|
ə
kid:
öğrə
t. bec
ə
rt). (
ə
kir:
ə
k). (ur: oraqla
).
ə
kil
ə
n topraq t
ə
pilsin. (
t
ə
pilsin: sürülsün. soxulsun).
ə
kil
ə
n, biçilir.
(dünl
ə
bu gün olduğun, yarın odur doğduğun)
.
ə
kili,
ə
kid
ə
n susar,
ə
kisiz, susdurdum sanar.
(
ə
kili:
ə
kitli:
ə
d
ə
bli. t
ə
rbiy
ə
tli).
ə
kili,
ə
kid
ə
n susar,
ə
kisiz, susdurdum sanar.
(
ə
kili:
ə
kitli:
ə
d
ə
bli. t
ə
rbiy
ə
tli.
{utlu, utundan susar, utsuz, susdurdum sanar. (ut: uy. h
ə
ya)}.
ə
kilm
əmiş biçilməz, oxumamış çözülmə
z.
ə
kilm
ə
s
ə
urulmaz, edinm
ə
s
ə
görünm
ə
z. (
urulmaz: biçilm
ə
z
).
(edinm
ə
k:
ə
ld
ə
edm
ə
k)
.
ə
kilmis
ə
n, itm
ə
, bit. (
ə
kilm
ə
k:
toprağda tuxum kimi gizlə
nm
ə
k).
ə
kils
ə
tarla, biçils
ə
tarla, d
ərmanda dartsa, unu çıxar
.
ə
kim d
ə
rin,
ə
kin d
ə
r
ə
k.
əkin çağı ə
km
ə
y
ən, biçin günü yolda qalır (
ağlar qalır
).
ə
kin
ə
ks
ə
n, yer
ə
bax, elin sevs
ə
n, el
ə
bax.
572.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
kin ird
əşi, biçin urdaşın qaldırır
.
( hesaba yetişmə, hesabı aydınlatmaq,
bitind
əki savaşı (odaşmanı, ixtilafı) qaldırar)
. (ird
ə
l
ə
m
ə
k.
ardalamaq. 1. inc
ə
l
ə
m
ə
k. 1.
hesab kitaba yetişmə
k).
ə
kin olsa,
ə
km
ə
k olar.
əkin tikin şuxumda olmaz izi, biçin, döğüm, yığımda atmaz bizi
.
ə
kin üst
ə
ə
kilir, x
ə
rm
ən başı tikilir
.
(söz konusu,
ə
ng
ə
lliyi
, otanlığı, ə
rk
ə
lliyi
(
ərköğüllügü) kötülə
m
ə
kdir).
(bu söz kişini ə
ng
ə
llikd
ə
n,
otanlıqdan (müfdə
xorluqdan),
ə
rk
ə
llikd
ə
n (
ərköğüllükdə
n)
ırqamağa, çə
kinm
ə
y
ə
çağırır)
. { otan: (< otlayan < otlamaq:
boşuna keçinmə
k). müfd
ə
xor}.
əkinçi ol qarda din, yoluğçu ol yağışda, çoban oldun gorunda
.
ə
kinçi yerd
ə
n umar.
balığçı göldə
n.
ə
kinçi yerd
ə
n umar.
balıqçı göldə
n umar.
ə
kinçi yolu d
əğirmana, dəğirmançı yolu ə
kinçiy
ə
düşə
r.
ə
kinçid
ə
n
ə
km
ə
yi, biçinçid
ə
n biçm
ə
yi.
ə
kinçini,
ə
kinind
ən tanırlar
.
ə
kind
ə
izi qalanın, xırman
da üzü olar.
ə
kind
ə
izi olanın, süfrə
d
ə
üzü olar.
ə
kind
ə
yox, biçind
ə
yox, döğümdə
yox, yığında pay güdmə
yin unutmaz. .
ə
kind
ə
yox, tikind
ə
yox, xırmanda durmuş xoca
.
(
durmuş
: hazir).
