Agrologistika

5.2- 
Rasm. Moddiy oqimni iste'mol tizimiga tushish variantlari 
Barcha xollarda moddiy oqim iste'molga borib tushadi, u esa ishlab chiqarish yoki
ishlab chiqarish bo‘lmasligi mumkin.
Ishlab chiqarish iste'moli - bu jamiyat mahsulotini ishlab chiqarish ehtiyojlarida,
mehnat vositasi yoki predmeti (buyumi) sifatida joriy ishlatilishidir. Noishlab chiqarish
iste'moli - bu jamiyat mahsulotini noishlab chiqarish sohalarining korxona va
muassasalaridagi shaxsiy yoki aholi iste'moliga joriy ishlatilishidir.
Moddiy oqimning logistika chegaralarida harakatlanishining barcha bosqichlarida
uni ishlab chiqarish iste'moli sodir bo‘ladi. Logistik zanjirni yakunlovchi so‘nggi
bosqichdagina, moddiy oqim noishlab chiqarish iste'moli sohasiga tushadi.
Logistik zanjir ishlab chiqarish iste'moli bilan yakunlanishi xam mumkin. Masalan:
mehnat qurollari oqimi, zavodda ishlab chiqarilgan traktorlar keyinchalik yana ishlab
chiqarishda «iste'mol» qilinadi. Shuningdek, ishlab chiqarish iste'moliga, moddiy
oqimlarning taqsimot markazidagi shakllanishi jarayoni ham kiradi. Bu yerda saralash,
qadoqlab yuk partiyalarini shakllantirish, saqlash, butlash kabi operatsiyalar amalga
oshiriladi. Bu operatsiyalar majmui aylanish sohasidagi ishlab chiqarish jarayonini tashkil
etadi.
Harakatlanishning
barcha
bosqichlarida,
moddiy
oqim
logistik
jarayon
ishtirokchilarining mehnat predmeti sifatida xizmat qiladi. Ishlab chiqarish texnik
maqsadlarda ishlatiladigan mahsulot harakati bosqichida bu qayta ishlanmagan xom- ashyo
materiallari, yarim tayyor mahsulotlar, butlovchi qismlar va boshqalar bo‘lishi mumkin.
Tovar harakati bosqichida moddiy oqim tayyor istemol mollari harakatidan iborat bo‘ladi.
Umumiy holda, moddiy oqimlarning yetkazib beruvchisi va iste'molchisi ikkita
mikrologistik tizim sifatida nomoyon bo‘ladi, ular logistik kanal, yoki

---

---

T
n

D
m
T
n
T
i
a)
D
j
T
k
boshqacha qilib aytganda taqsimot kanali bilan o‘zaro bog‘langanlar. Logistik kanal - bu
moddiy oqimni muayyan ishlab chiqarishdan uning iste'molchisigacha yetkazishni amalga
oshiruvchi, qisman tartibga solingan har xil vositalar ko‘pligidir.
Moddiy oqimni yetkazib beruvchidan iste'molchigacha bo‘lgan harakati
jarayonining muayyan ishtirokchilari tanlanmaguncha bu ko‘plik qisman tartibga solingan
bo‘lib qolaveradi. Bundan keyin esa logistik kanal logistik zanjirga aylanadi (4.3-rasm).
Masalan mahsulotni vositachi firma orqali realizatsiya qilish xaqida qaror qabul
qilinganligi, bu iste'molchi bilan bevosita ishlashni rad etib, taqsimot kanalini tanlashdir.
Muayyan vositachi firmasini, muayyan tashuvchini, muayyan sug‘urta korxonasini tanlash
esa - bu logistik zanjirni tanlashdir. Logistik zanjir - bu tashqi moddiy oqimni bir logistik
tizimdan ikkinchisigacha yetkazish bo‘yicha logistik operatsiyalarni amalga oshiruvchi,
logistik jarayon ishtirokchilarining chiziqli tartibga solingan ko‘pligidir.
T
1
D
1
T
1
b)
shartli belgilashlar:
T
1
...T
n
- tovarlarni yetkazish bo‘yicha xizmatlar majmuini ko‘rsatuvchi, transport-
ekspeditsion firmalar ko‘pligi;
D
1
...D
n
-distribyuterlar ko‘pligi;