Atalar deyir

ılqarmaq

: 

h

ə

ml

ə

 etm

ə

k). (uz ilqar: düz and). (

yarağıdır

: h

ə

rb

ə

sidir. 

silahidir). 

düşmana ölüm dilə

yinc

ə

, özüv

ə

 

yaşam dilə

. 

515. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşmana sırr, dosta yalan söylə

m

ə

. 

düşmana sırr, dosta yalan söylə

m

ə

. (

düşmana sirrivi, dosta yalanıvı söylə

m

ə

). 

düşmana uyan, poxluğa cuman

. 

düşmandan iyilik, başdan

 gerilik. 

(öclüsünd

ən, düşmanından uğur bə

kl

ə

y

ə

n, 

başdan pozuqdur)

. 

düşmandan pay uman dişisiz qalar

. 

düşmandan pay umanğ dişisiz qalır

. (

düşmandan pay umanın dişi sınar)

. 

düşmandan pay umanın dişi sınar

. 

düşmanı bas, itgi varsa as

. (itgi varsa: ziyan yetirirs

ə

). 

düşmanı dost elə, dosduvu düşman yox

. 

düşmanı qoğmaqdansa, dosları ara

. 

düşmanı qovaram, dosdun dalında dururam

. 

düşmanı özüncə

d

ə

 görm

ə

s

ən, topuğunca gör

. 

düşmanı vurmağa biləği pişgin igit

. 

düşmanıdır düşüncə, az qanışla inanmaq

. 

düşmanın aslanın 

olsun, tülkü yox. 

düşmanın dalında olunca, içində

 ol. 

düşmanın içində

 

olub çalışmaq, qarşında durub çalışmaqdan yeğ

. 

(yağunun dışından içi aman)

. 

516. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşmanın içində

 

olub çalışmaq, qarşında durub çalışmaqdan yeğ

. 

(yağunun dışından içi aman)

. 

düşmanın ingə

lsin. 

düşmanın qoğ, dosd özü gə

l

ə

r. 

(düşmanın qoğ, dosdun gə

lsin). 

düşmanın qoğ, dosdun gə

lsin. 

(düşmanın qoğ, dosd özü gə

l

ə

r). 

(düşmanın qoğ, dosd özü gə

lm

əz, dalıca ged)

. 

düşmanın oxşayan bəlaya düşər, mal yığmağı düşünə

n dinclikd

ə

n olar

. 

(yağısın qayğıran qaya düşər, barını qayğıran borana)

. 

{yağın 

qayğıran yağa düşə

r. (

yağın

: 

yağısın)

. 

(yağısın gözlə

y

ə

n 

qaynar yağda pişə

r)}. 

düşmanın öldürübə

n qoyma bata qan

ə

 

əlün, ıraqun tulla gedə

 

çox uzağa 

görm

ə

y

ə

si bird

ə

 gözün. 

(

ıraqun

: 

ıraqlara)

. 

düşmanın yolları kə

silm

iş olsun, gücləri kamanları yasılmış olsun

. 

düşmanın, ə

rk

ə

k - 

dişisi yoxdur

. 

düşmanın, ə

rk

ək dişisi olmaz

. 

düşmanından sovğat, üzünə

 baxma at!. 

düşmanqa bel aldırma

. 

(düşmana gücün, gizin bə

ll

ə

tm

ə

!. 

düşman qarşısında 

k

əndini yiğit göstə

r). 

düşmanuva ölüm d

il

ə

yinc

ə

, k

ə

ndiv

ə

 ömür dil

ə

. 

517. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşmə

d

ə

n sonra nec

ə

 

qalxısan, iç gözündə

 n

ə

, andaq olusan. 

(iç gözünd

ə

 

n

ə

, andaq olusan: içid

ə

 n

ə

s

ə

n el

ə

 o olusan). 

düşmə

kd

ə

ns

ə, düşün

. (

düşmə

kd

ə

ns

ə

: 

yıxılmaqdansa

). 

düşmə

m dem

ə

 

düşərsin, şaşmam demə

 

şaşarsın, ölmə

m dem

ə

 öl

ə

rsin. 

düşməmişsə

 

pusquya, düşmə

z h

ə

l

ə

 

quşquya

. (

pusquya: k

ə

l

ə

y

ə

. tovti

ə

y

ə

). 

düşmə

n görüs

ə

n üzd

ə, düşmə

n deyil

ə

m içd

ə

, kökd

ən doğulan türkə

m, tat 

söylüyür

ə

m dild

ə

. 

düşmə

n yaxamdan tutur, it 

ə

t

ə

yimd

ə

n. 

düşmən, düşmən halına qalmaz

. 

düşmə

s

ən yolağa, düşə

rs

ə

n col

ağa

. 

düşmə

sin dild

ə

n dilin. 

düşmə

sind

ən qorxulu, uçmaqlara düşünmə

z. 

düşməz it, qarnı doyan evdə

n uzaq. 

