Andijon 2013 ma’ruza №1 patofiziologiya faniga kirish, uning maqsadi va vazifalari. Etiologiya va patogenez, sanogenez reja

Yurak qon-tomir tizimi. Qon-tomirlarda qon oqishini qayta taqsimlanishini buziladi. Gemodinamikani buzilishi ayniqsa to’g’ri chiziqli tezlanishda ayniqsa namoyon bo’ladi. Bunday tezlanishda, boshdan oyoqqa, qon-tomirlar bo’ylab qon massasi siljiydi, yahni qorin bo’shlig’i va oyoqlarda to’planadi, buning natijasida yurakka qon kelishi va undan ketishi qiyinlashadi. Buning natijasida miya ishemiyasi, ayrim sezgi organlarda gipoksiya, ko’rishni buzilishi, hatto hushidan ketishgacha kuzatiladi.
Pri deystvie je pregruzok v napravlenii ot nog k golove, krovg’ skaplivietsya v verney chasti tulovio’q, natijada yurakdan yuqori qismda arterial bosim keskin ortib ketadi.
Vertikal va ko’ndalang yo’nalishli tezlanishda, kichik qon aylanish doirasidagi qon harakati buziladi.
Nafas tizimi. To’g’ri chiziqli (+) tezlanishda o’pka ventilyatsiyasi kuchayadi, nafas tezlashadi. Nafas sig’imi ortishi diagfragmani qanchalik tushishiga bog’liq. O₂ kirish va SO₂ chiqishi ortadi, NK ortadi. Tezlanish juda ortganda, o’pkani yuqori bo’laklariga qon kelishi to’xtaydi, o’rta bo’lak aytarli o’zgarishsiz, o’pkani pastki bo’lagida shish va atelaktazlar kelib chiqadi, bular o’z navbatida gipoksiya va gipokapniyani keltirib chiqaradi, to’g’ri chiziqli (-) tezlanishda esa – ichki organizmlarni siljishi hisobiga nafas qiyinlashadi.
Ko’ndalang tezlanishda esa ko’krak qafasni deformatsiyasi hisobiga, nafas aktini biomexanikasi o’zgaradi. Nafas tezlashadi, nafas olish cho’ziladi, O’TS pasayadi. O’pka ventilyatsiyasi va qon bilan tahminlanishi buzilish hisobiga arteriovenoz shuntlanish kuzatiladi, bu esa gipoksiyaga olib keladi.
O.I.T. oldiniga sekretor faoliyat sekinlashsa, keyinroq oshqozondan oziq moddalar evakuatsiyasi sekinlashadi.
Buyraklarda tezlanishni boshlanishida qisqa muddatli oligouriya, keyin diurez kuchayib ketadi, so’ngra o’z holiga kelib qoladi.
Keyingi paytlarda texnikani rivojlanishi munosabati bilan, kinetozlar yoki tezlik kasalligi ko’p uchramoqda. “Xavo kasalligi”, “dengiz kasalligi”, “avtomobil kasalligi ”, “kosmik kasalligi”, “otda yurganda” yuzaga chiqadigan kasallik va x.k.
Nelg’son, Ushakov, yozuvchi Goncharovlar dengiz kasalligi bilan og’rigan. Kosmik yoki yo’ldosh kasalligini birinchi bo’lib Titov sezgan.
Ikkinchi jahon urushida “Havo kasalligi” bilan 50% uchuvchilar og’rigan.