Atalar deyir

ə

rd

ə

n: iyil

ə

rd

ə

n: 

yaxcılardan

. onatlardan). 

(k

ə

ndini arat: özüvü ist

ə

t

). 

eyilik dadlı oli, onu yeyə

n dadanmasa, axmaq oli. 

eyirl

ə

r dünya içi min d

ə

rd, minbir d

ərmanı var?

. -o sözd

ə

 minbirinci d

ə

rdin 

d

ərmanıdır

. 

eyirl

ə

r. -

arvadı gözə

l

ə

 dosulq çoxun veril

ə

r!. 

eyit

ə

n açar yolu, yürüy

ə

n s

ə

ns

ə

n özün. 

(eyit

ə

n: 

ə

kit

ə

n. m

əə

llim)

. 

563. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eyku danış, eyku qılın, eyku san

. 

(eyku: iyi. 

yaxcı)

. (san: 

düşün

). 

eyku danış, eyku yapın, eyku san

. 

eyku düşün, eyku gə

pin, 

eyku qıl

. 

eyku geyku ayrılsın

. (

inc

ə

 

yoğun seçilsin)

. -eyku geyku. 

yaxcı pis

. 

yaxcı 

yaman. 

yaxcı yaman

. qutuq kötük. inc

ə

 

yoğun

. 

xeyir şə

rr. 

eyku kişi, eyku işi

. 

{eyku: > niku (fars). iyi}. 

eyku könül yerd

ə

 

qaldı, yavuzları başa saldı

. 

(eyku könül: iyi ür

ə

k) (

başa 

saldı

: üstün tutdu). 

eyku qılın eyku gə

lsin üzüv

ə, yaman qılın, yaman girsin gözüvə

. (

eyku: 

yaxcı

). 

eyku qonuş, eyku dönüş, eyku san

. (

dönüş

: 

qılın

. davran. r

ə

fdar ed). (eyku: 

iyi. 

yaxcı)

. 

eyku sanış, eyku danış, eyku yap

. 

(

sanış

: 

düşün)

. 

eyku söz can azığı

. 

eykülük eds

ə

n güdünm

ə

 

qarşuluq, könlün istir can çə

kir etdikl

ə

rin. 

(eykülük: 

yaxcılıq

). 

eykülük eds

ə

n güdünm

ə

 

qarşuluq, könlün istir can çə

kir etdikl

ə

rin. 

(eykülük: 

yaxcılıq

). 

564. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eykülük yap eykülük yap eykülük, 

at geri qalsın uzaq tam

 yadquluq. 

. 

(yadquluq: 

düşmanlıq

. biqan

ə

lik. )

. 

eylik qılsan danqaza, baş qaldırıb yan keçə

r. (

danqaza: 

buruşa

. t

ə

rs

əğə

. 

qanmaza

). 

eylik qılsan danqaza, baş qaldırıb yan keçə

r. (

danqaza: 

buruşa

. t

ə

rs

əğə

. 

qanmaza

). 

eytg

ən söz, atğ

an ox. 

(söz deyildi, alınmaz, ox atıldı qayıtmaz)

. 

eytg

ə

n söz, atqan ox. 

(

söz deyildi, alınmaz

. 

ox atıldı qayıtmaz)

. 

eytinm

ə

z at, yüg

ə

nm

ə

s

ə

. 

ə

bb

əyin ayan aşa yetə

r, donun ayan, toya

. (

ə

bb

ə

yin: çör

ə

yin). (ayan: 

saxlayan. qoryan. 

qayğıran)

. 

ə

c

ə

l g

ə

lirk

ə

n can

a, baş ağrısı bahana

. 

ə

c

ə

l g

ə

lm

ə

z, vax çatmasa. 

ə

f

ə

ndil

ə

rd

ə

 çoxdur böyl

ə

 

işlər, kimi açuq boyur kim gizli işlə

r. 

ə

g

ə

r l

ə

 "m

ə

g

ə

r" evl

ə

ndil

ə

r, "

kaşki

" doğdu

. 

əgri öyle bağırdı ki, doğrunun bagrı cırıldı

. 

əğib geyim qazanmamış göz nazın

. (d

əğə

rsiz geyim göz i

ltifatın çə

km

əmiş)

. 