(

düşmə

z uzaq: 

ayrılmaz)

. 

düşmüş birinə

 

çatmır ə

lin vurma t

ə

pik. (

çatmır ə

lin: köm

ə

klik ed

ə

mirs

ə

n). 

düşməsə

 

uyğun yaşam bilə

v

ə, düşdüyün yeri

, gördüyün d

üşü dəğiş

. 

düşsə

 

qaranlıq gecə, qonmayanı qondurar, qanmayanı qandırar, 

yanmayanı, yandırar

. 

düşsə

 ül

ək dam bacadan yağ dami, gedsə

 ül

ək dam duvardan qan yağı

. 

(

ül

ə

k: ülük. qism

ə

t. n

ə

sib). 

518. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşsən ucadan düş, yıxılsan güclüdən yıxıl

. 

düşun daşın! evlə

nm

ə

 ba

şlanqıc, boşanma ömürlük olur

. 

düşüb qalmaq bir olay, qalxıb gedmə

k bir seçim. 

düşüb öğrəşmə, düşə

nd

ən öğrəş

. 

düşüb yıxılmağı bilmək, durub qalmağı öğrə

nm

ə

k

. (bilm

ə

k: görm

ə

k. 

keçirm

ə

k

. 

aşırmaq

. t

ə

crüb

ə

 edm

ə

k

). 

düşük qanı bə

sl

ə

yir, göy

ə

 

qalxan bayrağı

. 

düşü

k ölmez yurt bölünmez. 

düşüklər çağırır

. 

–

bayrağı alqışarkə

n, san

ğurayın bizlə

ri, görün bayraq 

üzünd

ə

, bizd

ə

n qalan izl

ə

ri. 

(

alqışarkə

n: s

ə

lamlark

ə

n). 

(san

ğurayın

: san

ğurlayın

. 

xatırlayın)

. 

düşüklə

rd

ən axan qan, bayraq edmiş sancağı

. (

düşük

: 

şə

hid). 

düşün bil, könül qutar, oxu bil başın

. 

düşün danış qılmaqla, varlığıva dəğə

r biç. 

düşün yaşa, qılın yaşa, yatıb ölmə

!. 

düşüncə

 

doğsa mutluq, inanc ocağı sönə

r. 

düşüncə

 niy

ə

yl

ə

 

başlır, niyə

d

ə

 

qalmır

. 

düşüncə

 

özgürlügü, inançılıqdan uzaq, inandınsa düşünmə

d

ə

n ol uzaq. 

düşüncə

 

özgürlügü, inançılıqdan uzaq, inandınsa düşünmə

d

ə

n ol uzaq. 

519. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşüncə

 

var bilgisi yox ardında, bilgidə

 

var düşüncəsi yanında

. (

bilgi: 

savad

). 

düşüncədir yasayan kişini, kişilik kişinin öz ə

lind

ə

dir. 

(yasayan: yazqaran. 

öğrə

d

ə

n). 

düşüncə

l

ər çıxıb

 ged

ə

r, olaylar 

ə

zib geç

ə

r. 

(olaylar: 

düşə

nl

ə

r). 

düşüncə

n d

ə

rinl

əşincə, ağrılar, acılar azalar

. 

düşüncən qonuşmavı, qonuşman qılışmavı, qılışın yazıvı yazsın

. 

(düşüncən sözüvü, sözün özüvü, işin yazıvı yazsın)

. 

(düşünü 

qonuş, qonuşu qılış, yazın doğsun işi

nd

ə

n). 

düşüncən sözüvü, sözün özüvü, işin yazıvı yazsın

. 

(düşüncən qonuşmavı, 

qonuşman qılışmavı, qılışın yazıvı yazsın)

. 

(düşünü qonuş, 

qonuşu qılış, yazın doğsun işində

n). 

düşüncən yerin bulsa, işlərin onarılsa, kim keçmişin yadavur, sönə

n külün 

savurur. (

yadavur: 

yada salır)

. 

(yaşam günündə

 bel

ə

 

yaşansın)

. 

(çalış günülən yaşa, günündə

 

yaşa)

. 

düşüncəni boğanmır, düşüngə

ni öldüdür. (

öldüdür: 

boğdudur

). 

düşüncə

nin köl

ə

si olur, yiy

ə

si yox. 

düşüncə

si olmayan, mutluq n

ə

dir bil

ə

nm

ə

z. 

düşüncə

v

ə

 

sığamıyan, düşlə

riv

ə

 

sığınmasın

. 

düşüncə

vi d

əğişsə

n, gördükl

ə

rin d

əğişir

. 

520. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşüncəvi toparla, düşündüyün tək yaşa

. (

düşüncəvi toparla, düşündüyün tə

k 

yapın)

. 

düşündə

 gör

ənmir, döşündə

 

arır

. 

düşündə

 görm

ədi, döşündə

 

tapdı

. 

düşündə

 

görür, döşündə

 

arır

. 

(

düşündə

 

göürb, döşündə

 arama). 

düşündə

 

göürb, döşündə

 arama

. 

(düşündə

 

görür, döşündə

 

arır)

. 

düşündəki doğru olmaz, gördüyün yuxu olmaz

. 

düşündürə

nd

ə

 

baş, oynadanda baş

. 

düşündüyün düşün, bildiyin yapın

. 

düşündüyün qurur içində

 

yaşın, yaşandığın düşüncə

vi etgilir. (

yaşın

: 

h

əyatı

n

). 

düşündüyün sözündə, qonuşduğun işində, işlədiyin alın yazın yansıtır

. 

düşünə

 

batır, döşünə

 

yatır

. 

düşünə

 

bildiyin, dünyavı qurur

. (

h

ə

rn

ə

 

olsa anlağın, olda olar qavramın)

. . (h

ə

r 

kimin dünyası düşüncə

si q

ə

d

ə

rdir). 

düşünə

 

düşünə

 

gör işi, daldan ökünmə

 (

peşman olma

) kişi

. 

düşünə

 

düşünə

 

yaşama, yaşıya yaşıya düşün

. 

düşünən bildi, üşünə

n itdi. (

üşünə

n: ç

ə

kin

ə

n. ür

ə

kli olmayan). 

düşünə

n h

əp yanır, düşünmə

z n

ə

y

ə

 

yarır

. 

521. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşünən inansada, inanan düşünmə

di. 

düşünə

n kims

ə

 

artıq eskisi kimi değildir

. 

düşünən tapdı, üşünən yandı

. 

(

üşünə

n: ç

ə

kin

ə

n. ür

ə

kli olmayan). 

düşünən yanmış, düşünməz danmış

. 

düşünmə

d

ən danışan, xə

sd

ə

l

ə

nm

ə

d

ə

n öl

ə

r. 

düşünmə

d

ə

n söz dem

ə

, h

ər qızıla köz demə

, h

ə

r g

ə

l

ə

n

ə

 

xoş demə

, h

ə

r 

duyanı düz demə

, h

ə

r söy

ə

ni yov dem

ə

, h

ər dadlıya bal 

dem

ə

,. 

düşü

nm

ə

d

ən, qonuşma, danışmadan, sonuşma

. 

(

qonuşma

: 

ağız açma)

. 

(

danışmadan

: g

ə

ng

əşmə

d

ə

n). (

sonuşma

: q

ə

rar verm

ə

. hükm 

verm

ə

). 

düşünmək inanmaq değil, inanmaq düşünmək değil

. 

düşünmə

ki s

ən yapdığın kiçikdir, aç gözünü görki yapanlar kimdir

. 

(

düşünmə

ki: 

sanışma

ki. t

ə

s

ə

vvür edm

ə

ki). 

düşünmə

s

ən dilivi, düşüncə

vi azarsan. 

düşünmə

s

ə

nd

ə

 bel

ə

, s

əni düşünə

nl

ə

r var!. 

düşünmə

y

ə

 

alışqınlar korarmış, düşünmə

d

ən alışqanlar yaşarmış

. 

düşünməyi düşünmə, çırpın uçun, oynab gülün atıl düş

. 

522. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düşünmə

yib bilm

ə

y

ən qanmazdır, bilib qanıb dinmə

y

ən qınzıroğlu

 

tinsizdir. 

(tinsiz: 

vicdansız

. . butumsuz. 

qınzır

. kültüksüz. 

qırıq)

. 

düşünmə

yin köp olsa, güv

ə

nm

ə

yin k

ə

m olar. 

düşünmə

z

ə

 

qanmamazlıq yük olmaz

. 

düşünmək öğrə

nm

ənin anasıdır

. 

düşünü qonuş, qonuşu qılış, yazın doğsun işində

n. 

(düşün

c

ən qonuşmavı, 

qonuşman qılışmavı, qılışın yazıvı yazsın)

. 

