A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

Tez qotuvchan shlakli portlandsement
o‘ta mayda tuyulishi hisobiga bunday samaraga 
ega bo‘lib, 3 sut 50 % markadagi mustaxkamlikka ega bo‘ladi. Bu sement turi issiqlik bilan
qayta ishlanadigan temirbeton konstruksiyalar olishda, shu jumladan katta o‘lchamli uysozlik 
panellari ishlab chiqarishda ishlatiladi. 
Gipssementputssolan bog‘lovchilar ( GSPV)
gips (50- 75%), sement (15-25%) va
aktiv mineral qo‘shimchalar (10-25%) birgalikda maydalab tuyib olinadi. Bu bog‘lovchida gips 
boshlang‘ich mustaxkamlikni, sement keyinchalik mustaxkamlikni, aktiv mineral qo‘shimchalar 
esa qotgan bog‘lovchiga turg‘unlashtiruvchi vazifani o‘tadi. GSPV gidravlik bog‘lovchi bo‘lib, 
devorbop panellar, sanitariya- texnika kabinalari, boshqa buyum va qismlarni ishlab chiqarishda 
ishlatiladi. 

---

59 
Plastifitsirlangan (gidrofil) sementlar
– klinker tuyilayotgan paytida uning tarkibiga 
0,25 % ( massa bo‘yicha) lignosulfonatlar va ular asosida olingan gidrofil organik 
qo‘shimchalar kiritib tayyorlanadi.Bunday sementlar asosida olingan beton va qorishmalar 
harakatchanligi juda yuqori bo‘ladi.Buning hisobiga beton va qorishmaning suv va sement 
nisbati pasayadi, zich beton g‘osil bo‘ladi, sovuqqa chidamliligi ortadi, sement sarfi, beton 
sifatini pasaytirmagan holda, 10-20 % gacha kamayadi. 
Gidrofob sement
– klinker tuyulayotganda 0,1-0,2 % milonaft, asidol, yoki kislotalar, kub 
qoldiqlari va boshqalar qo‘shiladi.Bu sement oddiy oddiy sementga nisbatan gigroskopligi kam 
bo‘lib, tashish va saqlashda aktivligini yo‘qotmaydi. Gidrofob qo‘shimchalar beton va 
qorishmalarni qisman plastifikatsiyalaydi, harakatchanligini oshiradi, keyinchalik buyum va
kostruksiyalarga yuqori darajada sovuqqa chidamlilikni, suv o‘tkazmaslikni ta’minlaydi. 
Sementda gidrofob effekt bir necha 10 yillar davomida saqlanishi mumkin.