaya gətirib çıxarır.  

 

PULUN  KƏMĐYYƏT  NƏZƏRĐYYƏSĐ

  – 

pul kütləsinin artımı və əmtəə qiymətlərinin artımı 

arasında  mövcud  olan  birbaşa  asılılığa  dair 

nəzəriyyədir.  

 


 

545


-R-

Rabitə (əlaqə) xətti ..................................... 546 

Rabitə əməliyyatçısı ................................... 546 

Rabitə fəaliyyətinin sabitliyi ...................... 546 

Rabitə xidməti ............................................ 546 

Rabitə xidmətlərinin göstərilməsi .............. 546 

Rabitə xidmətlərinin tarif indeksləri .......... 546 

Rabitə xidmətlərinin tarifləri ...................... 547 

Rabitə işlərinin (məhsulunun) keyfiyyəti ... 547 

Rabitə müəssisələri .................................... 548 

Rabitə müəssisələrində yüklənmələrin 

təmərküzləşməsi əmsalı ............................. 548 

Rabitə statistikası ....................................... 548 

Rabitə şəbəkəsi ........................................... 548 

Rabitə vasitələri.......................................... 548 

Rabitə vasitələrinin buraxılış qabiliyyəti ... 548 

Rabitədə mübadilə...................................... 549 

Rabitədə tranzit mübadiləsi ........................ 549 

Rabitədə yüklənmə ..................................... 549 

Rabitədə yüklənmənin qeyri-bərabərlik 

əmsalları ..................................................... 549 

Rabitənin əhalidən alınan gəlirləri ............. 549 

Rabitənin fəaliyyət müddəti ....................... 549 

Rabitənin gəlirləri ...................................... 549 

Rabitənin qıraq (uc) avadanlığı .................. 549 

Rabitənin növləri ........................................ 549 

Radio-televiziya stansiyaları ...................... 550 

Rahat mağaza ............................................. 550 

Rastra ......................................................... 550 

Ratsin düsturu ............................................ 550 

Rayon ......................................................... 550 

Rayon tənzimləmə əmsalları ...................... 550 

Razılaşma (saziş) qiyməti .......................... 550 

Real əmək haqqı ......................................... 550 

Real əmtəə bazarı ....................................... 551 

Real investisiyalar ...................................... 551 

Real nəsil .................................................... 551 

Real nəsil metodu ....................................... 551 

Real nəslin ölüm cədvəlləri ........................ 551 

Real vaxt rejimi .......................................... 551 

Reemiqrasiya .............................................. 551 

Regiona gətirmə (göndərmə) ..................... 551 

Regional statistika ...................................... 551 

Regional iqtisadiyyat.................................. 552 

Regionun yük dövriyyəsi ........................... 552 

Registr ........................................................ 552 

Registr göstəricisi ....................................... 552 

Registr müşahidəsi ..................................... 552 

Registrdə uçot kartı .................................... 552 

Registrin aktuallaşdırılması........................ 552 

Registrin aparılması ................................... 552 

Reimmiqrasiya ........................................... 552 

Reklam ....................................................... 552 

Reklam turları ............................................ 552 

Reklamasiya ............................................... 552 

Rekurrent əlaqə .......................................... 552 

Rekursiv model .......................................... 552 

Reqressiv təhlil .......................................... 552 

Reqressiya .................................................. 552 

Renta .......................................................... 553 

Rentabellik ................................................. 553 

Repatriasiya ............................................... 553 

