Агрономия факультети талабалари учун Узумчилик фанидан
Yüklə 5,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
12-jadval Mavjud ma‟lumotlarga asoslanib qoldirilgan ko„z (yuklar)ga qarab hosilni aniqlash Ko„rsatkichlar Uzum navlari Sapyerav i Kattaqo„rg„on Oq kishmish Gektardagi tup soni, dona 1300 1100 800 Qoldirilgan ko„zlar, ga-ming-dona 115000 250000 210000 Ko„kargan novdalar, % 75 70 70 Hosildor novdalar, % 40 35 45 Hosildorlik koeffitsienti 1,4 1,0 1,1 Uzum boshining o„rtacha og„irligi, g 180 500 220 Tokni pastki qismidan xomtok qila boshlash kerak. Tokning kundasi yuqorisidagi yashirin kurtaklardan yoki ildiz tanasidan o„sib chiqqan yashil novdalarning noqulay joylashganlari va yangi zang o„stirish yoki tupni Yoshartirish uchun keraksiz bo„lganlari olib tashlanadi. Keyin zangdagi novdalar pastdan yuqoriga tomon tekshirilib, o„rinbosar butoqlar yoki pasaytirish butoqlari yetishtirish uchun ular- ning yaxshi joylashganlari qoldiriladi. Xomtok qilib bo„lgandan keyin yashil novdalar bog„lanadi. Tokni kesish va bog„lash bilan birga xomtok qilib, yosh tuplarda tana va zang shakllanadi, hosil beradigan tuplarni esa qo„shimcha kesib va tupdagi novdalardan ma‟lum miqdorda kurtak qoldirib shakli saqlanadi. Tok noto„g„ri kesilsa va xomtok qilinsa, uning hosildorligi pasayib ketadi. Vazifa: 1. Toklarni kesishdan asosiy maqsad, kesish turlari, muddatlari va texnikasi hamda kesishda ishlatiladigan asboblarni o„rganish. 2. 9 va 10-jadvallar asosida rejalashtirilgan hosilga qarab yuk qoldirishni yoki qoldirilgan ko„zlarga qarab hosilni aniqlashni o„rganish. 10.TOG„LI ELARDA TOK O„STIRISH TEXNOLOGIYASI 10.1.Tog„li yerlarda tok o„stirish xususiyatlari Tayanch iboralar - Tog„, tog„ oldi, baland tog„li, yog„in miqdori, bo„z tuproqlar, asl (tipik), tuk tusli, o„tloq, o„tloq botqoq tuproqlar, vinobop, xo„raki, 93 mayizbop uzum navlari, xomtok, hosilsiz novdalarni olish, chilpish, toklarni ko„mish. O„zbekistonning iqlimi, shu jumladan tog„li va tog„ oldi xududlarning iqlim sharoiti quyosh nurining tez taralishi (radiatsiyasi) havoning quruqligi, atmosfyeraning umumiy oqimlari, joyning relefi, shimoldan keladigan sovuq havoning, janubdan keladigan issiq havoning ta‟siri vujudga keladi. Mana shu omillarning qay holda birlashib ta‟sir etishi natijasida tumanlarning va hatto mikrotumanlarning iqlimi o„rtasida ba‟zan juda katta farq bo„ladi. Issiq va namlik sharoitining o„zgarishi uchun joyning relefi va balandligi ayniqsa katta ta‟sir etadi. Joyning dengiz sathidan baland bo„lishi, Shuningdek tog„ etagi va tog„li tumanlar relefining har xil bo„lishi iqlimning qurg„oqchiligini bir muncha yumshatadi. Tog„li va tog„ oldi hududlarda bahor u yerlarning dengiz sathidan qanchalik baland bo„lishiga qarab tekis joylarga nisbatan kechroq boshlanadi. Yozi esa tekislikdagidek bulutsiz va quruq bo„ladi. Kuz erta tushadi, yog„inlar oktyabr oyidan boshlanadi, qorning qalinligi pana qiyaliklarda va baland joylarda 100 sm ga yetadi. Qor qatlami 60-70 kungacha yerimay turadi. O„zbekistonda sovuqsiz davr 200 kunga yetadi. Toqqa ko„tarilgan sari havoning o„rtacha yillik va maksimal harorati, Shuningdek sovuqsiz davr kamaya boradi, qishning minimal harorati esa yuqorilashadi. Har bir joyning absolyut balandligi oshgan sari u yerlarga yog„adigan yog„in miqdori va uning fasllar bo„yicha yog„ishi o„zgaradi. Toqqa ko„tarilgan sari yog„inning eng ko„p miqdori Yozga yaqin yog„adi. Masalan, aprel va may oylarida ba‟zan jala quyadi, natijada qir tepaliklarga yoqqan yog„inlarning ko„p qismi pastga oqib tushadi. Tog„li joylarning dengiz sathidan 1500 m baland bo„lgan g„arbiy va g„arbi- janubiy qiyaliklari Sernam bo„ladi. Bu yerlarga yog„adigan yog„inning yillik miqdori 500-600 mm va undan ham oshadi. Tog„ va tog„li joylardan ko„tariladigan yillik bug„ miqdori past tekisliklardan ko„tariladigan yillik bug„ miqdoridan kam bo„ladi, havo namligi va bulut esa ko„p bo„ladi. Tog„li hududlarda tokchilik qilish uchun u yerlardagi issiqlikning yetishmasligi, dengiz sathidan atigi 100% gacha bo„lgan joylarda tokzor barpo qilish uchun esa namning etishmasligi monelik qiladi. |