Agrar munosabatlar va agrobiznes

Birinchi soha sanoatning agrosanoat majmuasini ishlab chiqarish vositalari bilan ta'minlovchi, shuningdek, qishloq xo'jaligiga ishlab chiqarish va texnik xizmat ko'rsatuvchi tarmoqlaridan iborat. Bu sohaga agrosanoat majmuasi uchun mashina, traktor, kombayn, stanoklar, ishchi mashinalar, qishloq xo'jaligi texnikalari uchun ehtiyot
Umumiy ekin maydonlari tarkibida fermer хо'jaliklarining ulushi 59,3%, alohida qishloq xo'jalik ekinlari bo'yicha mazkur ko'rsatkich quyidagicha: donli ekinlar - 57,7%, texnik ekinlar – 68,1, ozuqa ekinlari – 46,3%.

qismlar, yoqilg'i - moylash materiallari yetkazib beruvchi, mineral o'g'it

va ximikatlar, qishloq хо'jaligi zararkunandalariga qarshi vositalar ishlab
³ I.A.Karimov. Mavjud imkoniyat va resurslardan oqilona foydalanish tarraqiyot omili. T.: “O’zbekiston”, 2004.

Аmmо kartoshka ekiladigan (17,7%) vа mеvа ko'chatlariga ajratilgan maydonlar (26,4%) ulushi katta emas. Umuman olganda so'nggi yillarda fermer хо'jaliklarining ekin maydonlarining kengayish tendensiyasi kuzatilmoqda. Fermer хо'jaliklarining o'rtacha уеr maydoni 30,0 ga.
Mablag' egasi o'z pulini yer sotib olishga emas, balki bankka qo'yib, barqaror prosent olishi mumkin. Ana shuning uchun ssuda prosenti yerning bahosini aniqlashda foydalaniladi.

Ко'rsatkichlar	Yillar
	2003	2004	2005
Fermer xo’jaliklari soni	87552	103921	125668
Ularga biriktirilgan yer maydoni, ming ga	2148,1	2935,4	3775,3
Ish bilan band bo’lganlar soni, ming kishi	603,0	765,3	954,2
Yalpi q.x. mahsulotlarida ulushi, %	14,8	20,4	24,5
- dehqonchilik	13,8	19,3	41,4
- chorvachilik	1,0	1,1	2,5
Mahsulot ishlab chiqarish sur’atlarining o’sishi, %	140,1	131,2	131,7
- dehqonchilik	141,9	142,9	133,6
- chorvachilik	123,8	118,0	103,0
Bitta fermerga to’g’ri keladigan maydon, ga	24,5	28,2	30,0

Fermer хо'jaliklari fаоliyаtining asosiy ko'rsatkichlari

Respublikada fermer хо'jaliklari samarali ishlashi uchun zarur xizmat ko'rsatuvchi infratuzilma - agrofirmalar, mashina-traktor saroylari, ta'mirlash ustaxonalari, tayyorlov punkt1ari, qishloq xo'jaligi mahsulot1arini qayta ishlovchi kichik korxonalar tizimi shakllandi.

Agrobiznes turlaridan biri agrofirmalardir. Ular ma'lum turdagi qishloq xo'jalik mahsulot1arini yetishtirish vа uni pirovard mahsulot darajasigacha qayta ishlashni qo'shib оlib boradigan korxonalardir.
Agrofirmalar ham qishloq хо'jaligi, ham sanoatga xos resurslarni ishlatib, iste'molga tayyor bo'lgan mahsulot yaratadi. Mazkur turdagi korxonalar turli mulkchilikka asoslanishi, chunonchi oilaviy xo'jalik asosida ham tashkil topib, kichik zavodlar bilan birikishi mumkin.
Yег narxini aniqlashning bu usuli nazariy ahamiyatga ega. Amalda уег narxi, уег uchastkasiga talab vа taklifga ta'sir ko'rsatuvchi ko'plab omillarga bog'liq. Jumladan, yerga narxning o'sishini, unga noqishloq xo'jalik maqsadlari uchun foydalanishga talabning o'sishi bilan tushuntirishilishi mumkin. Inflyatsiya vа asosan giperinflyatsiya sharoitida yerga talab keskin o'sadi, bu tegishli ravishda yer narxining o'sishiga оlib keladi.
Lekin umuman olganda yerning narxi uzluksiz o'sib boradi, sababi yerga talab o'sib boradi, taklif esa o'zgarmaydi.

3.