Reprezentativlik (təmsilçilik) xətası .......... 553 

Reproduktiv dövr ....................................... 553 

Reproduktiv yaş ......................................... 553 

Residivist cinayətkarlıq ............................. 554 

Restitusiya .................................................. 554 

Revalvasiya ................................................ 554 

Rezident ..................................................... 554 

Rəhbərlik tərəfindən nəzarət ...................... 554 

Rəqabət ...................................................... 554 

Rəqəmlər üzərində əməliyyatlar ................ 555 

Rəsmi qeydiyyatdan keçmiş işsizlik   

səviyyəsi .................................................... 555 

Rəsmi statistika .......................................... 555 

Rəsmi statistika materiallarının istehsalı ... 555 

Rəsmi statistika sistemi.............................. 555 

Rəsmi statistikanın əsas prinsipləri ............ 555 

Rəsmiyyət .................................................. 556 

Risklərin və xərclərin ödənilməsi üzrə 

nəzərdə tutulmuş xərclər ............................ 556 

Riyazi demoqrafiya .................................... 556 

Riyazi gözləmə .......................................... 556 

Riyazi iqtisadiyyat ..................................... 557 

Riyazi metod və modellərin bankı ............. 557 

Riyazi metodlar .......................................... 557 

Riyazi statistika .......................................... 557 

Riyazi statistika cədvəlləri ......................... 557 

Rotel ........................................................... 557 

Rurbanizasiya ............................................ 557 

Rüsum ödənilmədən göndəriş .................... 557 

Rüsum ödənilməklə göndəriş .................... 558 



 

546 


RABĐTƏ  (ƏLAQƏ)  XƏTTĐ 

–  iki  son 

məntəqə  arasında  məlumatların  (xəbərlərin) 

ötürülməsini  təmin  edən  texniki  qurğuların 

məcmusudur.  Telekommunikasiya  və  poçt  rabitə 

xətləri  fərqlənirlər.  Telekommunikasiya  əlaqə 



xətləri  kabelli,  hava  (dirəklərdən  asılmış), 

radiorele,  radioxətləri,  kosmik  (peyk)  növlərinə 

bölünürlər. Poçt rabitəsi xidmətləri istifadə edilən 

nəqliyyat 

vasitələrinin 

növlərinə 

uyğun 

bölünürlər:  dəmir  yolu,  avtomobil,  su,  hava  və  s. 



Rabitə  xəttinin  uzunluğu,  digər  göstəricilərlə 

birlikdə  ölkədə  və  ya  hər  hansı  bir  ərazidə 

rabitənin  inkişaf  səviyyəsini  müəyyənləşdirir. 

Statistika  hesabatlarında  rabitə  xəttinin  uzunluğu 

(ölçüsü)  onların  növləri  üzrə  göstərilir.  Rabitə 

şəbəkəsinin təşkili prinsiplərinə görə rabitə xətləri 

beynəlxalq;  magistral  (Bakı  şəhərini  rayon 

mərkəzləri  və  ölkədaxili  şəhərlərlə  birləşdirən); 

rayonlararası  (ölkədaxili  rayon  və  şəhərlər 

arasındakı  əlaqə)  və  yerli  (rayon  və  şəhərdaxili) 

abonentlərlə müvafiq əlaqələri yaradan şəbəkələrə 

bölünür.  Rabitə  xəttində  yaradılmış  kanalların 

sayı  onun  gücünü  –  cəmi  buraxılış  (xidmət 

göstərmək) imkanlarını xarakterizə edir. 

 

RABĐTƏ  ƏMƏLĐYYATÇISI  (OPERATO-

RU)

  –  telekommunikasiya  və  poçt  rabitəsi 

xidmətləri  göstərmək  hüququna  malik  olan  fiziki 

və  hüquqi  şəxslərdir.  Rabitə  əməliyyatçısı 

istifadəçilərə  keyfiyyət  standartlarına,  texniki 

normalara,  sertifikatlara,  müqavilə  şərtlərinə 

müvafiq rabitə xidməti göstərir. 

 

RABĐTƏ  FƏALĐYYƏTĐNĐN  SABĐTLĐYĐ

  

istismarın 

müəyyən 

məlumatların 

(informasiyaların)  ötürülməsi  üzrə  öz  vəzifələrini 

yerinə 


yetirməsində 

rabitə 


obyektlərinin 

xüsusiyyətidir.  Sabitlik  (etibarlılıq)  verilmiş  vaxt 

intervalında  obyektin  fasiləsiz  işləmə  ehtimalı  ilə 

xarakterizə  olunur.  Etibarlılığın  digər  əsas 

göstəricisi hazırlıq əmsalı – K

r

(t) hesab edilir ki, 

bunun da ehtimallığı t anında obyekt iş qabiliyyəti 

vəziyyətində  olur.  Buradan  boşdayanma  əmsalı 

olan  K

n

=1-K



r

özündə  rabitə  obyektinin  işsiz 

vəziyyətində  olması  ehtimalını  əks  etdirir. 

