Ashab-i kiram şeyhulislam ibn teymiyye yayınlayan

 
Muaviye'nin Katıldığı Gazveler: 
 
Mekke fethi müslümanlarmdan Muaviye, kardeşi  Yezid. Süheyl b. 
Amr.  el-Haris  b.  Hişam  ve  başkalan  Rasuluîlah'la  (s.a.v.)  birlikte 
Hımeyn gazvesine katılmış ve Allah'ın:  
"Sonra Allah, Râsulunün ve müminlerin üzerine se-kinetini (güven 
veren  rahmetini)  indirdi,  sizin  görmediğiniz  askerler  indirdi  ve 
                                                             
93
[93]
 İbn-i Teymiyye, Ashab,ı Kiram, Tevhid yayınları: 65-70. 
94
[94]
 İbn-i Teymiyye, Ashab,ı Kiram, Tevhid yayınları: 70. 

---

 
53 
 
kafirleri  azaba  çarptırdı  (bozguna  uğrattı).  İşte  kafirlerin  cezası 
budur."  (Tevbe:  9/26)  sözünün  kapsamına  girmişlerdir.  O  halde 
onlar,  Rasulullah  ile  (s.a.v.)  birlikte  Allah'ın  sekineti  üzerlerine 
indirdiği  müminler  arasındadırlar.  Yine  Rasulullah'la  birlikte  Taif 
gazvesine  katılarak  burayı  muhasara  altına  almış;  mancınıkla 
buraya  saldırmışlardır.  ŞanVda  da  hristiyanlarla  karşılaşmışlardır. 
Allah. Berae  Suresjni bu konuda indirmiştir.  Bu gazve, Osman b. 
Affan'ın  (r.a.)  Allah  yolunda  orduya  bin  deveyi  savaş  için  tam 
takım  teçhiz  ettiği  üzre  (şiddetli  sıkıntı)  gazvesidir.  Orduya  bu 
miktar da yetmeyince elli deve daha ilavede bulunmuştur.
95[95]
  
Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.): 
"Bugün  bu  yaptıklarından  sonra  Osman  ne  yaparsa  ona  bir  zarar 
vermez." 
demiştir. 
Bu 
çarpışmanın 
cereyan 
etmediği 
Peygamberimizin son gazvesidir.  
Rasulullah  (s.a.v.)  bizat  yirmi  küsur  gazveye  katılmış  ve 
bunlardan  ancak  şu  dokuzunda  savaş  vukubulmuştur:  Bedir, 
Uhud,  Mustalıkoğullan,  Hendek.  Zükared  ve  Taif.  Rasulul-lah'ın 
(s.a.v.)  topladığı  en  büyük  ordu  Huneyn  ve  Taif  gazveleri  olup 
ordunun  sayısı  onikibin  idi.  Rasulullah'la  birlikte  savaşa  çıkan  en 
büyük  ordu  ise  Tebük'te  olmuştur.  Bu  gazvede  ordunun  sayısı 
sayılamayacak  kadar  çoktu.  Ancak  bu  gazvede  savaş 
vukubulmamıştır. 
Yukarıda saydığımız kimseler Allahu Teala'nm: 
"Elbette  içinizden  (Mekke'nin)  feth  (in)  den  önce  (Hak  yolunda) 
harcayan  ve savaşan  (lar. ötekilerle) bir olmaz. Onların derecesi, 
sonradan  infak  eden  ve  savaşanlardan  daha  büyüktür.  Bununla 
beraber Allah hepsine de 
(gerek fethinden önce. gerek fetihten sonra infak eden ve savaşan 
müslümanlara) en güzel sonucu vaadetmiştir." 
.sözünün  de  kapsamına  giriyorlar.  Fetih  günü  İslam'a  giren  bu 
Tulaka. fetihten sonra infak edip savaşanlardır ve Allah kendilerine 
güzel  sonucu  vaadetmiştir.  Çünkü  onlar.  Huneyn  ve  Taif  te  infak 
etmiş ve her ikisinde savaşmışlardır. Allah hepsinden razı olsun. 
Onlar  yine  Allah'ın  kendilerinden  razı  olduğu  kimseler 
arasındadırlar. Çünkü Yüce Allah şöyle buyurmuştur: 
"Muhacirlerden ve Ensar'dan (İslam' girmekte) ilk öne geçenler ile 
bunlara güzelce tabi olanlar... Allah onlardan razı olmuştur, onlar 
da O'ndan razı olmuşlardır." (Tevbe: 9/100) 
İlk  öne  geçenler.  Hudeybiye  antlaşmasından  Önce  müs-lüman 
olanlardır.  Mesala  ağaç  altında  Rasulutlah'a  (s.a.v.)  biat  edenler 
                                                             
