Asif KƏNGƏRLİ
Yüklə 16,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
124 Ə Ə L L A A V V Ə Ə L L Ə Ə R R 125 L L ə ə t t i i f f ə ə l l ə ə r r “ “ D D A A Ş Ş D D A A D D A A Ş Ş I I N N Y Y O O L L D D A A Ş Ş I I D D I I ” ” İndiki Kəngərli rayonunun Şahtaxtı kəndi orada yetişdirilən bal kimi şirin “Şahtaxtı” qovunu ilə məşhurdur. Bir vaxtlar var idi, kənd camaatının çoxu öz ailəsini qovun əkib-becərməklə dolandırardı. Şahtaxtılı Hacı Abbasın “Şah bağı” deyilən yerdə beş pud * yeri var idi. O həmin yerdə qovun əkmək istəyir, ona görə də Meydana gəlir, orada həmkəndlisi Tavar Baxşəli ilə danışır. Onlar bostan yerinə mərküz * çəkməkdən ötrü günçıxan-günbatan işləməyə üç girvənkə * sarı yağa razılaşırlar. Tavar Baxşəli özü ilə bir nəfər də götürüb bostan yerinə gedir və səhərdən axşamacan “ölmə, diril” işləyirlər. Gün batır, Ay çıxır. Bu heyni * Hacı Abbas özü də gəlib çıxır. Hacı Abbas mərküzün dəstəyini əlinə alıb onları əlavə işlədir. Tavar Baxşəli dilə gəlir: – Hacı, axı biz səninlə Gün çıxandan Gün batanacan danışmışdıq... Hacı Abbas başını qaldırıb bir Aya, bir də kərdi * çəkilməmiş yerə baxır, zarafata salıb deyir: – Çəək, Ay da Günün yoldaşıdı... Onlar Ay işığında bir xeyli də işləyib əldən-dildən düşürlər. Nəhayət ki, qurtarıb Hacı Abbasın evinə tərəf gedirlər. Yolda Tavar Baxşəli bir daş götürüb çuxasının altında gizlədir. Hacı arvadı Tükəz xanımı çağırır: – Seyid qızı, tərəzini gətir Baxşəligilin yağını çəkək. Yağ tərəziyə qoyulanda Baxşəli daşı tərəzinin gözünə atır. Hacı Abbas bozarır: – Baxşəli, o nədi, o daşı niyə ora atdın? Tavar Baxşəli gülümsəyib deyir: – Çəək, daş da daşın yoldaşıdı... Şahtaxtı, 2002. 126 “ “ A A X X I I R R , , Q Q O O Y Y A A X X S S I I N N ” ” Şahtaxtı kəndi sərhəddə, Araz çayının qırağında olduğuna görə oradan İrana qaçaq keçmək istəyənlər həmişə çox olub. Bunun üçün yaxşı üzən və Araza bələd olan adamlar lazım idi. Kənddə bir neçəsi bunu özünə peşə eləmişdi, ailəsini onunla dolandırırdı. Şahtaxtıda ən yaxşı bələdçi isə Qara Hüseyn sayılırdı... Bir gün dağ kəndlərinin birindən Şahtaxtıya üç erməni gəlir, onlar İrana getmək istəyirlər. Ermənilər Qara Hüseynlə sövdə- ləşirlər. O adamın hərəsini bir girvənkə yağa Arazdan keçirməyə razı olur. Gecə hamısı çayın qırağına gəlirlər. Hava zülmət qaranlıq imiş, ona görə də Qara Hüseyn ulumu tapa bilmir. Ulum – o taya keçmək üçün Arazın ən əlverişli yerinə deyirlər. Ermənilərdən biri iti axan yerə düşüb axır, boğulmağa başlayır. Onun yoldaşları həyəcanla Qara Hüseynə deyirlər: – Hüseyn kirvə, Hüseyn kirvə, bizdən biri axır! Qara Hüseyn axanın dalınca baxıb tövrünü pozmadan deyir: – Onun bir girvənkə yağı mənə lazım deyil, axır, qoy axsın. Şahtaxtı, 2002. « « S S Ə Ə N N H H A A Z Z I I R R V V Ə Ə Z Z İ İ Y Y Y Y Ə Ə T T A A L L M M I I Ş Ş S S I I N N » » XX əsrin iyirminci illəri idi. Adranikın erməni-daşnak ordusu Naxçıvan əyalətinə girərək kəndləri qarət edir, yandırır, qadın, uşaq, qoca demədən hamını öldürür, əhaliyə olmazın zülm edirdilər. Ona görə də, yeni yaranan Naxçıvan Araz Türk Respublikası Türkiyə Cümhuriyyətindən kömək istəmək məcburiyyətində qalır. Və Ka- zım Qara Bəkir paşanın qoşunu Araz çayını keçərək Naxçıvan torpağına daxil olur, onlardan bir bölüyü də Şahtaxtı kəndinə gəlib çıxır. Kənd camaatı xilaskar türk əsgərlərini sevinclə qarşılayır və onlardan heç nəyi: at, araba, azuqə, yem – əsirgəmir. Əsgər də çatışmırdı, ona görə də, türk zabiti kənd cavanlarını Meydana yığıb 127 baxış keçirir. Bu kənddə də Məşədi deyilən bir oğlan var idi. Uşaq vaxtı quzu otararkən eşşək zoncuq * atmış, onun