Axborot tizimlarida axborot xavfsizligi masalalari

---

13-mavzu 
AXBOROT TIZIMLARIDA 
AXBOROT XAVFSIZLIGI MASALALARI 
 
 
Mavzu maqsadi
 
– axborot tizimlari tarkibida strategik resurslar – axborot 
resurslari saqlanishi sababli, shuningdek, axborot tizimlari orqali 
tayyorlanadigan va taqdim etiladigan axborotlarning qimmati hamda 
ahamiyati nuqtai nazaridan axborot tizimlarini muhofaza etish hamda 
ularda axborot xavfsizligini ta'minlash o‘ta dolzarbdir. Mavzuning 
maqsadi avtomatlashtirilgan axborot tizimlarida axborot xavfsizligi 
masalalalarini hal etishning asosiy choralari va tamoyillarini yoritib 
berish va bu bilan tinglovchilar e'tiborini xavfsizlikni tashkil etishning 
muhim jihatlariga qaratishdan iborat.
Mavzu qismlari: 
1.
Axborot tizimlarini muhofaza etishda kimplekslilik va tizimlilik. 
2.
Axborot tizimlarida xavfsizlikni tashkil etish choralari. 
3.
Axborot tizimlarida axborot xavfsizligining boshqa tamoyillari. 
4.
Elektron hukumat konsepsiyasi doirasida axborot xavfsizligini ta'minlashning
huquqiy asoslari 
 
Tayanch so‘z va iboralar:
xavfsizlik, axborot xavfsizligi, xavfsizlik 
tamoyillari, muhofaza algoritmi. 
 
Axborot tizimlarini muhofaza etishda kimplekslilik va tizimlilik 
 
Statistika ma'lumotlariga nazar tashlasak, turli AATga muvaffaqiyatli 
hujumlarning aksariyati tizimning ichida amalga oshirilganining guvohi 
bo‘lamiz. E'tiborsizlik yoki o‘z ishiga sovuqqonlik bilan qarash singari 
«inson omili»dan texnik choralar yordamida saqlanish mumkin bo‘lsa, tizim 
foydalanuvchisi yoki tizim ma'murining yovuz niyatidan bu choralar 
himoya qila olmaydi. 
Bu yerda biz AATni muhofaza qilishning asosiy tamoyili – 
komplekslilikka
 
yaqinlashamiz. Umuman olganda, kompyuter tizimlarini 
muhofaza qilish usullari va vositalaridan kompleks foydalanish tahdidlar 
amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan barcha yo‘llarni to‘sadigan va ayrim 
komponentlar tutashadigan joylarda zaif bo‘g‘inlar mavjud bo‘lmagan 
yaxlit muhofaza tizimini yaratishda turli xil vositalarni kelishilgan tarzda 

---

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 
186 
qo‘llashni nazarda tutadi. Muhofaza bosqichma-bosqich tashkil etilishi 
lozim. Tashqi muhofaza fizik vositalar, tashkiliy, texnologik va huquqiy 
choralar yordamida ta'minlanishi zarur. 
Ba'zan qo‘shimcha ravishda 
tizimlilik