95
[95]
 Bir nüshada "beş yüz at iiave ettiği yazılıdır. Tirmizİ'nin Abdur-raiıınan h. IIabbab"t;ın nakline göre, Osman 
(r.a.) allı yiiz deve teçhiz etmiş ve sonrada, bin dinar getirip vermiştir. 

---

 
54 
 
gibi. Nitekim Yüce Allah bunlar hakkında şöyle buyurmaktadır: 
"Allah şu müminlerden razı olmuştur ki onlar, ağacın altında sana 
biat ediyorlardı," (Fetih: 48/18) 
Sayıları,  bindöryüzden  fazlaydı.  Hepsi  de  Cennet  ehlidir.  Nitekim 
sahih bir rivayette RasuluIIah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğu sabittir: 
"Ağaç altında biat edenlerden kimse Cehennem'e girmez.
96[96]
 
Bunlar  arasında  Hatıb  b.  Ebi  Beltae  de  vardı  ki  bu  zatın  bilinen 
birtakım  kötü  tavırları  vardır.  Mesala.  Rasulullah'ın  (s.a.v.) 
haberlerini  müşriklere  yazmıştı.  Ayrıca  kölelerine  kötü  davanırdı. 
Sahih bir rivayette kölesinin Rasuiullah'a (s.a.v.) gelerek". 
Ey Allah'ın Rasulü. Hatıb mutlaka Cehennemce girecek." dediği ve 
Rasulullah'ın (s.a.v.): 
"Yalan söylüyorsun, çünkü o, Bedir ve Hudeybiye'ye katıldı" dediği 
nakledilmektedir.
97[97]
 
Yine  sahih  rivayette  sabittir  ki  Hatıb,  Rasulullah'ın  (s.a.v.) 
üzerlerine  yürüyeceğini  müşriklere  yazdığında  Rasululah  (s.a.v.). 
mektubu  götüren  kadını  yakalamak  üzere  AH  b.  Ebi  Talib  ile 
Zübeyr'i  göndermiş  ve  onlar  da  kadını  yakalayıp  getirdiklerinde 
Hatıb'ı çağırtarak: 
"Bu yaptığın da ne. ya Hatıb!" diye azarlamıştır. Bunun üzerine o 
da şöyle cevap vermiştir: 
"Allah'a  yemin  ederim  ki  ya  Rasulaliah.  dinimden  dönmüş  olarak 
bunu  yapmadım.  İslam'a  girdikten  sonra  küfre  dönmeye  de  razı 
değilim.  Ne  var  ki  Kureyş'e  sığınmış  biriyim,  onlardan  değilim. 
Ashabından  seninle  beraber  olanların  orada  akrabaları  var, 
oradaki ailelerini koruyorlar. Benim akrabalarımı koruyacak kimse 
yok, istedim ki orada akrabalarımı koruyan birileri olsun." 
Bunun üzerine Ömerb. el-Hattab: 
"Bırak şu münafığın başını u curayım" demiş fakat Rasulullah: 
"O,  Bedir  savaşına  katılmış  biridir,  ne  biliyorsun  belki  Allah: 
Dilediğini yapın, sizleri bağışladım buyurmuştur.
98[98]
 dedi. 
Bu  hadis.  'İlk  öne  geçenlerin'  -mesela  Bedir  ve  Hudeybiye'ye 
katılanların  ilk  olmaları,  iman  ve  cihadlan  sebebiyle  büyük 
günahlarının  Allah  tarafından  bağışlanacağını  beyan  etmektedir. 
Nasıl  Hatıb  yaptığından  dolayı  cezalandırılmamışa,  günahlarından 
dolayı  herhangi  bir  kimsenin  onları  muaheze  etmesinincaiz 
olmadığını gösterir. 
Ali (r.a.) ile Talha. Zübeyr ve benzerleri arasında olup bitenler için 
de bu hadis değildir; çünkü aralarında vukubulanlarya bir içtihada 
                                                             