Rabitənin  fəaliyyətinin  sabitliyinin  pozulması 

müxtəlif 

səbəblərdən 

baş 

verir. 


Rabitə 

statistikasında  rabitənin  fəaliyyətinin  sabitliyinin 

pozulması  rabitənin  zədələnmələrinin  (fasilələrin) 

sayı  və  saatlarla  (dəqiqələrlə)  onların  davamlılığı 

ilə  xarakterizə  olunur.  Rabitənin  fəaliyyətinin 

pozulmasının  intensivliyini  ifadə  edən  statistik 

göstəricilərə  100  km  xətdə  zədələnmələrin  sayı, 

100  telefon  aparatında, 100  radio  ötürücüdə  və  s. 

bir  zədələnmənin  orta  davamlılığı,  rabitənin  işi 

(fəaliyyəti)  vaxtının  tərkibində  fasilə  vaxtının 

xüsusi çəkisi aiddir. 

 

RABĐTƏ  XĐDMƏTĐ



  –  poçt  göndərişlərinin  və 

telekommunikasiya 

məlumatlarının 

qəbulu, 


işlənməsi,  ötürülməsi  və  çatdırılması  üzrə 

fəaliyyətin  məhsuludur.  Rabitə  məhsullarının 

birinci  xüsusiyyəti,  onun  qeyri-əşya  xarakterli 

olmasıdır,  yəni  o,  xidmət  şəklində  çıxış  edir. 

Maddi  istehsal  sahəsinin  digər  məhsullarından 

rabitə  xidmətinin  digər  əsas  fərqli  cəhəti  onun 

rabitə  müəssisələrində  tamamlanmamış  xarakter 

daşımasıdır,  tam  istehsal  dövrəsinin  ayrıca 

mərhələsi  olmasıdır  (çıxış  (göndəriş),  daxil  olan 

(alınan), 

tranzit, 

xətti-kabel 

təsərrüfatının 

istifadəsi  və  s.).  Rabitə  xidməti  yalnız  o  halda 

başa çatmış xarakter (tam istehsal dövrəsi) alır ki, 

rabitə 


müəssisəsinin  fəaliyyət 

kompleksinin 

(şəbəkəsinin) 

məcmusu 


əldə 

edilsin 


və 

informasiyanın  ötürəndən  ünvan  sahibinə  doğru 

hərəkətini  təmin  etsin.  Rabitə  xidməti  iki  əsas 

formada  göstərilir:  1)  ayrı-ayrı  məlumatların 

ötürülməsi  –  mübadiləsi  formasında  (teleqramlar, 

məktublar, beynəlxalq telefon danışıqları və s.); 2) 

informasiyaların  ötürülməsi  və  qəbulunun  həyata 

keçirilməsi üçün istifadə olunan texniki qurğuların 

(telefonların, 

abonent 


teleqraf 

qurğularının, 

radioötürücülərinin 

rabitə 

kanallarının

istehlakçılara  istifadəyə  və  ya  icarəyə  verilməsi 

formasında. 

 

RABĐTƏ XĐDMƏTLƏRĐNĐN GÖSTƏRĐL-



MƏSĐ  (BURAXILIŞI)

  –  rabitə  müəssisəsinin 

poçt  rabitəsi,  feldyeger  və  xüsusi  rabitə,  sənədli 

elektrik  rabitəsi,  şəhərlərarası  və  beynəlxalq 

telefon  rabitəsi,  şəhər  telefon  rabitəsi,  kənd 

telefon  rabitəsi,  radiorabitə,  radio  və  televiziya 

yayımı  və  peyk  rabitəsi,  naqilli  səs  yayımı, 

radiotezliklərin ayrılması, qeydiyyatı, istismarı və 

nəzarəti, naqilsiz radiorabitə üzrə və mobil telefon 

rabitəsi,  internet  xidmətləri,  simsiz  yerli  telefon 

rabitəsi  xidmətləri  və  digər  rabitə  xidmətləri  üzrə 

müəssisənin  müəssisə  və  təşkilatlara,  habelə 

əhaliyə  göstərdiyi  rabitə  xidmətlərinin  dəyər 

ifadəsində həcmidir. 