sol gözünü tökmüşdü. Baxış zamanı Məşədi əlini həmin gözünün üstünə qoyub deyir: – Əfəndim, mənim bu gözüm mayıfdı. Türk zabiti bunu səfərbərlikdən yayınma cəhdi hesab edərək qeyzlənir: – Cənab Allah sənin sol gözünü yummuş və sən hazır vəziyyət almışsın. Hadi, gavurla döyüşə! – deyərək Məşədini də ermənilərin üstünə gedən dəstəyə qatır. Şahtaxtı, 2014. « « O O D D A A O O N N U U N N Y Y A A Y Y A A Ş Ş I I Ğ Ğ I I D D I I » » XX əsrin otuzuncu illəri idi. SSRİ-nin, o cümlədən Azərbay- canın da əhalisinin çoxu savadsız idi. Ona görə də, Stalinin əmri ilə hamı: fəhlə və kəndlilər işdən sonra savadsızlığı ləğvetmə kurs- larına gəlməli, oxuyub-yazma və hesab öyrənməliydilər. Belə kurs- lardan biri də indiki Kəngərli rayonunun Böyükdüz (Aşağı Bö- yükdüz) kəndində açılmışdı. Bu kənddə də Fizzə adlı çox baməzə, özü də dilişirin bir qadın var idi. Tez-tez “heş vədə, heş vədə” sözünü işlətdiyinə görə hamı onu elə Heşvədə xala deyə çağırırdı. Cabbar müəllim hesab dərsi keçirdi. O yazı taxtasına “2” rəqəmini yazıb Heşvədə xaladan soruşur: – Bu neçədi? – “2” – deyə Heşvədə xala tez cavab verir. Cabbar müəllim “2”-nin yanına bir “0” da əlavə edib yenə soruşur: – Bə bu neçədi? Heşvədə xala bilmir. O, özünəməxsus bir təbəssümlə: – O da onun yayaşığıdı, – deyə hamını güldürür. Böyükdüz, 2014 128 J J a a r r q q o o n n , , a a r r x x a a i i k k v v ə ə d d i i g g ə ə r r s s ö ö z z l l ə ə r r i i n n m m ə ə n n a a s s ı ı slujebni – xidməti advokat – vəkil “ağ” – heroin aşıra bilmirəm – aydınlaşdıra bilmirəm atanşik – dələduz, fırıldaqçı avariya – yol qəzası bankrot – müflisləşmə bariqa – narkotik alverçisi “baş” – bir çəkimlik nəşə “bayan” – şpris bidar – oyaq bozpört – bozartma, ət xörəyi bu heyni – bu vaxt, bu zaman çarıq – göndən düzəldilən ayaqqabı çaxtuman – imarət çəmçə – palçıq yaymaq üçün bənna aləti (masterok) çerez – vasitəsilə çet – qramın dörddə biri cuvar – su işlərinə baxan şəxs desil – millilitrin onda biri dəstərxan – süfrə dincəlməyə – həbsxanaya “dorojka” – buruna çəkmək üçün bir doza heroin düşürlər – aludə olurlar Əshabü-Kəhf – müqəddəs yer, pir 129 girvənkə – 400 qram handan-hana – sonradan-sonraya heybə – çiyinə salınan iki gözlü çanta ilişdim – tutuldum işverən – satqın, xəbərçi “it”lər – burada: polislər iynəyə oturmuşdu – iynə vuran narkoman idi kapremont – əsaslı təmir kayf – keyf kərdi – lək kozyol – “keçi”, divar hörmək üçün ayaqaltı “kristal mal” – kristal heroin krovat – çarpayı krupnı partiya – böyük məbləğdə kruq – əhatə, dairə, ətraf; burada: “dostlar” “ley-pey” – tök-iç lezvalayırsan – özünü həlak edirsən “list” – 10 ədəd həb “lomka” – narkotik olmayanda baş verən kəskin ağrılar “mal” – narkotik, heroin mərküz – kərdi, lək çəkmək üçün alət müf – müftə “mürşüdü nəşə” – tutumlu nəşə “narkoşa” – narkoman Nikolay vaxtı – çar II Nikolayın dövrü obyektdə – tikinti sahəsində öddək – qorxaq operasiya – müdaxilə, əməliyyat otopleniya – istilik sistemi paçka – qutu patava – dolaq 130 pensiya – təqaüd peraşki – içi kartofdan olan qəlyanaltı peredoza – artıq, ifrat doza pılesos – tozsoran pioner – burada: təzə başlayan piyan – sərxoş podlı iş – alçaq iş podyez – binanın giriş qapısı poker – kart oyun növü posledni – axırıncı pritonda – sığınacaqda pud I – çəki vahidi, 1 pud = 16 kq pud II – burada: bir sot qanıx verməz – yanğımı söndürməz “qara” – tiryək qavara – yiyə “qırılmaq” – aralanmaq “qızıl vuruş” – ölümlə nəticələnən narkotik qəbulu qram – burada: dəqiqə qulluq – burada: iynə rubl – rus pulu salofan – sellofan paket sanatoriya – burada: həbsxana şəpləyir – iynə vurur