Atalar deyir

ə

n: d

ə

ng. bab). 

dos dosda ulaşsın, qan qana bulaşmasın

. 

dos dosdun uğruna sevinər, oğruna (ağrına) döğünə

r. 

(

oğruna

: q

ə

za 

q

ə

d

ə

rin

ə

. 

narahatçılığına)

. (

ağrına

: incikliyin

ə

. 

ağısına)

. 

dos dosdun, y

ə

h

ə

rl

ənmiş atıdır

. 

dos dosduna börk qoyar, özg

ə

 baxar mat qalar. (

dos dosduna börk taxar, 

özg

ə

 

baxıb mat 

qalar. ). 

477. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dos dosdunun yoxlamağın unutsa, böylə

 

bir söz baş tutar

. -s

ə

n hardasan, 

bu gün varsan yarın yoxsan

. 

dos dosla tanınmaz, igid itiylə

. 

dos 

əkiz, düşman sə

kiz. 

dos göz

ə, yağun (

düşman

) yer

ə

 qaray. 

dos xarlamaz, yağu yarqamaz

. (

yağu

: 

düşman)

. 

dos iki

z, düşman sə

kiz. 

dos kimliyi qara günd

ə

 b

ə

lqürür. 

dos korğamaz, yağu yarqamaz

. (

yağu

: 

düşman

). 

dos küydürü aytaru, yov güldürü aytaru. 

(yov: 

yağu) (

aytaru: aytar. dey

ə

r). 

(dost yaxdırar söylər, düşman isə

, güldür

ə

r söyl

ə

r). 

dos qazan, düşmanı nə

n

ə

md

ə

 

doğar

. 

dos qazan, düşmə

ni n

ə

n

ə

md

ə

 

doğar

. 

dos od kimidir, çox yaxınsa yaxar

. 

(

yaxınsa

: 

yaxın olsa)

. 

dos özünün ağası, dostunun qulluğunda olur

. 

dos söyl

ə

yirs

ə

 

acı, uzaq durmaz tapaçı, yov söylə

yirs

ə

 sücü, uzaq durmaz 

toraçı

. 

(

tapaçı

: d

ə

rman. ilac. t

ə

dbir). (tora

çı

: 

duzağı

. gizli 

qurulan toru, t

ə

l

ə

si). 

dos sözün eşitmə

y

ən dos qulağa su keçsin

. 

478. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dos tapbaq qolay deyil, çox qıy olur saxlamağı

. (

qıy

: 

qıyın

: ç

ə

tin). 

dos tutdun, yarımadı, döğünmə

d

ən atqınan

. 

(

döğünmə

d

ə

n: 

peşman 

olmadan) (

yarımadı

: 

yaxcı çıxmadı)

. 

dos tu

tular sınabla, yov tutular qılabla

. 

(

sınabla

: t

ə

crüb

ə

yl

ə

. 

yoxlayışla)

. (yov: 

düşman

). (

qılabla

: 

qılavla

: k

ə

l

ə

kl

ə

). 

dos var aşa, dos var başa

. 

(aşados var, başados var)

. (

başa

: 

ağla)

. 

dos ver

ən gülüm, tikansız olur!

. 

dos yaxşısı uzaqda

. 

dos yamanı pula, ev yamanı bala

. 

(ev: 

qadın)

. 

dos yolunda başıvı ortaya qoy yindək yeri, yorğa 

(

yeğrə

k

) 

at min, quş kimi 

qaç yağu ilə

 

var qovuş

. 

dos. 

hamı çıxıb getdiyində, çıxıb gə

l

ə

ndir. 

hamı sə

ni atanda, dosdun 

yalnız qalandır!

. 

dosd ağladar, öğrə

d

ər, düşman güldürə

r, öldür

ə

r. 

dosd arama çil

ə

siz, el söyl

ə

yir bil

ə

siz. (

çil

ə

siz: d

ə

rdsiz

). 

dosd edinm

ə

y

ə

 

bax, düşmanını anan belə

 

doğurur

. 

(edinm

ə

y

ə

: 

qazanmağa)

. (bax: öz

ə

n göst

ə

r). 

dosd odunu yaşda olur tüstülü

, tanozluda üstülü. 

(tanozluda üstülü: 

minn

ə

tlid

ə

 üst

ə

lik). 