 

RABĐTƏ 



XĐDMƏTLƏRĐNĐN 

TARĐF 

ĐNDEKSLƏRĐ

  -    telekommunikasiya  və  poçt 

müəssisələrində  iqtisadi  proseslərin  gedişini 

izləmək 

və 


statistik 

araşdırmaq, 

tariflərin 

səviyyəsi  və  dinamikasını  öyrənmək  üçün 

indekslərdən  geniş  istifadə  olunur.  Bu  göstərici 

dövlət  əhəmiyyətli  məsələlərin  həllində  zəruri 

məlumatların  toplanmasına  kömək  edir,  makro 

səviyyədə  proqnozların  verilməsi  və  müxtəlif 

hesablamaların aparılmasında tətbiq edilir. 


 

547


Telekommunikasiya 

və 


poçt 

statistikasında 

müşahidə  obyekti  natura  və  dəyər  ifadəsində 

telekommunikasiya  və  poçt  xidmətlərinin  həcmi, 

rabitə 

şəbəkələri 



və 

vasitələridir. 

Statistik 

müşahidə vahidi kimi, poçt və rabitə müəssisələri 

(təşkilatı,  idarəsi  və  s.)  rabitə  texniki  vasitələrini 

istismar edərək poçt və rabitə xidmətləri göstərən 

digər müəssisələr götürülür. 

Müxtəlif 

mülkiyyət 

formalı 


müəssisə 

və 


təşkilatlarda 

tarif 


indeksləri 

hesablanarkən 

müəssisə və təşkilatların göstərdikləri xidmətlərin 

tarifləri əsas götürülür. 

Tarif 

indekslərinin 



qurulması 

aşağıdakı 

mərhələlərdən ibarətdir: 

-  Telekommunikasiya  və  poçt  fəaliyyəti  ilə 

məşğul  olan  bazis  müəssisələrinin  və  təmsilçi 

xidmət növlərinin seçilməsi; 

- tariflərin qeydiyyat qaydasının təyin edilməsi; 

-  müxtəlif  aqreqasiya  səviyyələrinin  məcmu 

qiymət 

indekslərinin 



hesablanması 

üçün 


göstəricilərin ölçülməsi sisteminin seçilməsi. 

Tarif  indekslərinin  hesablanması  düsturunun 

seçilməsi.  Təmsilçi  -  xidmət  növlərinin  tarif 

indekslərinin  hesablanması  zamanı  bazis  çəkiləri 

kimi, hər bir rabitə müəssisəsi üzrə istifadə edilən 

xidmət  növlərinin  sayı  haqqında  məlumatlardan 

istifadə edilir. 

Đndekslər adətən hesabat ayına, keçən ilin müvafiq 

ayına,  cari  ilin  əvvəlki  ayına,  dekabr  ayına, 

hesabat  dövrünün  əvvəlindən  və  keçən  ilin 

müvafiq dövrünə görə hesablanır. 

Hüquqi  şəxslər  üçün  rabitə  xidmətləri  üzrə  tarif 

indeksləri  hesablanarkən  göstərilmiş  xidmət 

növlərinin tarifləri əsas götürülür. 

Məcmu  tarif  indeksləri  birləşmənin  müxtəlif 

səviyyələri üzrə hesablanır: 

- xidmət qrupları üzrə; 

- rabitə altsahələri üzrə; 

- ümumilikdə rabitə sahəsi üzrə. 

Rabitə xidmətləri tariflərinin məcmu indekslərinin 

hesablanması  üçün  aşağıdakı  məlumatlardan 

istifadə edilir: 

-  müşahidə  olunan  xidmət  növlərinin  tarif 

indeksləri; 

-  bazis  dövrünün  çəki  strukturu  (ayrı-ayrı  xidmət 

növlərinin natura və dəyər ifadəsində həcmi). 

Rabitə  xidmətləri  üzrə  məcmu  tarif  indekslərinin 

hesablanması  üçün  dəyər  çəkilərinin  rekursiv 

sistemlə  hesablandığı  modifikasiya  olunmuş 

Laspeyres düsturundan istifadə edilir. 