sərrac – yəhər, yüyən düzəldən usta “şey” – nəşə, şeyxor – nəşəxor Sibir – burada: həbsxana “şimon” – axtarış sıxaq – kart oynayaq skorı – təcili yardım şörümək – həddən artıq pul vermək sroka gedib – həbs olunub 131 stanok – dəzgah sumka – çanta “tiyan” – heroin bişirmək üçün qab, qaşıq toçkası – kiçik satış yeri toğlu – beş-altı aylıq quzu torbamızı tikib – burada: evimizi yıxıb tramal – ağrıkəsici dərman “trixat” – titrəmə, əsmə türmə – həbsxana, dustaqxana “tuxta mal” – kustar, zay heroin uqolovnik – polis əməliyyatçısı xalx – özgə, özgə adam xorrayıb – nəşə çəkib xosək – sadə, kasıbyana ev “doma” – burada: damara düşmüşəm zəbərdəst – enlikürək, canlı-cüssəli adam zinalıq – özgə qadınla cinsi əlaqə zloy – qatı zoncuq – təpik, şıllaq 132 S S o o s s i i a a l l - - p p s s i i x x o o s s o o m m a a t t i i k k t t e e s s t t Mən, narkotik və ya alkoqol qəbulundan: Tam imtina etmişəm. İstifadə etmirəm.............. 1 Cəmisi bir dəfə istifadə etmişəm........................ 2 Hərdənbir qəbul edirəm..................................... 3 Daima qəbul edirəm........................................... 4 “Zapoy” yaxud “peredoza”ya düşmüşəm........... 5 İşdə, vəzifədə yüksəlmişəm, yaxud işə düzəlmişəm. İşləyirəm.................................. 1 İşdə əvvəlki vəzifədə qalmışam ........................ 2 İşdə aşağı vəzifəyə keçirilmişəm....................... 3 İşdə cəza almışam, yaxud qəzaya səbəb olmuşam ............................................................ 4 İşdən çıxmışam. İşləmirəm................................ 5 Ailədə və ətrafdakılarla münasibətim yaxşıdır, yainki yaxşılaşıb................................. 1 Ailədə və ətrafdakılara qarşı münasibətim dəyişməyib.................................... 2 Ailədə və ətrafdakılara qarşı münasibətim pisləşib.......................................... 3 Evdə dava-dalaş salıram, ətrafdakılarla yola getmirəm.................................................... 4 Alkoqol yaxud narkotik qəbulu zəminində inzibati cəza almışam......................................... 5 Özümü fiziki və psixi cəhətdən xeyli yaxşı hiss edirəm................................................ 1 Əvvəlki fiziki və psixi halımdayam................... 2 133 Fiziki və psixi cəhətdən özümü pis hiss edirəm.................................................... 3 Alkoqol və ya narkotiki beynimdən çıxara bilmirəm, depressiyadayam............................... 4 Halım elə pisdir ki, bəzən özümü öldürmək istəyirəm, yaxud buna cəhd etmişəm................. 5 Qiymətləndirmə: 4-8 bal – yaxşı 9-10 bal – kafi 11-12 bal – qeyri-kafi 13-20 bal – SOS! Qeyd: 10 baldan çox toplayan şəxs yubanmadan mütləq narkoloqa müraciət etməlidir! 134 Ə Ə l l a a m m ə ə t t d d a a r r g g ü ü n n l l ə ə r r 1. 31 may – Siqaretsiz gün 2. 26 iyun – Narkotik maddələrdən sui-istifadəyə və onun qanunsuz dövriyyəsinə qarşı beynəlxalq mübarizə günü 3. Noyabrın II həftəsinin III günü – Siqaretdən imtina günü 135 A A n n o o n n i i m m N N a a r r k k o o l l o o j j i i M M ü ü a a l l i i c c ə ə - - M M ə ə s s l l ə ə h h ə ə t t K K a a b b i i n n e e t t i i Əgər Sizdə narkomaniya, toksikomaniya və ya alkoqolizmlə bağlı problem yaranıbsa, onda Anonim Narkoloji Kabinetə, təcrü- bəli həkim-narkoloq Asif Kəngərliyə müraciət edin. Asif həkim xəstəni onun öz evində, anonimlik qorunmaqla mü- alicə edir. Bu zaman şəxsiyyəti təsdiq edən heç bir sənəd tələb olun- mur. Evdəki müalicə çox rahat və əlverişlidir, çünki hətta qohum və qonşular belə bundan xəbərsiz qalırlar. Müalicə detoksikasiya ilə başlayır, əvvəlcə daxili