Alisher Navoyining nutq va notiqlik haqidagi qarashlari reja

Olib qurumas xizona en-senNavoiy zukko shoir, donishmand inson sifatida o’zining lirik asarlari, «Xamsa» va boshqa asarlarida, umuman faoliyati davomida asosiy e`tiborni komil inson masalasiga qaratdi. Shoir asarlarida komil inson qanday bo’lishi kerak, uning zohiriy va botiniy xusuiyatlari xususida javob berishga harakat qildi. Zero, bugungi kunda ham ma`naviy yetuk kishilar, yoshlar dunyoqarashi, kamoloti haqida ko’p gapirilmoqda. Prezidentimiz I.A.Karimovning qator asarlari, nutq va suhbatlari, umuman faoliyatlari davomida ma`naviyat, ma`rifat, o’tmish merosimizga hurmat kabi jihatlarga e`tiborni tortmoqdalarki, bu bejiz emas. Bugungi kunda yetuk kishilarni tarbiyalashda Navoiy merosining ham, ayniqsa, «Mahbub ul qulub» asarining alohida o’rni bor.

«Mahbub ul qulub» - Navoiy umrining oxirida yozilgan nasriy asardir. U muallifning g’oyat mazmunli va sermashaqqat hayoti davomida to’plagan boy tajribasi va xulosalarining yig’indisidir. Navoiy bu asarni yaratishda ko’zlagan maqsadi haqida asar muqaddimasida shunday yozadi: «... bolalikdan to qarilikka qadar ko’hna davron voqealaridan, aylanuvchi osmon hodisalaridan, fitna qo’zg’ovchi dunyo buqalamunligidan zamonaning rang singari gunogunligidan ko’p vaqt va uzoq muddat har xil hayol va taraddudlar bilan daydib yurdim, har tovur va ravishda bo’ldim va turli yo’llarga kirdim, yaxshi-yomonning xizmatini qildim, katta-kichikning suhbatida bo’ldim, goh xorlik va qiyinchilik vayronasida nola qildim, goho izzat va ma`murlik bo’stonida majlis qurdim... Goh amirlik o’rnida o’tirdim va hukumat mahkamasida xalqning arz-dodini surdim va goh podshoh yonida vazirlik qildim va menga umidvor nazar bilan qaragan elga muruvvat ko’rsatdim... Maqsadim shuki, har yo’lda yurdim, olamda bo’lmish har nav` odam bilan ko’rishdim, katta- kichikning fe`lu atvorini o’rgandim, yaxshiyomonning xislatlarini tajribadan o’tkazdim, yaxshilik va yomonliklarning sharbatini ichib, zahrini totib ko’rdim...» («Mahbub ul qulub», 3-bet)

«Mahbub ul qulub» - Navoiy umrining oxirida yozilgan nasriy asardir. U muallifning g’oyat mazmunli va sermashaqqat hayoti davomida to’plagan boy tajribasi va xulosalarining yig’indisidir. Navoiy bu asarni yaratishda ko’zlagan maqsadi haqida asar muqaddimasida shunday yozadi: «... bolalikdan to qarilikka qadar ko’hna davron voqealaridan, aylanuvchi osmon hodisalaridan, fitna qo’zg’ovchi dunyo buqalamunligidan zamonaning rang singari gunogunligidan ko’p vaqt va uzoq muddat har xil hayol va taraddudlar bilan daydib yurdim, har tovur va ravishda bo’ldim va turli yo’llarga kirdim, yaxshi-yomonning xizmatini qildim, katta-kichikning suhbatida bo’ldim, goh xorlik va qiyinchilik vayronasida nola qildim, goho izzat va ma`murlik bo’stonida majlis qurdim... Goh amirlik o’rnida o’tirdim va hukumat mahkamasida xalqning arz-dodini surdim va goh podshoh yonida vazirlik qildim va menga umidvor nazar bilan qaragan elga muruvvat ko’rsatdim... Maqsadim shuki, har yo’lda yurdim, olamda bo’lmish har nav` odam bilan ko’rishdim, katta- kichikning fe`lu atvorini o’rgandim, yaxshiyomonning xislatlarini tajribadan o’tkazdim, yaxshilik va yomonliklarning sharbatini ichib, zahrini totib ko’rdim...» («Mahbub ul qulub», 3-bet)