Hesablanmanın  rekursiv  sisteminin  mahiyyəti 

ondan  ibarətdir  ki,  hesabat  ayının  əvvəlki  aya 

nisbətən  məcmu  tarif  indeksi  hesablanarkən, 

çəkilər  kimi  bazis  dövrünün  əvvəlki  ayın  tarifinə 

əsasən çəkisindən istifadə edilir. 

Məcmu 


indekslərin 

hesablanmasında 

fərdi 

indekslərdən  istifadə  edilməsi  ayrı-ayrı  xidmət 



növlərinin  tariflərinin  dəyişməsini  göstərir  və 

məcmu  indekslərin  yaranmasında  onların  rolunu 

aydın təsvir etməyə imkan yaradır.  

 

RABĐTƏ XĐDMƏTLƏRĐNĐN TARĐFLƏRĐ

 

–  xidmətlərin  sahə  üzrə  orta  maya  dəyəri  və 



müqavilə  əsasında  tələb  və  təklif  qanunu  nəzərə 

alınmaqla,  gəlirlər  əsasında  müəyyən  olunmuş 

qiymətlərdir. 

Rabitə 


xidmətlərinin 

tarifləri, 

istehlakçı 

kateqoriyasından 

(qrupundan), 

məlumatın 

çatdırılma 

uzaqlığından, 



rabitə 

xidmətinin 

göstərildiyi 

vaxtın, 

göndərişin 

çəkisindən  (kütləsindən),  ötürmənin  sürətindən, 

bütövlüyünə  tələblərdən,  əlaqənin  davamlığından 

və s. asılı olaraq fərqləndirilir.  

 

RABĐTƏ  ĐŞLƏRĐNĐN  (MƏHSULUNUN) 



KEYFĐYYƏTĐ

  –  məlumatların  ötürülməsində 

tələbatların  daha  səmərəli  ödənilməsinə  imkan 

verən 

rabitə 

vasitələri 

sisteminin 

xüsusiyyətlərinin  məcmusudur.  Rabitə  vasitələri 

xidmətinin  keyfiyyəti  və  rabitə  müəssisələrinin 

məhsullarının 

keyfiyyəti 



göstəriciləri 

ilə 


müəyyənləşdirilir.  

Rabitə  vasitələri  ilə  xidmətin  keyfiyyəti  istehsal 

və  qeyri-istehsal  sferalarının  və  əhalinin  rabitə 

vasitələri 

ilə 


təmin 

edilməsinin 

inkişaf 

vəziyyətini,  təşkili  və  səviyyəsini  əks  etdirir. 

Aşağıdakı göstəriciləri xarakterizə edir: 1) əraziyə 

(rabitə  müəssisələri  tərəfindən  xidmət  göstərilən 

ərazinin orta sahəsi, orta xidmət radiusu) və yaxud 

əhalinin  sayına  (100  nəfər  sakinə  düşən 

telefonların  sayı  və  s.)    nisbətdə  rabitə 

məntəqələrinin  sıxlığı;  2)  yaşayış  məntəqələrinin 

rabitə şəbəkəsi ilə əhatə olunması (ölkə ərazisinin 

televiziya  və  radio  verilişləri  ilə  əhatə  olunması 

faizi);  3)  rabitə  şəbəkəsinin  avtomatlaşdırılması 

dərəcəsi 

(şəhərlərarası 

telefon 


rabitəsinin 

avtomatlaşdırılmış  kanallarının  onların  ümumi 

sayında  payı);  4)  rabitə  məntəqələri  və  xətlərinin 

fəaliyyət 

müddəti 

(gün 


ərzində 

rabitə 


bölmələrinin, 

şəhərlərarası 

telefon 

rabitə 


xətlərinin rejimli iş vaxtı).  

Rabitə  müəssisələrinin  məhsullarının  keyfiyyəti 

müxtəlif 

növ 

məlumatların 



(teleqramların, 

məktubların, bağlamaların və s.) göndərilmə sürəti 

ilə;  məlumatın  doğruluğu  (əks  etdirmənin 

dəqiqliyi); 

rabitə 

fəaliyyətinin 



etibarlılığı 

(sabitliyi) 

ilə 

müəyyən 


edilir. 

