Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı
Yüklə 1,45 Mb.
|
|
‘Etnik mənsubiyyət və irq əlaqəli və üst-üstə düşən
konsepsiyalardır. Əgər irq anlayışı insanların dərinin rəngi və ya sifət quruluşları kimi morfoloji cəhətlərə uyğun olaraq yarımnövlərə bioloji təsnifatı ideyasına əsaslanırsa, etnik mənsubiyyətin əsasını ortaq milliyyət, tayfa bağlılığı, dini inanc, ortaq dil və ya mədəniyyət və ənənə təcrübəsi ilə fərqlənən sosial qruplar ideyası təşkil edir.’ 204
Misal: Sejdić və Finci Bosniya və Hersoqovinyaya qarşı işi 12 saylı Protokol əsasında baxılan ilk iş idi. Ərizəçilər şikayət etmişdilər ki, onlar seçkilərdə iştirak edə bilmirdilər. 205
1990-cı illərdəki münaqişənin sülh yolu ilə həllinin bir hissəsi kimi, üç əsas etnik qrup arasında hakimiyyətin bölüşdürülməsi haqqında razılaşma əldə olunmuşdu. 119
Müdafiə olunan əsaslar _____________________________________ 204. AİHM, Timishev Rusiyaya qarşı (Timishev v. Russia) (Nos. 55762/00 and 55974/00), 13 dekabr 2005, para. 55. 205. AİHM, Sejdić və Finci Bosniya və Hersoqovinaya qarşı Sejdić and Finci v. Bosnia and Herzegovina [GC] (Nos. 27996/06 and 34836/06), 22 dekabr 2009. Bu razılaşmanın şərtlərindən biri də o idi ki, seçkilərdə iştirak edən hər hansı namizəd Bosniya, Serb və ya Xorvat icmasına mənsub olduğunu elan etməli idi. Yəhudi və roma (qaraçı) əsilli olan ərizəçilər bunu etməkdən imtina etdilər və irqi və etnik mənsubiyyət zəminində ayrı-seçkiliyə məruz qaldıqlarını iddia etdilər. AİHM irqi və etnik mənsubiyyət arasındakı əlaqə haqqında yuxarıdakı izahını təkrar etdi və əlavə etdi ki, ‘şəxsin etnik mənşəyi zəminində ayrı-seçkilik irqi ayrı- seçkiliyin bir formasıdır’. AİHM irqi ayrı-seçkilik haqqında mövqeyi etnik mənsubiyyət və din arasındakı qarşılıqlı əlaqəni nümayiş etdirir. Bundan əlavə, AİHM müəyyən etdi ki, sülh razılaşmasının incə şərtləri də bu cür ayrı-seçkiliyə haqq qazandıra bilməz. Misal: Bərabər Rəftar üzrə Avstriya Komissiyası tərəfindən baxılan bir işdə, Siqhizmə mənsub olan bir fərd şikayət etmişdi ki, bu dinə mənsub olan şəxslərin öz üzərlərində gəzdirdiyi mərasim qılıncını çıxarmadığına görə onun Vyana sarayına daxil olmasına icazə verilməmişdi. 206 Komissiya bu işə etnik mənsubiyyət zəminində ayrı- seçkilik işi kimi baxdı. Komissiya faktlar əsasında müəyyən etdi ki, fərqli münasibət təhlükəsizlik səbəbi ilə əsaslandırılmış idi. AİHM irqi və ya etnik mənsubiyyət zəminində ayrı-seçkiliyə qarşı həddindən artıq ciddi mövqeyə malik olmuşdur. Məhkəmə qeyd etmişdir ki, ‘plüralizm və müxtəlif mədəniyyətlərə hörmət prinsipləri üzərində qurulmuş müasir demokratik cəmiyyətdə şəxsin eksklüziv və ya həlledici səviyyədə etnik mənsubiyyəti zəminində heç bir ayrı-seçkiliyə obyektiv qay- dada haqq qazandırıla bilməz’ 207 İrqi zəmində olan ayrı-seçkiliklə bağlı AİHK əsasında edilən iddiaya baxarkən nəzərə alınmalı olan məsələlər barədə işləri Avropa Şurasının Peşəkar Hüquqşünaslar üçün İnsan Hüquqları Təhsili veb səhifsindən əldə etmək olar. 208
120 Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı _____________________________________ 206. Equal Treatment Commission, Senate III. English summary available at FRA InfoPortal, Case 5-1. Original text: http://infoportal.fra.europa.eu/InfoPortal/caselawDownloadFile.do?id=5. 207. AİHM, Sejdic və Finci Bosniya və Hersoqovinaya qarşı (Sejdić and Finci v. Bosnia and Herzego- vina) [GC] (Nos. 27996/06 and 34836/06), 22 dekabr 2009, para. 44. oxşar olaraq, AİHM, Timişev
208. Kazuslarla iş 15, Roma kişilərin həbsi, onlarla bağlı məhkəməyəqədər həbs qətimkan tədbiri və on- lara qarşı pis rəftar, bu linkdə tanış ola bilərsiniz: www.coehelp.org/course/view.php?id=18&topic=1 (Ar- rest, pre-trial detention, ill-treatment of Roma man). |