96
[96]
 Tinîıizi, Memılab: 57, 58. 
97
[97]
 Ruhari Sure: 60/1, Ebıı Da\ ud Sünnet: 8. 
98
[98]
 Aynı kaynaklar. 

---

 
55 
 
dayalıydı ki. bu takdirde kimsenin birşey söylemeye hakkı yoktur. 
Nitekim Rasullulah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: 
"Hakim îçtihad edip isabet ederse,  kendisi için iki mükafat vardır. 
Ama  içtihad  eder  de  hata  ederse,  bu  takdirde  bir  mükafatı 
vardır.
99[99]
 
Şayet  ortada  işledikleri  bir  günah  varsa,  Allah'ın  işlediklerini 
afvedip kendilerinden razı olduğu sabittir. O halde onlardan bin bir 
günah  işlemiş  olsa  bile  ona  zarar  vermez.  Günahları  silen 
sebeplere  sarılmasından  dolayı  o  günah  silinmiştir.  Mesela  ya 
tevbe  etmiş  ve  Allah  tevbesini  kabul  etmiştir  ya  günahları  silen 
iyilikleri vardır ya da uğradiğı bir bela günahına keffaret olmuştur. 
Sahih bir rivayette Rasu-lullah'in (s.a.v.) şöyle buyurduğu sabittir; 
"Bir  mümin  yorgunluk,  hastalık,  keder,  hüzün  ve  eziyyete  uğradı 
mı mutlaka Allah bunu günahlarına keffaret kılar.
 100[100]
 
îlk önce geçenlerden sonra gelenler, Hudeybiye'den sonra İslam'a 
girenler olup bunlar Yüce Allah'ın; 
"Allah hepsine de (gerek fetihten önce. gerek fetihten sonra infak 
eden  ve  savaşan  müslümanlara)  en  güzel  sonucu  vaadetmiştir. 
(Hadid: 57/10) 
"...bunlara  güzelce  tabi  olanlar...  Allah  onlardan  razı  olmuştur, 
onlar  da  O'ndan  razı  olmuşlardır."  (Tevbe;  9/100)  sözünün 
kapsamına  girerler.  Halici  b,  Velid,  Amr  b.  Vehd.  Amr  b.  el-As, 
Osman  b.  Talha  ve  başkaları  Mekke  fethinden  önce  İslam'a 
girmişlerdir. Tulaka'dan sonra İslam'a girenler ise, Taif halkı olup 
en  son  İslam'a  dır.  Rasulullah'ın  fs.a.v.)  Taife  emir  olarak  tayin 
ettiği Osman b. Ebi'l-As es-Sekafi. bunlardan olup en son İslam'a 
girenlerden olduğu halde, sahabenin iyilerindendi. 
O  halde  kişi  sonradan  İslam'ı  kabul  eden  biri  olduğu  halde 
kendisinden  önce  İslam'a  giren  birinden  üstün  olabiliyor.  Nitekim 
Ömer  (r.a.)  ilklerden  değildi.  İslam'a  girenlerin  kırkıncısı  olduğu 
söylenir.  Ama  bununla  birlikte  kendisinden  önce  müslüman 
olanların  pek  çoğundan  üstündür.  Mesela  Osman.  Talha,  Zübeyr. 
Sa'd. Abdurrahman b. Avf bunların hepsi Ömer'den (r.a.) önce ve 
Ebu  Bekir'in  eli  üzere  müslüman  olmuşlardır,  ama  Ömer 
hepsinden üstündür. 
İslam'a  ilk  girenler:  Büyük  ve  hür  erkeklerden  Ebu  Bekir;  küçük 
ve  hürlerden  Ali;  kölelerden  Zeyd  b.  Harise  ve  kadınlardan  da 
Ümmü'l-Mü'minin  Hatice'dir  (r.a.).  İlim  ehli  bu  konuda  ittifak 
halindedir. 
                                                             