Aşağıdakı 

göstəriciləri 

xarakterizə 

edir: 

məlumatların 



işlənməsi  və  ötürülməsinin  nəzarət  (normativ) 

vaxtının 

yerinə 

yetirilməsi 



(göndərəndən 

göndərilən ünvana  mövcud nəzarət vaxtı ərzində 

məlumatın  çatması  faizi);  2)  rabitə  kanallarının 

saz  vəziyyətdə  fəaliyyət  əmsalı  –  kanalların  saz 

vəziyyəti  vaxtının  (saatlarla)  müəyyən  olunmuş 


 

548 


cədvəllə  işlənmə  vaxtına  olan  nisbəti  -  əks 

etdirilən rabitə kanallarının sabit (saz)  fəaliyyəti. 

Telefon  rabitəsində  baş  tutmuş  zənglərin  ümumi 

zənglərə nisbəti baş tutmuş danışıqların sayı və s. 

əsas keyfiyyət göstəricilərindən biri hesab olunur. 

 

RABĐTƏ 



MÜƏSSĐSƏLƏRĐ 

(RABĐTƏ 

MÜƏSSĐSƏLƏRĐ,  ĐDARƏ  VƏ  TƏŞK-

ĐLATLARI)

  –  mülkiyyət  növündən  asılı 

olmayaraq,  əsas  fəaliyyəti  telekommunikasiya  və 

ya  poçt  rabitə  xidməti  olan  hüquqi  və  fiziki 

şəxslərdir.  

 

RABĐTƏ  MÜƏSSĐSƏLƏRĐNDƏ  YÜK-



LƏNMƏLƏRĐN  TƏMƏRKÜZLƏŞMƏSĐ 

ƏMSALI

  –  yüklənmələrin  qeyri-bərabərlik 

dərəcəsini  xarakterizə  edir.  Ümumilikdə,  rabitə 

müəssisələrində  yüklənmələrin  təmərküzləşməsi 

əmsalı aşağıdakı kimi müəyyənləşdirilir: 



sutka

saat

saat

q

q

K

÷

=



 (q

saat


 - əlavə götürülmüş saat 

yükü,  q


sutka

  –  sutkalıq  yüklənmədir).  Ən  çox 

maraq 

ən 


böyük 

yüklənmə 

saatının 

təmərküzləşmə əmsalı təşkil edir: 



q

q

q

K

ys

sut

ys

ys

÷



=

(

ən  böyük  yüklənmənin 



saat ərzində yüklənməsidir). 

 

RABĐTƏ 



STATĐSTĐKASI

 

 

rabitə 

müəssisələrinin 

sosial-iqtisadi 

və 

istismar 



fəaliyyətini,  rabitə  şəbəkəsi  və  vasitələrinin 

inkişaf  proseslərini  öyrənən  statistika  sahəsidir. 

Nəzəri    cəhətdən,  rabitə  statistikası  bütövlükdə 

rabitə 


sahəsinin 

konkret 


tələblərinə 

və 


xüsusiyyətlərinə  uyğunlaşdırılan  ümumi  statistika 

nəzəriyyəsinin  metod  və  üsullarına  əsaslanır. 

Rabitə  statistikasının  xüsusiyyəti  ilkin  statistik 

müşahidə üçün etibarlı baza yaradan operativ uçot 

sisteminin  geniş  inkişafla  təmin  olunmasıdır. 

Đstifadəçilərin  tələbatını  təmin  etmək  üçün  rabitə 

statistikası  sahəsi  üzrə  statistik  hesabatların 

göstəricilər  sistemi  işlənib  hazırlanır  və  rabitə 

müəssisələrinin  işinin,  poçt,  telefon  və  teleqraf 

mübadiləsi axınlarını, rabitə xidmətinin istehlakçı 

qrupları, tarif qrupları və s. rabitə xidmətinin tələb 

səviyyəsi  və  strukturunun  öyrənilməsi  üçün 

birdəfəlik müayinələr təşkil edilir. 

 


Yüklə 17,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin