Qrupda rolların bölgüsu
Tipi
Səciyyəvi
Xüsusiyyətləri
Müsbət keyfiyyətləri
Mümkün olan
nöqsanlar
“İnzibatçı“
Mühafizəkar-
dır, intizamlı-
dır
Təşkilatçılıq bacarığı
olan, praktik düşün]əlii,
zəkalı, yüksək iş qabiliyy-
ətli, şəxsi intizamlı
Kifayət qədər çevikliyin
təklif olunmuş ideyalara
reaksiyanın
olmaması
“Sədr” (ya
formal yada
qeyriformal-dır)
Sakit, özünə
güvənən,
nəmkinli
İnsanlarla işləmək və
onların nailiyyətlərini
alqışlamaq bacarığı
Məqsədlərin dəqiq dərk
edilməsi, adi insanlarda
olan zehni inkişaf səviy
yəsi və
yaradıcılıqqabiliyyəti
“hərəkətə
gətirən” (çox
vaxtı formal
lider)
Əsəbi, narahat,
dinamik
Fəaliyyətsizliyə, passiv-
liyə, məğrurlüğa, xam
xəyallara meydan oxuma-
ğa cəhd və
hazırlığın olması
Əsəbləşməyə və
səbirsizliyə meyl
“mütəfəkkir”
(ideyalar
adamı)
Fərdiyyətçi,
ciddi, öz məs-
ləkində sabit
olmayan
İstedadlılıq, təxəyyül,
yüksək zehni inkişaf
səviyyəsi, bilikli.
Diqqətsizlik və xam
xəyallarla yaşayan,
praktik tapşırıqları
görməməyə meyl
“ehtiyatkar-“
tədqiqatçı
Çoşğun, hər şeyl
maraqlanan,
mehriban
İnsanlara yovuşma bacarığı
və yeni hər şeyii tədqiq
etmək, qoyulan problemə
öz münasibətini bildirmək
qabiliyyəti
Həvəsdən düşən kimi iş
marağı itirməyə meyl
“qiymətlən-
dirən”
Ehtiyyatlı,
təmkinli,
düşüncəli
Düşüncəlilik, tədbirlilik,
işgüzarlıq
Başqalarını
stimullaşdırmaq
bacarığının olması
178
“dəstənin
ruhlandırı-
cısı“
İctimai cəhət-
dən istiqamət
lənmiş, olduqca
yumşaq
Situasiya və insanlara
eyni münasibət bəsləmək
bacarığı, kollektivçilik
ruhunu qorumaq bacarığı
Kritik anlarda tərəddüd
“axıra qədər
çatdıran”,
inadkar
Çalışqan,
təşkilatçı,
narahat,
vicdanlı
İşi axıra çatdırmaq baca-
rığı, məsələlərin keyfiyyətli
həllinə meyl
Mənasız yerə narahat
olma, özgələrin işinə
qarışmamağı
bacarmamaq
Qrupun üzvləri arasında qarşılıqlı əlaqələr praktik olaraq
adətən 3 model üzrə aparılır (Şəkil 27):
Şəkil 27. “ulduz”, “dairə” və “çoxnövlü“ sxem.
Təcrübələr göstərir ki, «ulduz» modelindən istifadədə məsələnin
həllinə tez nail olmaq olur. Nəticə vahid rəhbərdən asılı olur. «Dairə»
– hamısından ləng modeldir. Lakin qrupun üzvləri arasında qəbul
edilmiş qərardan razılıq, ulduz modelinə nisbətən daha yüksək olur.
Mürəkkəb problemlər üçün «çoxnövlü» sxem daha yararlıdır. Lakin,
vaxtın və rəqabətin təsiri altında o asanlıqla “ulduz” modelinə keçir.
179
Qərarın qəbul edilməsi üçün bu və ya digər modelin seçilməsi
məsələnin növündən və onun həllinə ayrılan vaxtdan asılıdır, daha
doğrusu situasiya yanaşması tələb edir.
Menecerin bir problemi də, işə yeni götürülənlərlə işləmək
bacarığı və onlardan səmərəli işçi qrupları təşkil etməkdir. İşçi
qruplarına səmərəli rəhbərlik etmək üçün bir sıra qabiliyyətlər
olmalıdır:
· Rəhbər tabelikdəkilərin davranış reaksiyalarına diqqət yetirir.
· Lazım gəldikdə intizam yaratmaqdan ötrü cəzalandırmaya əl
atır.
· Rəhbər təkamül prosesini dərk edir, cəmiyyətdəki
dəyişiliklərə uyğun olan idarəetmə üslubunu mənimsəyir.
· Öz rolunu yerinə yetirməkdə ona nəyin təsir göstərdiyini tam
aydınlığı ilə təsəvvür edir.
· Ətrafdakılarla xoş münasibətləri genişləndirməyə çalışır.
· Öz göstərişlərində dəqiqlik və aydınlığı gözləyir.
· Tabelikdəkilərin işini müntəzəm olaraq təhlil edir.
· Ortabablığa dözmür, nümunəvi işi isə mükafatlandırır.
· Cari işin təhlili müəyyən sistem şəklində olur.
· Səlahiyyətlərini bacarıqla bölüşdürməyə çalışır.
· Neqativ tədbirlərdən tez-tez istifadə etməkdən çəkinir.
· İmkan düşdükdə, tabelikdəkinin işini qeyd etməyə etinasızlıq
etmir, müsbət əks - əlaqələr yaratmağa çalışır.
· Çətin adamlarla lazımi münasibətlər qurur.
· Öz qrupunun ümumi mənafelərini təhlükədən qoruyur.
· Əməkdaşların işə maksimum can yandırması yollarını arayır.
· Müvəffəqiyyət meyarlarını təyin etməyi bacarır.
Bütün bu vərdişlər müəyyən adamlar qrupuna birbaşa rəhbərlik
edən menecerlər üçün zəruridir. Bu halda işçi qrupları mürəkkəb
180
məsələlərin həllində daha səmərəli və əlbir fəaliyyət göstərirlər. Bu
keyfiyyətlərin müsbət xüsusiyyətləri motivləşdirmə tədbirlərinin
düzgün icrasına da zəmin yaratmış olur.
Dostları ilə paylaş: |