Atalar deyir

ılı

: 

ılıq

). 

ilıq sümük sındırmaz, soyuq canı dirdirmə

z. 

ilim bilim, dil tanımaz, el bilmə

z. 

ilim doğar bilimdə

n. (

ilim: 

ə

rd

ə

m. tovan. güc. 

başarcaq

). 

ilim qazan, satsan pulun, saxlasan qulun. 

ilin olmaz dadşım bil yenisi, tinin olsun yenilə

rd

ə

n yenisi. (tin: ruh. n

ə

fs). 

ilin sev

ə

n yurdun sevir, yurdun sev

ən, atanasın

. 

ilin yaxcısı, yazdan bə

llidir. 

ilişməyi xoşlamır, ilişmişsə

 

boşlamır

. (

ilişmə

k: n

ə

qd edm

ə

k. t

ə

nqid edm

ə

k. 

b

ə

nd el

ə

m

ə

k). 

ilk g

ə

r

ə

k rahatulhulqum yey

ə

s

ə

n, ta sonunda "alhamdu lullah" dey

ə

s

ə

n. 

753. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ilk qarın sonğ yarın

. 

ilk ozal böyl

ə

 deyildik biz. -haçansa sevirdik birbirimizi, bölm

əmişdi ikiyə

 

ayrılıq bizi, ısınıb qızırdıq soluq soluğa, oxşayan 

sözümüz, oxşayırdı qulağmızı

. (

ilk ozal: ilk 

ə

z

ə

l

). 

ilk unutan 

ə

n mutlu. 

İlk vuran okçudur

, 

İşin ehli olan, hızlı hareket eden amacına önceden 

ulaşır

. 

(Bayram Özdemir). 

ilk

ə

 

sevgim yaramadı yaşama, evrənim döndü başqa aşama

. (

ilk

ə

: birinci)

 

(

aşama

: m

ə

rh

ə

l

ə

y

ə

). 

ilk

ə

l

ə

r

ə

 

dönüklük, tanıdığın danmaqdır

. (

ilk

ə

l

ə

r

ə

: pir

ə

nsibl

ə

r

ə

). (

tanıdığın

: 

q

ə

bul etdigin. 

inandığın)

. 

ilki sonu gür

əşdi olum, inanılmaz acıdır ölüm

. 

ilki yaşanmadan sonğu yaşanmır

. 

(h

ə

r n

əyin başlanqıcı var)

. (ilki: 

başlanqıcı)

. 

(

sonğu

: 

sorası)

. 

ilkin atdım bilmə

y

ə

, bilm

ə

zliqizni bilm

ə

yizd

ən başlayar

. 

ilkin dil

ək, yardım olmuş özgüyə, qılanmadın, savul qaıraq qırma onun 

könlünü!. 

ilkin düşün sonğın danış

. (

sonğın

: sonra

). 

ilkin eşə

k sür

ə

n at mins

ə

, özün bilm

əz, hovalanıb, göt atar

. 

754. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ilkin görüş, sonra, soruş

. 

ilkin günd

ənki olmuş, duraqsızlıqdı durmuş

. 

(

duraqsızlıqdı

: q

ərarsızlıqdı)

. 

(

durmuş

: 

yaşam)

. 

ilkin oylan geyin söyl

ə

n. 

(oylan: 

düşün)

. (geyin: sonra). 

ilkin oylan, sonra toylan. 

(

ə

vv

əl düşün, sonra toya, yığvaya qarış)

. 

ilkin ozalı böylə

 

yazılmamışdı, yol yola qovuşdu, yoluğ uzaşdı

. (

yoluğ

: 

s

ə

f

ər) (ilk başdan, ə

z

əl başdan böylə

 

yazılmamışdı, yol yla 

qarışdı, sə

f

ə

r uzuna sürdü. 

ilkin özg

ə

l

ə

ri ding

ə

l

ə, sonğ öz sözün aytgə

l

ə

. (

ding

ə

l

ə

: dinl

ə

) (aytg

ə

l

ə

: 

söyl

ə

). 

ilkin özüm sonra gözüm. (

evin yağı tə

ky

ə

 

üçün yaxılmaz)

. 

ilkin özün

ə

 bax, sonan nök

ə

r

ə

 qaq. (

qaq: hirsl

ə

n. 

qız)

. (sonan. sondan. 

geyin). 

ilkin özün

ə

 geyin özgüy

ə

 

ə

l yetir. 

(geyin: sonra

). 

ilkin sağol, geyin varol

. 

ilkin seviş dadlı, ilkin qaşıq yağlı gə

l

ə

r. 

ilkin yaşam, geyin

 arzular. (geyin: sonra). 