573.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
kin
ə
su,
kişiyə
ə
kdi g
ə
r
ə
k.
(
ə
kini su yetir
ər, kişini ə
kdi). (
ə
kdi: t
ə
rbiy
ə
t).
əkinən əkitən olur
.
(öğrətilən öğrətən olur)
.
(əkitən əkindən olur) (öğrə
t
ə
n
öğrə
ncid
ə
n olur). (
ə
kit
ə
n
ə
kitl
ə
olur).
(öğrə
t
ən öğrə
tm
ə
kl
ə
olur).
əkinən əkitən olur
.
(öğrətilən öğrətən olur)
.
(əkitən əkindən olur)
(
öğrə
t
ə
n
öğrə
ncid
ə
n olur). (
ə
kit
ə
n
ə
kitl
ə
olur).
(öğrə
t
ən öğrə
tm
ə
kl
ə
olur).
əkinən əkitən olur
.
(öğrətilən öğrətən olur)
.
(əkitən əkindən olur)
(
öğrə
t
ə
n
öğrə
ncid
ə
n olur). (
ə
kit
ə
n
ə
kitl
ə
olur).
(öğrə
t
ən öğrə
tm
ə
kl
ə
olur).
ə
kinin biç
ə
yi,
ə
m
ə
yin çiç
əyi, yaltanın dincə
yi süycü.
(
ə
km
ə
yin biçm
ə
si,
z
ə
hm
ətin barı, tə
mb
əlin yuxusu şirin)
. (
yaltanın
: g
əvşə
yin.
t
ə
mb
ə
lin). (dinc
ə
yi. istirah
ə
ti). (süycü:
dadlı)
.
ə
kinin biç
ə
yi,
ə
m
ə
yin çiç
əyi, yaltanın dinə
yi süycü.
(
ə
km
ə
yin biçm
ə
si,
z
ə
hm
ətin barı, tə
mb
əlin yuxusu şirin)
. (
yaltanın
: g
əvşə
yin.
t
ə
mb
ə
lin) (din
ə
yi: din
əği
. dinc
ə
lm
ə
si. dinc
ə
lm
ə
yeri.
yatağı
.
yatması)
. ( süycü:
dadlı)
.
ə
kir
ə
n urar, b
ə
kliy
ə
n gör
ə
r. (
ə
kir
ə
n urar:
ə
k
ə
n biç
ə
r
).
ə
kirs
ən buğdanı özü öndürür samanı, iyiliklə
sınama yamanı
.
əkişdə
izi yox, d
ərişə
t
ə
l
ə
sir.
əkişdə
yoxalan, d
ərişdə
toxlanmaz.
ə
kit bitsin, suvat össün.
(
ə
kit: bec
ə
t). (bitsin: dirç
ə
lsin). (össün: böyüsün).
574.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
kit
ə
n
ə
kitl
ə
olur.
(öğrə
t
ən öğrə
tm
ə
kl
ə
olur).
(əkinən əkitən olur)
.
(öğrətilən
öğrətən olur)
.
(əkitən əkindən olur)
(
öğrə
t
ən öğrə
ncid
ə
n olur).
ə
kit
ə
n
ə
kitl
ə
olur.
(öğrə
t
ən öğrə
tm
ə
kl
ə
olur).
(əkinən əkitən olur)
.
(öğrətilən
öğrətən olur)
.
(əkitən əkindən olur) (öğrə
t
ən öğrə
ncid
ə
n olur).
ə
kl
ə
n
ə
n b
ə
kl
ə
nir, özl
ə
n
ə
n gözl
ə
nir, s
ə
ril
ə
n d
ə
rilir.
ə
kl
ə
n
ə
n qara, yerg
ə
çalar!. (
ə
kl
ə
n
ə
n:
yapışdırılan)
. (yerg
ə
: yer
ə
).