əğib geyim

 

tutar tapar gey

ə

nd

ə

n

. (

əğib

: d

ərviş)

. 

565. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

əğib görüş sayılmaz

. (

görk

ə

mi yoxsul, geyimi d

əğərli olmayan sayılmaz

). 

(

əğib

: 

alçaq). 

əğib olma man deyil, əğib qalma man gə

lir. (

əğib

: yoxsul

). 

əğik başa, daş ilişmə

z. 

əğiq başı, kə

sm

ə

z 

qılıc

. 

(

əğiq başı

: 

müti' olanı) (qılıc dik duran başlar üçün 

qalxır)

. 

əğilən baş urulmuş, işlə

y

ən baş qutulmuş

. 

(

urulmuş

: 

vurulmuş

). 

əğilən başı qılıc kə

sm

ə

sin. 

əğilib qoyun oldun, hə

r n

ə

y

ə

 boyun oldun. (qoyun: tabe'. müti'). 

əğilirsə

 su iç

ə

, qaynar bulaq quruyar

. (

kütaçuğ

. 

şansısız)

. (

əğilmişsə

 iç

ə

 su, 

qaynar bulaq qurudu). 

əğilmə

sin bilm

ə

y

ən, yıxılmadan qaçanmaz

. (bilm

ə

y

ə

n: bacarmayam). 

əğilmişsə

 iç

ə

 su, qaynar bulaq qurudu

. (

kütaçuğ

. 

şansısız)

. (

əğilirsə

 su iç

ə

, 

qaynar bulaq quruyar). 

əğilsə

nd

ə, sınma!

. 

əğrə

ti ata min

ə

n, tez en

ə

r. 

əğrə

ti ata min

ə

n, tez en

ə

r

. (

əğrə

ti: 

ə

l

ə

nti. borc). 

əğri ağaca yayım demə

, h

ə

r gör

ə

n

ə

 

yarım demə

 (

dayım demə

). 

əğri ağacın, düz kölgə

si olmaz. 

566. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

əğri ağız bəy olsa, yalan sözü düz çıxar

. 

əğri azar, doğru uzar demişlə

r. 

əğri basılar, doğrusu çıxar

. 

əğri bazar uz gedmə

z

. (uz: uzaq). 

əğri bitirsə

 

ağac, çə

tin düz

əlmiş ola

. 

əğri budağın, əğri kölgə

si var. 

əğri doğrulunca, doğru əğrilə

r. 

(yaşam pozuqluğa çox əğimlidir)

. 

əğri doğruya dönməsin batsın, doğruluq dilə

nçilik bilm

ə

z. 

(

əğri oğru, kahıl 

qanmaz, kütbeyin üz

ə

rind

ə

 

çalışma)

. 

əğri duvar tez yıxılar

. 

əğri gördün, yolun çöndə

r t

ə

rsin

ə

. 

əğri oğru olmasa, bağ çə

p

ə

ri, qoyun damqa neyl

ə

yir. 

əğri oxlar tuş gə

lm

əmiş amacqa, əğri yüklər çatanmamış barınca

. 

(

barınca

: m

ə

qs

ə

d

ə

). 

əğri olsun yol yaxşı, qarrı olsun yar yaxşı

. (

yar: 

əş)

. 

əğri poxun yeyib tox gə

z

ər, vay doğrunun tavına

. 

(

əğri bir pox tapıb tox 

g

ə

z

ər, vay doğrunun çağına)

. 

(çağına

: 

tavına

: 

halına)

. 

əğri sınınca, doğru üzülə

r. 

əğri tutsan düz keçmə

z. 

567. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

əğri tutsan düzə

lm

ə

z. 

əğri yol, düz 

gedilm

ə

z. 

(yol 

əğrisi, düz gedilmə

z). (

əğrisə

 yol, düz gedilm

ə

z). 

(

əğri yolu, düz gedmə

k olmaz). 

əğri yoldan doğru amac alınmaz

. 

əğri yolu bilmə

d

ə

n, düzgünlükl

ə

r seçilm

ə

z. 

(düzgünlükl

ə

r: s

ə

daq

ə

tl

ə

r) 

(yalançılığı tanımayan, sadiqligin nə

 

olduğun bilə

nm

ə

z). 