(yaşamla istə

kl

ə

rin uyqula). 

ilkin yol, geyin yoldaş

. 

ilkin yoldaş, geyin yol

. 

ilkin, evi doyur, qalsa eşikdə

 sovur. 

755. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ilqarı gözəl olmayanın vurqunu aşiq, veylan gə

zib

ə

n sür

ər ömür qarşıma 

qarşıq

. 

ilqarlılar utanmış

, 

ilqarsızlar utanmaz

. 

ilqarsıza vermə

 s

ən öz ilqarın

. 

ilqarsızı yüz sınamış, yüzdə

 

sınmışlar

. 

(

ilqarsızı

: b

əfasızı) (yüz kə

r

ə

d

ə

 

olmamışlar, şikəs yemişlə

r). 

ill

ə

r dön

ə

r, ay aylanar, gün keç

ə

r. 

ill

ə

r keç

ə

r dov dolar. 

(dov: 

sıra

. k

ə

z. devir. novb

ə

t). 

(hamıya sıra gə

lir). (h

ə

r 

qapının də

v

ə

si gününd

ə

 yatar). (t

ə

l

ə

sm

ə, dalın gör

). 

(yaşa ha 

yaşa, gün gəli başa)

. 

ill

ə

r öt

ə

r, aylar keç

ər, gün savar, eykuluqdan, yamanlıqda ad qalar

. 

ill

ər ötmüş, olan köçmüş

. 

ill

ə

r son 

əşlə

r birbirind

ən ayrılırsalar, yoldaşlarının ilişgilə

rinin çoxu 

yoxlanılmalıdır

. çünkü doslara bil

ər keçmişki deyili

k!!. 

ill

ər vardır günlə

r

ə

 tay tez keç

ə

r, günl

ər vardır illə

r

ə

 tay gej keç

ə

r. 

ill

əri qış qoğalar yaz qarşılar, sevgi doğar

. 

illik işlə, aylıq xəşlə

. 

ilm

ə

k ilm

ək toxunur, bir çıpıda sökülür

. 

756. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ilm

ək sallam pul allam, ustam qızını allam, ustam qızın vermə

s

ə

, ilm

ə

yi 

t

ə

rs

ə

 sallam. 

im bils

ə

, 

ə

r ölm

ə

z. (

im: iki, neç

ə

 

kişi arsında qoyulan rə

mz. geçit, gec

ə

 sözü). 

imam uzaqdısa, imamzadanı unutma

. 

imanlı adam, odada suyada inanar

. 

imansız gedir, tumansız gə

lir. 

inac artqısı ev yıxar

. 

(artıq inac 

ev yıxar

). 

(artıq, aşırı güvə

nm

ək eyi değil)

. 

inac il

ə

 özümü, utanc il

ə

 

üzümü, 

ə

kic il

ə

 sözümü, sözüm il

ə

 

işimi 

uğurladım

. 

(

uğurladım

: düz yola qoydum). (

ə

kic: 

ə

d

ə

b

). 

inaq igid könlünd

ə

, y

ə

h

ə

rl

ənmiş at yatar

. 

(inaq: andaq. 

inanmış)

. 

inam bil

ən ursa atdım hər kişi, heç bir çağun

 

qayrada qalmaz işi

. 

(ursa: 

vursa). (qayrada qalmaq: 

gec, yarımçıq, gə

lc

ə

y

ə

, qurb

ə

t

ə

 

qalmaq). 

inam geds

ə

, tuman qalmaz. 

inam güc yaradır, gücdə

 inam. 

inam güc

ə

 

dayanır, güc inandırmağa

. (gücsüz, inam duramaz, uyqulanamaz). 

inam sevm

ə

z gerç

ə

yi. 

inam yoxsa umud uçar. 

inam, sığınsa gücə

, könl

ə

 

sığamaz (

könüld

ə

n qaçar

). 

757. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

inamı qoru, vermə

 

ə

l

ə, inam qalır, köçə

n bizl

ə

r. 

inamın gücə

 

sığınmasın, inamın güclü olsun

. 

inamlara güv

ə

n yoxdur, güv

ə

nl

ə

r

ə

 inam. 

inamlı el yazıq deyil, kəndivi düşün

. 

inamlı ol iş tutsan, yen

i yollar bulursan. 

inamsız yaşam, tikandan daşam

. 

inan bu sözl

ə

r

ə, gümandırdı demə

. 