99
[99]
  Buharı,  î'tisam:  21:  Müslim,  Akdiye:  15;  Ebu  Davad  Aktliye:  2;  Mesai,  Ahkam:  2;  Kudal:  3;  İbn  Macc, 
Ahkam: 3, 
100
[100]
 Ahmed:4/38, 61. 

---

 
56 
 
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: 
"Onlar  ki  inandılar,  hicret  ettiler,  Allah  yolunda  mallarıyla, 
canlarıyla savaştılar ve onlar ki (yurtlarına göçenleri) barındırdılar 
ve  yardım  ettiler;  işte  onlar,  birbirlerinin  velisi  (dostu, 
koruyucusu)  durlar...  Onlar  ki,  inandılar,  hicret  ettiler,  Allah 
yolunda  savaştılar;  onlar  ki,  (göç  edip  gelen  müminleri) 
barındırdılar  ve  (onlara)  yardım  ettiler,  İşte  gerçek  müminler 
onlardır.  Onlar  için  bağış  ve  bol  rızık  vardır.  Onlar  ki  sonradan 
inandılar,  hicret  ettiler,  sizinle  beraber  savaştılar,  işte  onlar  da 
sizdendir." (Enfal: 8/72-75) 
Bu ayetler, geneldir. 
Yüce Allah ayrıca şöyle buyurmuştur: 
"(Bir de o mallar), göç eden fakirlere aittir ki (onlar), yurtlarından 
ve  mallarından  (sürülüp)  çıkarılmışlardır;  Allah'ın  lütuf  ve  rızasını 
ararlar;  Allah'a  ve  Rasulu'na  (canlarıyla,  mallarıyla)  yardım 
ederler.  İşte  doğru  olanlar  onlardır.  Ve  onlardan  önce  o  yurda 
(Medine'ye)  yerleşen,  imana  sarılanlar,  kendilerine  göç  edip 
gelenleri  severler  ve  onlara  verilen  (ganimet)Ierden  ötürü 
göğüslerinde  bir  ihtiyaç  (eğilimi)  duymazlar.  Kendilerinin  yaçlan 
olsa  dahi,  (göç  eden  yoksul  kardeşlerini)  öz  canlarına  tercih 
ederler.  Kim  nefsinin  cimriliğinden  korunursa,  işte  onlar 
umduklarına  erenlerdir.  Onlardan  sonra  gelenler  derler  ki; 
'Rabbimiz,  bizi  ve  bizden  önce  inanan  kardeşlerimizi  bağışla, 
kalplerimizde inananlara karşı bir kin bırakma! Rabbimiz, sen çok 
şefkatli, çok merhametlisin." (Haşr: 59/8-10) 
Bu  son ayetler,  ilk  önce geçenlerden  sonra  İslam'ı kabul  edenleri 
içine  alıyor.  O  halde  Rasulullalvın  (s.a.v.)  ashabı  olan;  ona 
inanmış ve  kendisiyle birlikte savaşmış olanlar,  nasıl bu ayetlerin 
kapsamına girmesinler? 
Sahih bir hadiste Rasulullah'in (s.a.v.): 
Muhacir, Allah'ın yasakladığından uzak durandır.
101[101]
 