orqanlardakı patologiya və “lomka” ağrıları götürülür, xəstə yatızdırılır. Sonra pasiyentin əsəbləri, qara ciyəri və cinsi sferası müalicə olunur. Axır- da aversion terapiya, yəni spirtli içkilərdən və narkotik maddələrdən iyrəndirici terapiya aparılır. Həmçinin meyilliyi götürən, depres- siyanı aradan qaldıran preparatlar da təyin olunur. Anonim Narkoloji Kabinetdə narkotik maddələrə görə test qoy- durmaq və dəyərli məsləhətlər də almaq olar. Ünvan: Nizami rayonu, Şirin Mirzəyev küç., 108. (Qara Qarayev metrosunun yanı) Əlaqə telefonu: (+99450) 303 44 45 mobil (+99412) 422 43 22 kabinet Kabinet bazar və bayram günləri də daxil olmaqla hər gün saat 12.00-13.00 arası işləyir. Gələrkən mobil telefona zəng etməyi unutmayın. 136 K K İ İ T T A A B B I I N N İ İ Ç Ç İ İ N N D D Ə Ə K K İ İ L L Ə Ə R R ÖN SÖZ ƏVƏZİ Məndən söyləməkdir, sizdən... ......................................................... 6 Sizinlə söhbət .................................................................................. 10 I Hissə. PYESLƏR Bəla ................................................................................................. 15 Zəhrimar.......................................................................................... 64 Tənəzzül .......................................................................................... 78 II Hissə. HEKAYƏLƏR Zəhrimar.......................................................................................... 83 Məntiq ........................................................................................... 100 Şər suyu......................................................................................... 102 Etiraf ............................................................................................. 104 Qəlyan ........................................................................................... 107 Ömürlük dərs ................................................................................ 109 “Tələ” ............................................................................................ 112 Allahın bəxşişi .............................................................................. 116 III Hissə. ƏLAVƏLƏR Lətifələr ......................................................................................... 128 Jarqon, arxaik və digər sözlərin mənası ....................................... 128 Sosial-psixosomatik test ............................................................... 132 Əlamətdar günlər .......................................................................... 134 Anonim Narkoloji Müalicə-Məsləhət Kabineti ............................ 135 137 Asif Kəngərli (Məmmədli) BƏLA Pyes və hekayələr Bakı – «Mütərcim» – 2014 *** Асиф Кенгерли (Мамедли) БЕДА Пьесы и рассказы Баку – «Мутарджим» – 2014 138 Kitab müəllifin öz redaktəsi ilə çap olunur Rəssamlar: ямякдар ряссам, профессор Адил Рцстямов Arəstə Məmmədli Fotoqraf: Orxan Mustafayev 139 Nəşriyyatın direktoru – prof. Telman Vəlixanlı Nəşriyyat redaktoru – Əliş Mirzallı Kompüter səhifələnməsi və üz qabığının işlənməsi – Mətanət Qaraxanlı Kitab «Mütərcim» Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzində səhifələnmiş və çap olunmuşdur. Çapa imzalanıb: 25.11.2014. Format: 60x84 1/16. Qarnitur: Times. Həcmi: 8,75 ç.v. Tiraj: 500. Sifariş № хх. Qiyməti müqavilə ilə. ТЯРЪЦМЯ ВЯ НЯШРИЙЙАТ-ПОЛИГ РАФИЙА МЯРК ЯЗИ Аз 1014, Бак ы , Рясул Рза к цч., 125 596 21 44; 497 06 25; (055) 715 63 99 e-mail: mutarjim@mail.ru www.mutercim.az Yüklə 16,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|