əğri yolu düz gedmə

k olmaz. 

əğridə

 

tox, doğruda ac görmə

dim. 

əğrilə

rl

ə

 

oturmaq, doğruluğa artırmaz

. 

əğrilə

rl

ə, oğrularla eygin doğrun davranma

. (eygin: içiz ç

ə

k

ə

n kimi). 

əğrilik dayaq kökdü evrə

n

ə

, güv

ə

n

ən axmaq tansız çevrə

n

ə

. 

(

tansız

: 

namussuz. 

arsız)

. (çevr

ə

n

ə

: çevir

ə

n

ə

). 

əğrilik hə

r zaman zoru g

ə

z

ə

r

, (g

ə

z

ə

r: axdarar). 

əğrilik hə

r zaman zoru g

ə

z

ə

r. 

əğrilmə

s

ə

 düz

ə

lm

ə

z, bulanmasa duralmaz. 

əğrini düzə

ltm

ə

k n

ə

yim

ə

 g

ə

r

ə

k, düzü düz saxlamaq g

ə

r

ə

k. 

əğrisi düzü, dadlısı duzu

. 

əğrisinə

 baxan, tüsdünün düzünd

ə

n qalar. 

əğriyə

 

olmasın nə

 köm

ə

kdi. düz

ə

 

yalnız sə

n, s

ə

n özüns

ə

n yarac. 

568. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

k d

ə

rim, 

ə

kim d

ə

rsin. 

ə

kd

ə

 bils

ə

n 

ə

kd

ə

 s

ən, qurd balası ə

kd

ə

nm

əz, qurd qatında heç bir qoyun 

ə

tl

ə

nm

ə

z. 

(

ə

kd

ə

m

ə

k: t

ə

rbiy

ə

t edm

ə

k). (

qatında

: 

qulluğunda)

. 

ə

kd

ə

 bils

ə

n 

ə

kd

ə

 s

ən, qurd balası

 

ə

kd

ə

nm

əz, qurd qatında heç bir qoyun 

ə

tl

ə

nm

ə

z. 

(

ə

kd

ə

m

ə

k: t

ə

rbiy

ə

t edm

ə

k). (

qatında

: 

qulluğunda)

. 

ə

kdi bilik göz

ə

ldir. 

(

ə

kdi: 

ə

d

ə

b). (bilik: ilim). 

ə

kdi d

ə

rdim, 

ə

kim d

ə

rsin. 

ə

kdi görm

əmiş kişi ösmə

di, su görm

əmiş ə

kin. 

(

ə

kdi: t

ə

'lim). (ösm

ə

di: 

ötm

ə

di: böyüm

ə

di

). 

əkdidir yalğunu kökdə

n çevir

ən, bilim olmuş dəğişən dünyanı

. 

(

ə

kdidir: 

t

ə

'limdir). (

yalğunu

: 

insanı)

. 

ə

kdil

ər aldız, əkin alsınlar

. 

ə

kdim 

ə

l verm

ə

z 

ə

kdisizlik ed

ə

n

ə

, susmaq 

ə

n göz

əl yanıt, ə

kdi 

ə

ld

ə

n 

ged

ə

n

ə

. (

ə

ki: 

ə

kdi: 

ə

d

ə

b. t

ə

rbiy

ə

t

). 

əkdisiz uşaq

 

yaşamış, yarımamış

. 

(

ə

kdisiz: 

ə

d

ə

bsiz. t

ə

'limsiz). 

əkdiş göyə

 

sağuruq, topla üzdə

 

yoğuruq

. (

əkdiş

: 

ə

d

ə

bsiz. t

ə

rbiy

ə

siz)

qurra 

göy

ə

 tükürük, topsa üzd

ə

 

düşürük

. 

(qurra: m

əğrur)

 (göy

ə

 

tüpürs

ən, ondan yoğurun, onun yoğrulmuşun üzündə

 

yığarsan)

. 

569. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

kdiyin biç

ə

n, 

ağlamaz

. 

ə

kdiyin uran verdiyin alar

. (uran: biç

ə

n). 

ə

kdiyind

ən o çıxar kin ə

kis

ə

n. 

(kin: ki

). 

ə

kdiyini biç

ərsin, seçdiyini yaşarsın

. 

