Abduramanov xamid xudaybergenovich mehnat resurslarini boshqarish

11.2. Mehnat shartnomalari 
 
Mehnat shartnomasi
 
xodim bilan ish beruvchi o‗rtasida muayyan 
mutaxassislik, malaka, lavozim bo‗yicha ishni ichki mehnat tartibiga 
bo‗ysunadigan holda taraflar kelishuvi, shuningdek, mehnat to‗g‗risidagi qonunlar 
va boshqa normativ hujjatlar bilan belgilangan shartlar asosida haq evaziga 
bajarish haqidagi kelishuvdir. 
Mehnat shartnomasi taraflari
 
quyidagilar hisoblanadi: xodim; ish beruvchi. 
O‗zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida mehnat shartnomasi tarafi 
bo‗lgan xodimni ishga qabul qilish qoidalari belgilab qo‗yilgan. Chunonchi, ishga 
qabul qilishga o‗n olti yoshdan yo‗l qo‗yiladi. O‗n besh yoshga to‗lgan shaxslar 
ota-onasidan birining yoki ular o‗rnini bosuvchi shaxsning yozma ravishdagi 
roziligi bilan ishga qabul qilinishi mumkin. 
Yoshlarni mehnatga tayyorlash maqsadida umumta‘lim maktablari, hunar-
texnika bilim yurtlari va o‗rta maxsus o‗quv yurtlari o‗quvchilarini o‗n to‗rt 
yoshga to‗lganlaridan keyin ota-onasidan birining yoki ular o‗rnini bosuvchi 
shaxsning roziligi bilan bolalarning sog‗ligiga va kamol topishiga ziyon 

---

237 
yetkazmaydigan va ta‘lim olish jarayonini buzmaydigan yengil ishlarni o‗qishdan 
bo‗sh vaqtlarida bajarish uchun ishga qabul qilishga yo‗l qo‗yiladi. 
O‗n sakkiz yoshga to‗lmagan shaxslarni ishga qabul qilishda amaldagi 
qonunchilikda ular mehnatidan foydalanishda qator cheklashlar belgilab qo‗yilgan. 
Ya‘ni o‗n sakkiz yoshga to‗lmagan shaxslar mehnatidan shu toifa xodimlarining 
sog‗ligi, xavfsizligi yoki axloq-odobiga ziyon yetkazishi mumkin bo‗lgan mehnat 
sharoiti noqulay ishlarda, yerosti ishlarida va boshqa og‗ir ishlarda foydalanish 
taqiqlanadi hamda ularning normadan ortiq og‗ir yuk ko‗tarishlari va tashishlariga 
yo‗l qo‗yilmaydi. Man etilgan bu ishlar ro‗yxati hamda yuk normalarining 
chegarasi O‗zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish 
vazirligi, Sog‗liqni saqlash vazirligi bilan O‗zbekiston Kasaba uyushmalari 
Federatsiyasi Kengashi ish beruvchilarning vakillari maslahatini olgan holda 
belgilab qo‗yadilar. Ishga qabul qilishni g‗ayriqonuniy ravishda rad etishga yo‗l 
qo‗yilmaydi.