(

gümandırdı

: 

quşquludur)

. 

inanan beynind

ə

n, güv

ə

n

ə

n könlünd

ə

n qorx. 

inanan ilana dön

ə

r. 

(ilanın ağı bozu olmaz, onu bilə

n dosd olmaz). 

inanan yansada, yanılmasın 

(aldanması

n). 

. 

inanancsız, dözüm otu bitməmiş

. 

inananı aldatma, aldatana inanma

. 

inanc başqa yaşam başqa

. -çox n

ə

y

ə

 

inandım yaşayamadım, çoxuna 

inanmadım yaşadım ama

. 

inanc doğuşu, beyin boğuşu

. 

inanc girmiş, sanğu bitmiş

. (

sanğu

: 

sanağ

. oyum. 

anğaşa

. 

əndişə

. fikir). 

inanc insanı özündən alıb özgə

 

bir şeyə

 çevir

ə

r. 

inanc qalar toxluqda, iman qaçar yoxluğda

. 

inanc olar könül başın dusdağı

. 

758. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

inanc olsun sevinc

ə

, aldanmayaq sevm

ə

y

ə

. 

inanc ölüm

ə

 

yaklaşdırır, quşqu yaşama

. 

inanc umud verir. 

inanc umut verir, güv

ə

nc mutluluq. 

inanc üçün ölm

ə, inancla yaşa

. 

inanc, yasanı qurar, yasa, inanc quramaz

. . . 

(yasanı

: qanunu). 

inanca qapılan sorqu sorağdan geri qalır!

. 

inancın özə

, aldanma üz

ə

, özl

ə

r özg

ə

rir, üzl

ər oxşayır

. 

(özg

ə

rir: d

əğişir

. 

oxşamazlar)

. 

inancın özə

, aldanma üz

ə

, özl

ə

r özg

ə

rir, üzl

ər oxşayır

. 

(özg

ə

rir: d

əğişir

. 

oxşamazlar)

. 

inancınan bağlı biri, yüyənsiz atdı

. 

inancını alçadan, kə

ndi 

əşin küçüldən, alçaqların alçağı

. 

inancıva güvə

ns

ən, düşüncə

d

ən qalısan,

 

düşüncə

d

ən qalanda, inancıva 

dalısan

. 

inancıva güvə

ns

ən, düş

ünc

ə

d

ən qalısan

. 

inancıvı sə

nd

ən başqa alan yox

. k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n. 

inancla qılışların uymasa, çıxar boşa çox şişinmə

 savlara. (

savlara: 

iddialara

). 

759. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

inancla yalan birg

ə

 

doğmuş

. 

inancla yaşayan, onun günü gülər gedir, başla yerir!

. 

inanclar düşüncənin düşmanı, onu ara araşdırıb sən tanı

. 

inandığım kimi yaranmadım, inandığım kimi yaşıyam

. 

inandığın daş olsa belə, atılmazsa mə

n

ə

, keçinm

ə

liy

ə

m!. 

inandığın görmə

gin

ə

 

çalışma, gördüyüvü inanmağa çalışqıl

. 

inandığın kölgə

l

ə

r, s

ə

ni s

ə

nd

ə

n özg

ə

l

ə

r. 

inandığın sevgi sə

ni kor eyl

ə

r. 

inandığın sevgi sə

ni qul eyl

ər, yaratdığın sevgi sə

ni bay eyl

ə

r. 

(bay: hakim). 

inandınsa güvə

n, güv

ə

ndins

ə

 

inan, yer yox ortada oynamağa

. 

inandırmaq balıq verməkdi,qandırmaq balıq tutmağı oğrə

tm

ə

k!. 

inandızsa, sorqu sorağdan geri qalmayın!

. 

inanıb qalma, inanıb dur

. (

inanıb uyma, inanıb dur

). 

inanıb qanmaq, qanıb inanmaq

. 

inanılan yalandan heç nə

 

dadlı tapılmaz

. 

inanılmıyan düz sözü belə

, söyl

ə

m

ə

. 

inanma, aldanma, tovlanma. 

inanmamış kor doğulan ışığa, yalançıda yoxdu işənc doğruqa

. (

işə

nc: 

inam). 

760. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

inanmasaq yalan ayaq tutanmaz. 

inanmasan yalana, and bazarı pozular

. 

(

inanmasan yalana, din bazarı 

pozular)

. 

inanmasan yalana, inanc evin yıxılar

. 

inanmışdıq ölümsüzdür sevgimiz, unutmazdıq iki təniz bir tiniz, şaxda 

vursa solar gülüz, donar su, qırıq yel

k

ən, sınıq gə

mi bir 

d

ə

niz. 

inansan it

ə

r s

ə

ni. inanmasan, ned

ə

r s

ə

ni. 