(çalışmalıyıq, qara lə
k
ə
yaxışlara, paylaşlara tuş düşmüyə
k.
yalan yüklü, qalıcı olmasada, oldağa, doğruya axsaqlıq
g
ə
tir
ə
r). (yüklü:
payalı
. müst
ə
n
ə
d). (
oldağa
: vaqeiyy
ə
t
ə
).
(
doğruya
: h
ə
qiq
ə
t
ə
).
ə
kl
ə
nin d
ə
r
ə
kin,
ə
kl
ə
nir bil
əsin, sağlığın də
r
əkin, işlə
nir bil
ə
sin!.
(
ə
kl
ə
nin:
ə
kl
ə
nin:
ə
d
ə
bin) (d
ə
r
ə
kin:
tutarın
. qiym
ə
tin).
ə
km
ə
k
ə
ld
ə
n, su göld
ə
n.
ə
km
ə
k su dibind
ə
qalmaz, suluq odun yanmaz
. ( suluq:
şeh
. n
ə
mli). . -{iyiliyi
su dibind
ə
k
əmiş, başında dilə
. (dibind
ə
:
ayağında, altında)
.
(k
əmişmə
k:
əkişmə
k. g
əmişmə
k.
gömüşmə
k. quylamaq)}.
(
ə
km
ə
yi suyun tübün
ə
(dibin
ə
) at, betind
ə
(üzünd
ə
) topla).
(
ə
km
ə
yi su tübünq
ə
(dibin
ə) daşla, su betində
(üzünd
ə
) gözl
ə
(izl
ə
). (el
ə
iygilik isd
ə
).
575.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
km
ək yoxu yamandır, qar qurunu gə
mdirir.
qadın yoxu yamandır, qart qə
.
b
ə
ni köçtürür.
(
q
ə
hb
ə
: oruspu
).
ə
km
ək yoxu yamandır, qart qurunu gəmdirir, qadın yoxu yamandır, qart
q
ə
hb
ə
ni köçtürür.
( yoxu:
olmamazlığı
).
(köçtürm
ə
k:
oynatmaq).
ə
km
ə
kçil
ə
r
ə
k
ə
r tuxum
ə
rinm
əz, yalançılar yalan söylə
r ç
ə
kinm
ə
z. .
ə
km
əmiş bitmə
z, d
ə
lm
əmiş keçmə
z.
ə
km
ə
s
ə
n
ə
kin d
ə
rilm
ə
z k
ə
sin.
ə
km
ə
s
ə
n tuxum, tökm
ə
s
ən suyun yapmasan işin nə
b
ə
r
ə
güdün.
( b
ə
r
ə
:
asın
. fahda). (n
ə
b
ə
r
ə
güdün: n
ə
hasıl güdürsün)
.
ə
km
ə
y
ə
n biçm
ə
z.
ə
km
ə
yi su tübünq
ə
(dibin
ə
)
daşla
,
su betind
ə
(üzünd
ə
)
gözl
ə
(izl
ə
). {
ə
km
ə
yi
suyun tübün
ə
(dibin
ə
) at, betind
ə
(üzünd
ə
) topla}. {iyiliyi su
dibind
ə
k
əmiş, başında dilə
. (dibind
ə
:
ayağında, altında)
.
(k
əmişmə
k:
əkişmə
k. g
əmişmə
k.
gömüşmə
k. quylamaq)}.
(
ə
km
ə
yi suyun tübün
ə
(dibin
ə
) at, betind
ə
(üzünd
ə
) topla). (el
ə
iygilik isd
ə
). -
ə
km
ə
k su dibind
ə
qalmaz, suluq odun yanmaz.
(suluq:
şeh
. n
ə
mli)
.
ə
km
ə
yin
əkdiki, urmağı qalsın
.
(
urmağı
: biçm
ə
yi). (n
ə
əkmiş, nə
biçsin).
ə
ks
ə
n bit
ər, sorsan çıxar
.
576.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
ks
ə
n urarsan. (
urarsan: oraqlarsan. biç
ə
rs
ə
n. d
ə
y
ə
rs
ə
n
).