(tanışla a

lver iyi gedm

ə

z). 

479. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dosd odunun tüstüsü, korluq verm

ə

z gözüv

ə

. 

(sıxıntı kimdə

n g

ə

ldiyin

ə

 

salmıq 

k

ə

s

ə

lir). (

salmıq kə

s

ə

lir: 

dartılır

. ön

ə

m verilir). 

dosda alqış, çora qarqış

. 

(çora: 

düşmana)

. 

dosda alqış, çora qarqış

. 

(

çora: 

düşmana

). 

dosda aytdım sözümü, düşman bildi sirrimi, söz aytmadım dosduma, 

d

ə

rdl

ə

r yedi içimi. 

(

aytdım

: dedim). 

dosda bağlanma, dossuzda qalma

. 

(dosda bağlan, qapılma, dossuzda qalma)

. 

dosda eşmə

d

ə

n ver bir telin, 

əğrilirsə

 

qır qutar

. (

eşmə

d

ə

n: qatmadan. 

ipd

ə

n

). 

(ipin ucun özg

ə

y

ə

 verm

ə

). 

d

osda qıymamağı, yağuya qıymağı öğrəş

!. (

qıymamağı

: 

acımağı)

. (

yağuya

: 

düşmana) (

qıymağı

: 

acımamağı)

. 

dosda uyan çöld

ə

 

qaldı, oynaşa guman evsiz

. 

(guman: 

gumanı gedə

n). 

dosdu iş başında gör

. 

dosdu k

əndi dışında arayan, dossuz qalar

. 

dosdu yoxun, düşmanı yoğ

un. 

dosdum dön

ə

 

çıxdı, itim dona qaldı

. (dön

ə

: b

əfsız) (

dona qalmaq: 

şaşmaq

. 

mat qalmaq). 

dosdum olan güzgü kimi aytar manım üzümə, yağum olsa gülgü ilə

 

manım 

ört

ə

r gözümd

ə

n. (

manım

: 

aybım)

. 

480. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dosdum sevins

ə, düşmanın gözü çıxar

. 

dosdun axsağına göz yuman, qərib qalıb, göz yummaz

. 

(

axsağ

: 

çaş

. 

çaşa

. 

s

ə

hv. 

iştibah)

. 

dosdun aran dosda varmış

. (

yaşamda hamı içində

kind

ə

n ç

ə

kir). 

dosdun bal kimi şirinsə

, o saat yalama. 

dosdun çini qın gündə

. 

dosdun dosd olsun, özünd

ə

n üst olsun. 

dosdun dosluğu gün 

(

qın

: korluq

) 

dü

şə

nd

ə

 b

ə

ll

ə

nir. 

(

gün: 

qın

. korluq

). 

dosdun dosluğu gün düşə

nd

ə

 b

ə

ll

ə

nir. {

dosdun dosluğu qın düşə

nd

ə

 b

ə

ll

ə

nir. 

(

qın

: korluq)}. 

dosdun dosluqu günü (qın) düşsə

 b

ə

ll

ə

nir. 

(dosdun dosluqu gün (qın) 

düşə

nd

ə

 b

ə

ll

ə

nir). 

dosdun düzü içind

ə

 

qalır, dosdoğrusu sə

ninl

ə

 

qalır, yoldaş tanış pay 

gözl

ə

r, umut güv

ə

n sinind

ə

 

yatır

. (

sinind

ə

: içind

ə

. ruhunda. 

). 

dosdun 

əsgisi, arvadın tazası

. 

dosdun görs

ən kişinin, sonu bə

ll

ər işinin

. (görs

ə

n: 

tanısan)

. 

dosdun gözünd

ə

 yox, könlünd

ə

 ol. 

dosdun içi düz g

ə

r

ək, qoşluq tayı tuş gə

r

ə

k. (

qoşluq

: cütlük

). 

481. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dosdun ikiz, düşman sekiz

. 

dosdun köhn

ə

si qalar, geyimin t

ə

z

ə

si. 

dosdun könlü xoş olsun, düşman gözü kor olsun

. 

dosdun könlü xoş olsun, düşman gözü kor olsun

. 

dosdun olursa qarğa, izitdirsə

 koralqa

. {götürdüyü yer daldurum (qozabad 

ıssız, ucqar yer)

. (na koca abad)}. 

dosdun pisdir, daşın at, qonşun pisdir, daşın, at

. 

dosdun pullu olsun, yoxsullar yad olsun. 

dosdun yaxşısı, başa salır, yamanı, yoldan alır

. 

dosdun yaman? b

ə

kl

ə

m

ə

 

uğur, yoğur ha yoğur

. 

