AğASƏF İmran

tələblər  demək olar ki, eynidir və hər bir menecer aşağıdakıları  
bacarmalıdır: 
-adamlarla ünsiyyət qurmaq, yaradıcı işi, səmərələşdiriciliyi, 
ixtiraçılığı həvəsləndirmək və dəstəkləmək; 
- işçiləri seçmək və onları işə hazırlamaq (oxutmaq); 
- 
yuxarı  rəhbərliyin  sərəncamlarını  icra  etmək  və 
subordinasiyaya əməl etmək; 
- şikayətçiləri dinləmək və şikayətləri araşdırmaq; 
- təsərrüfatçılığın və idarəçiliyin hüquqi cəhətlərini bilmək; 
- xarici mühitin təsirlərini qabaqcadan görmək; 
- iqtisadi qanunları bilmək və onlara əməl etmək; 

---

64
 
 
 
- öz elmi biliyini və səriştəsini artırmaq; 
-öz imkanlarını məhsuldarlığın və keyfiyyətin yüksəldilməsinə 
yönəltmək; 
- rəqabətə dözümlülüyü təmin etmək; 
- xarici bazara çıxmağı bacarmaq və s. 
Menecer - mülkiyyətçiyə görə muzdlu işçidir və ondan əmək 
haqqı  alır,  işçilərə  görə  isə,  mülkiyyətçinin  səlahiyyətli 
nümayəndəsidir və rəhbər işçi kimi onun maraqlarının ifadəçisidir. 
Menecerlərin həyata keçirdikləri idarəetmə prosesinin izahından 
əvvəl,  idarəetmə  nədir - sualına qısaca cavab verək.  Bəzi alimlərin 
fikrinə görə, idarəetmə - prinsiplərin, funksiyaların, metodların və 
üslubların bilavasitə həyata keçirilməsidir. Digər baxımdan isə 
idarəetmə  - adamları (işçi qüvvəsini) və  əmək    vasitələrini elə 
işlətməkdir ki, son məqsədə çatmaq mümkün olsun və ən az məsrəflə 
ən çox gəlir əldə edilsin.  
Özəl müəssisələr üçün yeganə məqsəd gəlir götürməkdir. Bu 
baxımdan idarəetmə, gəlirin əldə olunmasına yönəldilən məqsədə 
çatmağın yollarıdır və yaxud,  qarşıya qoyulan məqsədə çatmağın  
həlli mexanizmidir. 
İdarəetmə prosesi - xammallardan hazır məhsul alınması üçün 
texnoloji əməliyyatların təşkili və icrası ardıcıllığının məqsədyönlü 
inkişaf etdirilməsidir.  
İstehsal prosesi - kadrların  köməyilə texnoloji əməliyyatların 
icra ardıcıllığı və hazır məhsulun alınmasıdır.  
İstehsal prosesini aşağıdakı xüsusiyyətlərə görə təsnifləşdirmək 
olar: 
-Texnoloji prosesin idarə olunması. 
-Əməliyyat sisteminin idarə olunması. 
-Maliyyə sisteminin idarə olunması. 
-Qiymət və qiymətləndirmə sisteminin idarə olunması. 

---

65
 
 
 
-Kadrların idarə olunması. 
-Mühasibat uçotunun təşkili və nəzarət funksiyasının idarə 
olunması. 
-İnformasiya şəbəkəsinin qurulması. 
-Təşkilatın strukturunun yaradılması. 
-Bölüşdürmə və əlaqələndirmə sisteminin təşkili (logistika). 
-Marketinq. 
-Servis xidmətinin təşkili. 
Texnoloji prosesə daxil olan zəruri elementlər: xammal, alətlər 
və  avadanlıqlar, enerji və su təchizatı, işçi qüvvəsi  və s-dir. 
İstehsal  xarakterli  müəssisələrdə  idarəetmə  prosesini 3 
mərhələyə ayırmaq olar: 
-1-ci mərhələdə istehsala qədərki dövrdə hazırlıq və təşkilati 
işlər görülür;  
-2-ci mərhələdə - istehsal prosesində, işçilərin və texnologiyanın 
köməyi ilə xammaldan hazır məhsulun alınması təmin edilir;  
-3-cü mərhələdə, hazır məhsulun satışı və satışdan sonrakı 
xidmət (servis) yerinə yetirilir.  
Bu üç mərhələ birlikdə, əməliyyat sistemi adlanır. Menecerlər 
adətən əməliyyat sistemini idarə edirlər.