Asr oshgan asarlar

0 ‘ttiz uchinchi bob
Husayn Boyqaro uzoq safardan qaytgach, Hirotda 
may, musiqiy bilan oqqan zavqli hayot og‘ushida, 
g‘azallarda parivashlarga bo‘lgan muhabbatini taran- 
num etib, sokin va orombaxsh kunlar kechirmoqchi 
edi. Lekin taqdiming taqozosi bilan baxt yulduzlari 
bulutlar ichiga sho‘ng‘idi. Badiuzzamon kuchlar 
yig‘ib, isyonga otlangani haqida xabarlar paydar-pay 
kela boshladi. Bu — keksa ota uchun og‘ir edi. Har 
qanday tashqi dushman uning yeriga bosib kirsa, har 
qanday bek isyon ko‘tarsa, u qayg‘urmas, yolg‘iz 
g ‘azablanar ham tahammul va sabot bilan safar 
choralarini ko‘rar edi. Lekin bu — bosh o‘g‘il, valiah- 
di. U bilan jang maydonida uchrashishni o‘ylaganmi- 
di?! Mana bu haqiqat uning yuragini zaharladi. 
Alishemi chorladi. Voqeani bayon qilib, undan dono 
bir kengash tutdi. Alisher ham afsuslandi. Bir vaqt 
yozgan xatidagi samimiy maslahatlarini, do‘stona 
achchiq so‘zlar bilan ko'rsatilgan haqiqatlami, afsuski, 
Badiuzzamon quloqqa olmabdi. Endi nima qilmoq 
kerak? Alisher chuqur mulohazaga ketdi. Mana, 
qarshisidagi kishi o ‘ttiz yilga yaqin taxtni egallab kela- 
di. Shoir ham o‘ttiz yilga yaqin u bilan, har qanday 
bo‘lmasin, hamkorlik qiladi. Navoiy uning hamma 
zaif jihatlarini, hamma nuqsonlarini biladi. Undan 
aqlsiz harakatlar, makrlar ko‘p vaqt sodir bo‘ladi. 
U ndan o‘zi ham ko‘p jabr-sitamlar ko‘rdi. Yaqtlar 
bo'ldiki, undan nafrat qildi, uni la’natladi. Ammo u 
o ‘ttiz yilga yaqin davlatni butun holda saqlab keladi. 
Bu davrda Xuroson tuprog‘iga ko‘z tikkan dushman- 
lar oz emasdi. Xurosonni yuz parchaga ayirib, beklik, 
xonlik qilish orzusi bilan yongan fitnachilar bukun
426

---

ozmi? Sherandom bo‘yli podshoh bukun qarib bukil-
gan, ot o ‘ynatib, mardona qilich chopadigan zabar-