(

uğur

: xeyir) (

yoğur!

: yasa. 

yağla)

. 

dosdun yoxsa yaşamda, könül bağın açılmaz, söylə

 

dadlı dadlı duy, dil 

çiç

ə

kdir suvarmasan göv

ə

rm

ə

z. 

dosdundusa söym

əz, düşmanındısa sevmə

z. 

dosdunis

ə

 

ver gedsin, dos değilsə

 at gedsin. 

dosdunla aşır aşı, daşı daşı

. 

(dosla kölg

ə

li g

ə

zm

ə

). 

dosdunla dost ol

duğuna öğün (

sevin

), 

düşmanınla dost olandan çə

kin 

(

sağın

). 

dosdunla üzl

əş, yağunla güləş

. 

(

yağunla

: 

düşmanınla)

. 

482. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dosdunu 

ə

km

ə, işdən qalmasın, yağuna gülə

m

ə, sirrin almasın

. 

(

ə

km

ə

: 

boşuna saxlama, gözə

tl

ə

tm

ə

, m

ə

’t

ə

l el

ə

m

ə

). (

yağuna

 gül

ə

m

ə

: 

düşmanıva üz ve

rm

ə

). 

dosduva at verm

ə

, verdins

ə

 

''yavaş ged''

 dem

ə

 

(

at verm

ə

yin n

ə, yavaş ged 

dem

ə

yin n

ə

?

). 

dosduvu b

ə

kl

ə

tm

ə

 

işdən qalur, düşmə

nl

ə

 

uğraşma, sirrün alur

. 

dosduvu borca, qonşuvu aşa öğrə

tm

ə

. 

dosduvu vara, qonşuvu paya öğrə

tm

ə

. 

(arvadı vara, qonşunu paya öğrə

tm

ə

). 

(çevr

əvi vara, qonşuvu paya öğrə

tm

ə

). 

dosla, dağı, tez aşmaq olar

. 

doslar dursada yanyana, atma gözd

ən düşmanı yana

. 

doslarıvı artırma, doslarıvı

 

arıtla

. 

doslğun dilin bil, düşmanın dilin öğrə

n. 

dosluğ yağ ilə, düşmanlıq qan ilə

 

başlar

. 

dosluğu aşdırsa qoy, dosluğu başdırsa tut

. 

dosluğu uca tut

. –

sözün dosd ağzına dadlısı, düşmanlara ağrısı gə

lsin. 

dosluğu var bir itin, cana dərman, bir dosduvun itligin, yağu alman

. (

alman: 

almaz

). . 

dosluq, arxalıq güvə

nl

ə

 

qalır, gülün yolsan, ot alağ qalır

. 

483. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dosluqlarda küsm

ə

 

barış olası, sevgilə

rd

ə

 n

ə

 küsm

ə

yin yeri var, n

ə

 

barşığın adı

. 

dosluqları yaman işlər yavuz duyqu pozarmıış

. 

dosman başan baxar, düşman ayağan

. 

(dos baş ucalığın güdər, düşman 

ayağın altın qazmağı)

. 

dosman üzünd

ə

 

aydar, düşman izində

. (

dosman: dosd olan) (aydar: söyl

ə

r) 

(izind

ə

: 

dalında

. arxanda

). 

dossuz başım, duzsuz aşım

. 

(

ə

li, 

könlü açıq çörə

yin t

ə

k yey

ə

nm

ə

z). 

dossuz başım, duzsuz aşım

. 

(yaşam belə

 g

ə

tirir ki, bir 

ə

l suyun tökür, bir 

ə

l 

duzun!. t

ək qalmaq, kişiyə

 uymaz). 

Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur

. Dostun ne kadar çoksa o kadar 

iyidir. 

düşmanın ne kadar az olursa o kadar iyi olur

. 

(Bayram Özdemir). 

dost çoxalsa, düşman ayağ altında (qalır)

. 

dost çoxalsa, düşman ayağ altında 

(

qalır

). 

dost çoxalsa, düşman ayağ altında

. 

dost ekiz, d

üşman sekiz 

(

s

ə

kkiz

). 

dost 

əkiz, düşman sə

kiz (

s

ə

kkiz

). 

484. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

Dost kara günde belli olur. 

İnsanların iyi ve kötü günleri olur

. 

İyi günde 

herkes dosttur. 

Gerçek dostlar başımıza bir iş geldiğinde 

yanımızda olan insanlardır

. 

(Bayram Özdemir). 

dost olsa ''balteyn

ə

n 

ə

r

ə'', ağac kəsilib, düşə

r yer

ə

. 

dost sözün dey

ər, ağladar, düşman gülə

r, söz dey

ə

r. 

dost sözün

ə

 tut qulaq. 

dost, acı söylə

r. (

dos acı gə

rç

ə

yi üz

ə

 dey

ə

r). 

dosta tapdan, düşmana gülünc olma

. (dosta: 

dosluğa, tapdan

: 

ə

zil, alçal). 

dosta tapdan, düşmana gülü

nc olma. 

(

dosta: 

dosluğa

\ tapdan: 

ə

zil, 

alçal

). 

dostcanlı olan, dostuna qıymaz

. (

dostcanlı

: dossev

ə

r). 

dostla dostlaş, düşmana yanaş

. 

dostsuz başım, duzsuz aşım

. 

dostun 

ə

yl

ə

m

ə

 

yoldan qalmasın, yovun saklama sırrın bilmə

sin. (

yovun: 

düşmanın)

. (

ə

yl

ə

m

ə

: 

ə

kl

ə

m

ə

: yubatma. m

ə

tt

ə

l edm

ə

). 

dostun 

ə

yl

ə

m

ə

 

yoldan qalmasın, yovun saklama sırrın bilmə

sin. (

yovun: 

düşmanın)

. (

ə

yl

ə

m

ə

: 

ə

kl

ə

m

ə

: yubatma. m

ə

tt

ə

l edm

ə

). 

dostun gözünd

ə

 yox, könlünd

ə

 ol. 

485. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dostun il

ə

 

baltabuz, yağun ilə

 buzla duz. 

(baltabuz: 

sınmaz

. 

qırılmaz) (

buzla 

duz: 

barışmaz durum)

. 

dostun yoğun, üstə

l

ə

r yovun. 

(

yoğun

: güclü). (yovun: 

yağun

. 

düşmanun)

. 

(çevr

ən güclü olursa, düşmanıvın boynun, qıl kimi üzə

r). 

dostunla dost olduğuna sevin 

(

öyün

), 

düşmanınla dost olandan sağın 

(

ç

ə

kin

). 

dovşan dağdan küsmüş, dağın

 s

əsi çıxmamış

. 

dovşan iki, bir oxilə

 vurulmaz. 

dovşan nə

 q

ə

d

ər arıq olsada, də

risind

ən çarığ çıxar

. 

dovşan yolu daşqa qırar

. 

(h

ə

r yolun yolçusu var). 

dovşan, kölgə

sind

ə

n qorxar. 

dovşanı qamış öldürə

r, 

ə

ri namus. 

dovşanın boyunu gördə

, 

ə

tind

ə

n vaz geç, qor

xanın özün gördə

, 

faydasından keç

. 

dovşanın iti qaçdığın, çox yatdığından gör

. 

dovşanın iti qaçdığın, iyi yatdığından gör

. 

dovşanın tayada balaladığı, tazının liskiliyində

ndi 

(

t

ə

mb

ə

lliyind

ə

ndi

). 

dovşanın yatmasın gördün, qaçmasındanda de

. 

486. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dovşanın yatmasından yox, qaçmasından de

. 

(

dovşanın yatmasın gördün, 

qaçmasından de)

. 

doyanmasan aşına, tabaq də

y

ər başına, eyi kötü gün keçə

r, dolub g

ə

l

ə

r 

yaşına

. 

doyar qarın göz doymaz, bitər yaşam, söz bitmə

z. 

doyqun d

ərin bir yaşama gə

r

ə

yim, uzun ömür dolu çil

ə

 neyl

ə

gim. 

(çil

ə

: 

ağrı)

. 

doymaq üçün çör

ə

k g

ə

r

ə

k, duz g

ə

r

ək, barçından ön, türkce gə

r

ə

k, düz 

g

ə

r

ə

k. 

(