ə

kdiyini biç

ərsin, seçdiyini yaşarsın

. 

ə

kdiz d

ə

rdik, 

ə

k

ə

k d

ə

rin. 

ə

k

ən arar, qılan tapar

. 

ə

k

ə

n biç

ə

r, qonan köç

ə

r. 

ə

k

ə

n biç

ə

r, soran yet

ə

r. 

ə

k

ə

n bilm

ə

z, biç

ə

n bil

ə

r. 

ə

k

ə

n d

ə

rdi. s

ə

pilm

ə

d

ə

n gög

ə

rm

ə

z. 

ə

k

ə

n d

ə

y

ər, qazan düşə

r. 

ə

k

ə

n 

ə

kdiyin yey

ə

r, 

ə

km

ə

y

ə

n k

ə

ll

ə

sin. (

ə

k

ə

n 

ə

kdiyin yey

ə

r, 

ə

km

ə

y

ə

n 

başın

). 

ə

k

ə

n kim d

ə

r

ə

n kim. 

ə

k

ən olmaz ki buğdanı saman də

rsin

. (kims

ə

 saman d

ə

rm

ə

k üçün 

buğda 

ə

km

əmiş)

. 

ə

k

ə

n orar, toxan gey

ə

r. (

ə

k

ə

n urar, biç

ə

r, toxuyan gey

ə

r). 

ə

k

ə

n orar, tokan gey

ə

r. 

(orar: oraqlar. biç

ə

r), (tokan: toxuyan). 

ə

k

ə

n urar, ed

ə

n gör

ə

r. 

570. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

k

ə

n ursun tik

ə

n geysin. 

ə

k

ə

nd

ə

 öl

ə

n çox, biç

ə

nd

ə

 olan. 

ə

k

ə

nd

ə

 yox, biç

ə

nd

ə

 yox, yey

ə

nd

ə

 or

taq qardaş

. 

ə

k

ə

n

ə

 baxma, 

ə

k bitir, biç

ə

n

ə

 

qarma, biç bitir, tutduğun yolu, ged kitir!

. 

(qarma: baxma) (kitir: gerç

ə

kl

əşdir

. 

doğrut

. uyqula). 

ə

k

ə

n

ə

 yar, 

ə

km

ə

z

ə

 dar g

ə

lir. 

(yar: gen. gül

ə

r. bol

). 

ə

k

əşik iş görə

nindi, k

ə

sil

ə

n dil, dey

ə

nindi. 

(

əsgik iş görə

nindi, k

ə

sil

ə

n dil, 

dey

ə

nindi). 

ə

k

əşik iş görə

nindi, k

ə

sil

ə

n dil, dey

ə

nindi. 

(

əsgik iş görə

nindi, k

ə

sil

ə

n dil, 

dey

ə

nindi

). 

əki, yağında, işi, çağında

. 

(

əkişə

 

yağış, nəmiş gə

r

əkir, işi uyuqun çağında 

qılmaq görə

kir. (gör

ə

kir: 

uyğun görülür, mə

sl

ə

h

ə

t görülür). 

ə

kib bitir, suvar ösüt. 

(bitir: gög

ə

rt). (ösüt: böyüt). 

ə

kib d

ə

rim, 

ə

kim d

ə

rsin. 

ə

kib d

ə

rim, 

ə

kim d

ə

rsin. 

ə

kib döz, 

ə

km

ə

y

ə

 yox. 

ə

kib döz

ə

n, bitir

ər işin, dözmə

yi 

ə

k

ə

n, itir

ər işi

. (

dözm

ə

yi 

ə

k

ə

n: çox s

ə

br 

ed

ə

n). 

(qıssa ömür, alqamaz dözüm)

. (alqamaz: 

xoş 

qa

rşılamaz)

. 

571. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

kib ur, 

ə

kl

ə

b gör

. (ur: vur. oraqla. d

ə

r). (

ə

kib d

ə

r, 

ə

kl

ə

b gör). (

ə

kl

ə

b: t

ə

rbiy

ə

t 

ver). 

əkibdir bağına solmayan gülü, açılar bağında

, tik

ə

nsiz gülü. 

ə

kid, gör, 

ə

kir, ur. 

(