(ned

ə

r: n

ə

 ed

ə

r. n

ə

 edid

ə

r). 

inaş olsa, yenəş olar (inanc olsa, yenə

nc olar) (

inaş

: inanc) (yen

əş

: 

yen

ə

nc: imkan). 

inc

ə

 

cığır yol durur, həp ayrılıq dik durur, könül ilə

 

baş ara, könül hara, baş 

ora!. (

dik durur: diç

əlir, canlanır

). 

inc

ə

 

çıxıp yoğuna girmə

k rahat 

(

qolay

), 

yoğundan incə

y

ə

 girm

ə

k ç

ə

tin. 

inc

ə

 

əğirib sıx toxumaq

. 

(işgə

 

əğirib sıx toxumaq)

. 

inc

ə

 

ə

l

ənib sıx toxunub, ağ geydirə

n ölüm oxunub. 

(bu evr

ə

ni ölçüb biçm

ə

y

ə

 

g

ə

lm

ə

din, köç

ə

n yoldur, könd

ə

 biz, qaçmaq olmaz köç

ə

r 

yoldan). 

inc

ə

 

əliyib, sıx toxuyan

. 

inc

ə

 s

ə

sl

ə

 

qonuşmaqla, qadındısa qız olmaz

. 

761. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

inc

ə

 sözl

ə

r güv

ənlik, düşüncə

nin inc

ə

si d

ə

rinlik, inc

ə

 

duyqu mutluluğun 

qaynağı

. 

inc

ə

 

tutsan ipivi, dartılalı tez qırılı

. 

(işivi qurğun,

 b

ə

rk, möhk

əm tutmalısın

. 

işin 

yoğunluqlarında qaçırmamalısan)

. 

inc

ə

 var yarar, inc

ə

 var yaxar. 

inc

ə

 var yarar, inc

ə

 var yaxar. (yarar inc

ə

, sözd

ə

, yaxar inc

ə

, beld

ə

). 

inc

ə

 

yeyib yoğun sıçmaq

. 

inc

ə

 

yoğun seçilsin

. 

(eyku geyku 

ayrılsın)

. -eyku geyku. 

yaxcı 

pis. 

yaxcı 

yaman. qutuq kötük. inc

ə

 

yoğun

. 

xeyir şə

rr. 

incidirs

ə

 sev

ə

n sev

əni, inanmayın seviş qalıb arada, söğüş sə

pir k

ə

ndi 

duzun yarada. (

söğüş

: nifr

ə

t

). 

incik kişi acıq qoxar

. (

h

ə

ssas olan çevr

ə

sin sancar

). 

incitdyin ür

ə

k, edirs

ə

 

dilağu, qutarmadı ondan başın sağu

. 

(

dilağu

: 

qarqış

. 

b

ə

ddua). 

inciyib sınmağı, sevə

n bil

ər, sınıb dağılar, sevmə

y

ə

n ür

ə

k. 

indi artıq o günlər artda, quru nisgil anısı yadda !!!

. 

indi qo heyvanı ged insanə

 g

ə

l, ol xayaldan keç bu gerç

ə

k can

ə

 g

ə

l. 

indid

ən çaşsa dilin, yarın necə

 saxlar elin. 

indiki evl

ə

nm

ə

kl

ər toy tutmaq yok, tor qurmaqdırlar

. 

762. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

indini tutaq, dün

ə

ni buraq. 

indisin quranmıyan, yarının itirir

. 

indisini qurmayan, yarınların itirmiş

. 

indivi bil etdiyin, sonra g

ə

ls

ə

 

bil

ə

rs

ə

n. 

indivi danma keçmişə

 dalma. 

indiy

ə

 güv

ən yarı

na inan. 

in

ək duza aldanır, kişi sözə

. 

in

ə

k gözün süz

ər, buğa ipin qırar

. 

in

ək quyruğu özün döğə

r. 

ins cin g

əldi çalışdı sürə

 yerd

ə

 kür

əyin, qorxu qalmış bunaki qalmışı 

şeytan apara

. 

İnsan insanın (

adam adamın

) şeytanıdır

. 

Kötü arkadaş insanı insanı doğru 

yoldan çıkarır, kötülüğe sürükler

. 

(Bayram Özdemir). 

insan nec

ə

 

başarır öylə

d

ə

 

yaşayır

. 

insan pül

ənmiş tuluğ kimidir, ağzı açılsa içi dışa axar, çıxar

. 

(yalqu (insan)