əksik satdın, artıq aldın, kimin qaldı, kimə
qaldı
.
ə
ksikl
ə
rl
ə
otursan yüks
ə
kligin güdülm
ə
z.
ə
ksikl
ə
rl
ə
otursan yüks
əkliyin artınmaz
.
ə
ksilm
ə
sin dil
ə
dik,
ə
ksildil
ər olanlar, olanı sə
n d
ə
rkil
ə
, qalanlarda
ə
ksil
ə
r
.
( d
ə
rkil
ə
:
düşün
. f
ə
rq ed). (d
ə
rkil
ə
m
ə
k:
ayırıd edmə
k. f
ə
rqin
ə
varmaq).
əl alanı, göz danar
.
əl aşlı, göz yaşlı
.
ə
l az olsa
iş qalışar, baş çox olsa iş azışar
.
ə
l b
əğə
n
ə
r, göz dir
ə
n
ə
r. (
dir
ə
n
ə
r: b
əğə
n
ə
kd
ə
n ç
ə
kin
ə
r).
əl bir olaq qol qola, arzuları çə
k yola.
əl bolluğu göz önü
,
göz darlığı görünmə
z.
əl çatmayan aş, ya qarın ağrıdar, ya baş
.
əl çatmayan buğdadan, ə
lind
ə
ki arpa ye
ğ
.
(iyi).
əl çatmayan buğdadan, ə
lind
ə
ki saman yey.
əl çox olsa iş qarışar, baş çox olsa iş azışar
.
ə
l
ə
l il
ə
, d
ə
girman yel il
ə
.
ə
l
ə
ld
ə
n ötgündü.
577.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
ə
l
ə
l
ə
su qoyuşar, ə
ll
ə
üz yuvuşar
.
ə
l
ə
l
ə
su qoyuşar, ə
ll
ə
üz yuvuşar
. (qoymaq: tökm
ə
k).
ə
l
əli tutsun, ayağ
ayağı yox
.
ə
l
əli yuğar
. {
kişi kişə
yoluğar
.
(
kişə
:
kişiyə
)}. (
yoluğar
: d
ə
rdin
ə
d
ə
g
ə
r).
ə
l
əli yuğar
. {
kişi kişə
yoluğar
.
(
kişə
:
kişiyə
)}. (
yoluğar
: d
ə
rdin
ə
d
ə
g
ə
r).
ə
l
əli yumadı, əl üzü yumadı, qolu əlsiz qaldı, əli qolsuz qaldı, suyu üzsüz
qaldı, üzü susuz qaldı, yaşı külsüz qaldı, külü odsuz
qaldı
.
ə
l
ə
lin örtüyüdü.
ə
l gedirs
ə
cib
ə
, kitab g
əlir göz açır, yumuq qalırsa ovuc, olar başa
toxmağuc
.
ə
l görs
ə
d
ə
r, göz görm
ə
z. (
ə
l görs
ə
tir, göz dözm
ə
yir
).
ə
l götürm
ə
götür
ə
llikd
ən, ağızlar dadıdır, kişiyə
birc
ə
qalan,
yaxşılığın soy
adıdır
.
ə
l h
ə
n dey
ə
r, göz yox.
ə
l il
ə
gözün yarışı
: - biri alar, biri salar, biri qalar, biri dalar.
əl iş görə
r, göz qorxar.
əl işə
bas dişə
.
(gözl
ə
y
ə
n göz
ə
ağ düşmüş
, s
ə
ril
ə
n tora av). (
ağ düşmüş
: kor
olmuş)
.
578.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
əl işlər, ağız dişlə
r, q
arın çevirər, dığır çevrə
n
ə
r.
(
dığır
: d
ə
girman. f
ə
l
ə
k).
əl işlə
y
ə
r üz gül
ə
r.
əl işləyib, baş çalışar, ülkə
r, ül
ək daşıyar
. (
Dostları ilə paylaş: |
|
|