dediği  nakledilmektedir.  O  halde  Tufaka'dan  olup  İslam'ı  kabul 
eden  ve  Allah'ın  yasakladıklarından  uzakduran  bu  "hicret"in 
kapsamına girmektedir. Aynca Yüce Allah'ın: 
"Onlar  ki  sonradan  inandılar,  hicret  ettiler,  sizinle  beraber 
savaştılar,  işte  onlar  da  sizdendir."  sözünün  kapsamına  girdikleri 
gibi, "Allah hepsine de (gerek fetihten önce, gerek fetihten sonra 
infak  eden  ve  savaşan  müslümanlara  en  güzel  sonucu 
vaadetmiştir." (Hadid: 57/10) sözünün de kapsamına girerler. 
Yüce Allah yine şöyle buyurmaktadır: 
                                                             
101
[101]
 Buhari Jman; 4; Rikak: 26; Ebu Davud, Vilr: 2, 11, 12,Cih;id:2; Nesai, İman: 9; İbn Mace, Firen: 2. 

---

 
57 
 
"Muhammed, Allah'ın elçisidir. Onun yanında bulunanlar, kafirlere 
karşı şiddetli,  kendi aralarında  merhametlidirler. Onların, rüku  ve 
secde  ederek  Allah'ın  lütuf  ve  rızasını  aradıklarını  görürsün. 
Yüzlerinde  secdelerin  izinden  nişanları  vardır.  Onların  Tevrat'taki 
vasıfları  budur.  İncil'deki  vasıfları  da  şudur:  Bir  ekin  gibidirler  ki, 
filizini  çıkardı,  onu  güçlendirdi,  kalınlaştı,  derken  gövdesinin 
üstüne  dikildi,  ekincilerin  hoşuna  gider,  onlara  karşı  kafirleri  de 
öfkelendirir  (bir  duruma  geldi).  Allah  onlardan  inanıp  iyi  işler 
yapanlara  mağfiret  ve  büyük  mükafat  vaadetmiştir."  (Fetih: 
48/29) 
Bu  ayet,  Rasulullah'la  (s.a.v.)  birlikte  oldukları  halde  İnanların 
hepsini İçine alır. 
Sıhah kitaplarıyla başkalarında bir çok senette nakledilen müstefiz 
bir 
haberde 
Rasulullah'ın 
(s.a.v.) 
şöyle 
buyurduğu 
nakledilmektedir: 
"Nesillerin  en  hayırlısı,  kendileri  arasında  gönderildiğim  nesildir.; 
sonra,  onları  takip  edenler;  sonra  da,  bunları  takip 
edenlerdir.
102[102]
 
Sahih  bir  rivayette  nakledildiği  üzere  Abdurrahman  ile  Halid 
arasında tatsız bir durum vukubülmüştu, bunun üzerine Rasulullah 
(s.a.v.), Halid'e şöyle dedi: 
"Ey  Halid,  ashabıma  sövmeyin;  Allah'a  yemin  ederim  ki,  sizden 
biriniz  Allah  yolunda  Uhud  dağı  kadar  altun  dağıtsa,  onlardan 
birinin, bir müd değerindeki infakına hatta yarısına bile ulaşamaz.
 
