Patogenezning mahalliylik va umumiyligi to’g’risida Kasallik patogenezini taxlil qilishda, u mahalliy yoki umumiy xarakterga ekanligini aniqlash zarur, bu esa kasallikni effektiv davolash uchun katta ahamiyatga egadir.
Oddiy misol, insonlar tishida karies kuzatilsa, oddiygina qilib tishiga plomba qo’yiladi, agar karies kelib chiqishida organizmdagi mineral va oqsil almashinuvi buzilishi yotsa, bu xolatda tishga plomba qo’yish bilan ish bitmaydi, chunki organizmni davolash umumiy bo’lishi zarur. Patogenezda mahalliylik va umumiylik o’rtasidagi bog’lanish vaqt birligi ichida o’zgarib turadi. Mahalliy furunkul vaqt o’tishi bilan umumiy bo’lishi mumkin (sepsis), ko’proq organizmni himoya funktsiyalari, mahalliy harakterdagi kasallikni boshlang’ich stadiyadalardayoq to’xtatadi.
Patogenezning nospetsifik va spetsifik belgilari Har qanday kasallik o’ziga tegishli va barcha kasalliklarga xos bo’lgan simptomlar bilan namoyon bo’ladi. M: yurakni stenokardiyasida irradatsiyalanuvchi og’riq kuzatiladi.
Kasallik patogenezini umumiy yoki nospetsifik tomonlari organizmda nasldan naslga o’tadi va evolyutsiya jarayonida takomillashgan bo’lib, ushbu reaktsiyalar har qanday patologik situatsiyalarda ro’yobga chiqadi. Bunday nospetsifik reaktsiyalarni 5 ta kategoriyalarga bo’lish mumkin, ular nerv, nerv va endokrin tizimlar tomonidan boshqariladi.
Patologik parabioz
Parabioz –bu turg’un, tarqalmaydigan qo’zg’alish o’chog’i bo’lib, bu to’qimalarni jarohatini tufayli ro’y beradi. Yurak blokadalari bu holatni katta ahamiyati bor.
Dominant – bir markaz faoliyati kuchaygan, yahni aktivlashganda, boshqa markazlar faoliyati buziladi yoki ushbu markazlarga so’zsiz bo’ysunadi. Dominanta printsipini tushunish uchun, quyidagi misol kifoya: ayrim kasalliklarda indeferent tahsirlovchilar ham organizmda og’riq chaqirish mumkin (yorug’lik, qo’ng’iroq).
Bronxial astma va gipertonik kasalliklarda bosh miyada turg’un qo’zg’alish o’chog’i paydo bo’ladi, shu munosabat bilan har qanday tahsirotlarga bronxlar va qon-tomirlarni torayishi bilan javob beradi.