(düşüncə

n sözüvü, 

sözün özüvü, işin yazıvı yazsın)

. 

düşünüb qılınan, düşüb düşünmə

z. 

düşünüb yaşama, yaşarkən düşün

. 

düşünüb, söz verməli, söz verib, düşünmə

m

ə

li. 

(fikirl

əşib qə

rar ver, q

ə

rar 

verib

, düşünmə

). 

düyün 

ə

l il

ə, xırman yel ilə

 olur. 

düz b

ə

z

ə

n

ər, dağ bə

z

ə

n

ə

r, çöl b

ə

z

ə

n

ər, bağ bə

z

ə

n

ə

r, el b

ə

z

ə

n

ə

r, el 

b

ə

y

ə

n

ə

r, yaz g

ə

liri yaz g

ə

lir. 

düz b

ə

z

ə

n

ər, dağ bə

z

ə

n

ə

r, çöl b

ə

z

ə

n

ər, bağ bə

z

ə

n

ə

r, el b

ə

z

ə

n

ə

r, el 

b

ə

y

ə

n

ə

r, yaz g

ə

liri yaz g

ə

lir. 

düz bildiyin, düz görün

əndir, düz olanı tut

. 

523. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düz danışan, anlayanı cırdılar, anlamıyan danışmıyan otlasun!

. 

düz danışanın, atı yaraqlı, bir ayağıda üzə

ngid

ə

 

olmalıdır

. 

düz duvar yıxılmadı, əğri duvar, başa çatmadı

. 

düz 

əğrilik yaddı sevgiyə

. 

(sevgilik, aşıqlıq qoyu ver

i (icaz

ə

, ruxsat) 

b

ə

kl

ə

m

ə

z. 

çağlar şarlar sular kimidir, də

r

ə

d

ən daşar, 

qayadan aşar)

. 

düz ged

ən, daldakına yol göstə

rir. 

düz gözün

ə

n gir, 

ə

yri gözd

ən çıx

. 

düz işgə

l

ər, qırılmaz

. 

düz olan düzd

ə

 

qalır, duz olan içə

 

alınır

. 

düz olan yol yoxik

ə

n 

əğri tanınmaz

 düzd

ə

n. 

düz oturub düz g

ə

pir. 

düz seçil

ə

n dil

ə

kl

ər, mutlu yaşam sağlatar

. 

(

sağlatar

: t

ə

'min ed

ə

r). 

düz seçil

ə

n dil

ə

kl

ər, mutlu yaşam sağlatar

. 

(

sağlatar

: t

ə

'min ed

ə

r). 

düz s

ə

yas

ətçi, uğurlu oğru tapılmaz

. 

düz söz daşı deşər, demişlər, düz söz daşı deşsə

d

ə, qulağa keçmə

z!!!. 

düz üz üzmür işi, dala üz, keçər işi

. 

düz yerd

ə

, su durqun (

sakit

) axar. 

düz yol ged

ə

n yadaqmaz

. (yadaqmaz: 

arqınmaz)

. 

524. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düz yol il

ə

 

yaşa qıl, əğri yolla yaşama!

. 

düz yolların lap düzü də

nizd

ə

n keçir. 

düz yolun yolçusu, azmaz. 

düz, 

əğrini

 k

ə

s

ə

r. 

düz, 

ə

yrini k

ə

s

ə

r. 

düz, işgə

l

ər, qırılmaz

. 

düzd

ə

 duz axdarma. 

düz

ə

 dedil

ə

r n

ə

d

ə

n düz oldun. dedi: - 

əğriydim qala bilmə

dim. 

əğriyə

 

dedil

ə

r: - n

ə

d

ən düz olmadın

. dedi: - 

doğruydum, 

əğriliklə

r

ə

 döz

ə

 bilm

ə

dim. 

düz

ə

 inanan düzd

ə

 

qaldı, duza inanan onmaz maldı

. (

düzd

ə

 

qaldı

: 

əli boş 

qaldı) (onmaz maldı

: düz

ə

lm

əz eşşə

kdir). 

düz

ə

l

ər işlə

rimiz az dözs

ən, ağlamaqdan nə

 

çıxar az gül sə

n. 

düz

ə

l

ər süngü qılış yarası çox, düzəlmir dil yarası çarə

 yox. 

düz

əlmişdi hər yarağımız, qalmışdı saqqal darağımız

. 

düz

ə

n

ə

 s

ox düşüncəvi, başına uçur keçmiş evin

. (günüvü bilm

ə

z

ə

 

bıraqsan, keçmiş dusdağın sə

nin). 

düz

ə

n

ə

 

soxsan düşüncəvi, başına uçar keçmişin evi

. 

(keçmişin yoxluğu 

tanınar)

.