Avropa və amerika öLKƏLƏRİNİN Ən yeni tariXİ

Hərbi xuntanın devrilməsi. Mülki hakimiyyətin qu­rul­ması. 1974-cü ilin iyulun 23-də Xunta hakimiyyətdən getməyə məcbur oldu. Karamanlis yeni mülki hökumət təşkil etdi. Amnistiya verildi, bütün partiyalar, o cümlədən Kommu­nist Partiyasının fəaliyyətinə icazə verildi, ordu təmizləndi, Yunanıstan Kipr Respublikası ilə həmrəyliyini bildirdi.

Yunanıstan NATO-nun hərbi təşkilatından çıxdığını elan etdi. Zəhmət­keşlərin bir neçə təbəqələrinin maaşı artırıl­dı. Sosialist ölkələri ilə əlaqələr yaxşılaşdırıldı. Karamanlisin başçılığı ilə «Yeni demokratiya» partiyası yaradıldı.

Mavrosun hökuməti dövründə «Yeni qüvvələr» parti­ya­sı təşkil edildi. Papandreu «Ümumyunan sosialist hərə­katı» (PASOK) partiyasını yaratdı. Demokratik qüvvələr «Vahid sol­lar» birliyini təşkil etdilər. Keçmiş müdafiə naziri Qaru­faluas «Milli demokratik ittifaq» pratiyasını təşkil etdi.

1974-cü ilin noyabrın 17-də yeni parlament seçkiləri keçirildi. «Yeni de­mokratiya» partiyası əksəriyyət qazandı. Sağlara 1% səs verildi. 1974-cü ilin dekab­rın 8-də keçirilən dövlət quruluşu haqqında referendumda əhalinin 69%-i respublika idarə formasına səs verdi. 1974-cü il konstitusiyası ilə Yunanıstan prezidentli parla­mentli respublika oldu. Prezident parlament yolu ilə 5 ilə seçilirdi. O, fövqəladə vəziyyət elan edə, xüsusi tribunal təşkil edə bilərdi. Birinci prezident Tsasos, hökumətin başçısı isə Karamanlis oldu. Bir palatalı parlamentə 300 deputat seçilməli idi.

70-ci illərdə iqtisadiyyat yüksələn xətlə inkişafa baş­ladı. Dövlət bölməsi artdı. 1975-ci ildə xunta üzvləri üzərində məh­kəmə prosesi başlandı. Bununla belə zəhmətkeşlərin bir sı­ra hüquqları məhdudlaşdı. 1976-cı ildə parlament tətilləri qa­da­ğan etdi. 1978-ci ildə terrorizmlə mübarizə haqqında qanun­la demokratiya da məhdudlaşdırıldı. Ali məktəblər üzərində hökumətin nəzarəti gücləndi. Ölkədə narazılığın artdığını gö­rən Karamanlis 1977-ci il noyabrın 20-də parlament seçkiləri ke­çir­di. Birinci yerə yenə «Yeni demokratiya», ikinci yerə PA­SOK çıxdı. Karamanlis 1978-ci ilin yazında yeni hökumət təş­kil etdi.

Mütərəqqi yunan həmkarlar ittifaqları «PASOK»la əməkdaşlığı artırdı. Xarici siyasətdə hökumət ən çox ABŞ-la yaxınlaşdı. 1975-ci ilin fevralında Yunanıstanda ABŞ bazala­rının statusu məsələsi ətrafında müzakirələr aparıldı və bu, müsbət nəticəsini göstərdi. ABŞ bazalarının ləğv edilməsinə razılıq verdi. 1976-ci ilin aprelində Yunanıstan və ABŞ arasında hərbi əməkdaşlıq haq­qında saziş bağlandı, ABŞ ona hərbi kömək etməyi öhdə­sinə götürdü. NATO ilə danışıqlarda Karamanlis bildirdi ki, Kipr böhranı həll edilərsə, Yunanıstan NATO-dan çıxmaq haq­qında qərarına yenidən baxar. 1979-cu ildə NATO-nun Av­ropada amerikan raketlərini yerləşdirmək təklifini Yunanıstan bəyəndi. Egey və Kipr məsələsində Türkiyə ilə ixtilaflar aradan qaldırıldı. 1975-ci ildə SSRİ ilə Yunanıstan arasında gəmiçilik sazişi, 1977, 1979-cu illərdə yeni sazişlər bağlandı. 1979-cu ilin oktyabrında Karamanlis SSRİ-yə gəldi. Monqolustan, Vyetnamla diplomatik əlaqələr yaradıldı.