103[103]
 
Rasululfah  (s.a.v.)  bu  sözüyle  Hudeybiye'den  sonra  îslam'a 
girenleri  kastediyor.  Bunlardan  biri,  Uhud  dağı  kadar  altun  ifak 
etse, ilk Öne geçen (yani Hudeybiye'den önce İslam'a girenlerden 
birinin ne değerine ulaşır, ne de onun yansı bir değere ulaşır. 
Hudeybiye'den  sonra  İslam'ı  kabul  edenler  de,  Yüce  Allah'ın  şu 
sözünün kapsamına giriyorlar: 
"Elbette  içinizden  (Mekke'nin)  feth(in)den  önce  (Hak  yolunda) 
harcayan ve savaşan(lar, ötekilerle) bir olmaz. 
Onların  derecesi  sonradan  infak  eden  ve  savaşanlardan  daha 
büyüktür. Bununla beraber Allah hepsine de (gerek fetihten önce. 
gerek  fetihten  sonra  infak  eden  ve  savaşan  müslümanlara)  en 
güzel sonucu vaadetmiştir." 
(Hadid: 57/10) 
Sahabenin birbirlerine oranla durumları bu olunca sonra gelenlerin 
onlara  nazaran  mertebesi  nasıl  olacaktır?  "Sahabe",  isnı-i  cins 
                                                             
102
[102]
 Müslim, Padailu's-Sahabe: 210; Ebu Davud, Sünnet: 9. 
103
[103]
 Müslim, Fadailıı's-Salıabe: 221: Elîu Davud, Sünnet: 10. 

---

 
58 
 
olup  az  veya  çok  Rasulullah  (s.a.v.)  ile  beraberliği  olan  için 
kullanılır.  Ancak  her  birinin  sahabiliği.  Rasulullah'la  beraberliği 
miktarmcadir. Beraberliği bir sene olan. bir ay olan, bir saat olan 
ya da mümin olarak onu gören  vardır ve bütün bunlar şahabıdır. 
Lakin  her  birinin  sahabiliği,  beraberliği  miktanncadır.  Nitekim 
sahih bir rivayette Rasulullah (s.a.v.)'ın şöyle dediği sabittir; 
"Bazı  topluluklara  sefer  yapılacak  ve  onlar:  'Aranızda 
Peygamberce  beraber  bulunmuş  olanlar  var  mı?  (Bir  rivayette: 
Rasuiullah'ı  gören  var  mı?)'  denilecek  ve  sefere  çıkmış  olanlar: 
'Evet'  diyecekler.  Bunun  üzerine  kapılar  kendilerine  açılacaktır. 
Sonra  bazı  topluluklara  sefer  yapılacak  ve  onlar  'Aranızda 
Rasulullah'la  beraber  bulunmuş  olanlarla  beraber  bulunmuş 
kimseler var mı? (Bir rivayette: 'Rasulullah'ı görenleri görenler var 
mı?)' denilecek ve sefere çıkmış olanlar: 'Evet' diyecekler. Böylece 
onlara  da  kapılar  açılacaktır.  Sonra  bazı  topluluklara  sefer 
yapılacak^ve  onlar:  'Aranızda  Rasuiullah'ı  görmüş  olanları 
görenleri  gören  var  mı?  (Bir  rivayette:  'Rasululalvla  beraber 
bulunmuş olanlarla beraber bulunmuşlarla beraber bulunanlar var 
mi?)'diyecekler  ve  sefere  çıkanlar:  'Evet'  diyecekler.  Bunun 
üzerine onlara da kapılar açılacaktır.
104[104]
 
Başka 
birsenedle 
nakledilen 
bir 
rivayette 
dört 
nesil 
zikredilmektedir. 
Rasululah  (s.a.v.)  bu  hadiste  hükmü,  sohbetinde  bulunma  ve 
kendisini  görmeye  bağlamış  ve  mümin  olarak  kendisini 
görenlerden dolayı Allah'ın müslümanlara fetih yapmayı müyesser 
kılacağını bildirmektedir. 
Bu  meziyet,  sahabeden  başkasına  nasip  olmaz.  Bir  kişinin  ameli, 
bir  sahabinin  amelinden  fazla  bile  olsa,  o  sahabiye  ulaşamaz.
 
105[105]