|
SUAL5. Azərbaycan Respublikasının təbii sərvətləri.
Təbii sərvətlər anlamı insan həyatının və məhsuldar qüvvələrin inkişafı və
yerləşdirilməsi üçün təbiətdən istifadə edilən və gələcəkdə istifadəsi mümkün olan
təbii komponentlərin cəmi kimi qəbul edilir.
Ümumilikdə,təbii sərvətlər tükənən və tükənməyən növlərə ayrılır.
Tükənməyənlərə suyun,küləyin, günəşin,atmosfer havasının,yerin təkinin enerjiləri
aid edilirdə, tükənənlərə mineralları,meşələri aid etmək mümkündür.Tükənənlər
özləri də bərpa olunan və ehtiyatları bərpa olunmayan qruplara ayrılırlar.
Mineralların ehtiyatları bərpa olunmursa, tükənən-lakin bərpa olunan təbii
sərvətlərə meşələri daxil etmək mümkündür. Respublikada Abşeronda, Quba-
Xaçmazda,Gəncə-Qazax zonasında, Yuxarı Qarabağda ,Mil-Muğanda,Xəzər
dənizində 3-13 mlrd. t neft ehtiyatının, göstərilən neft ehtiyatları yataqları ilə
yanaşı Qaradağda, Gürgan,Zirə,Abşeron,Bahar,Dan Ulduzu,Ümid,Şahdəniz və s.
Kimi yataqlarda 2,7 trln. kub metrdən çox olan qaz ehtiyatının ,1887-ci ildə
almanlar tərəfindən aşkarlanmış dünyada yeganə müalicə əhəmiyyəti kəsb edən
Naftalan neftinin, Azəri-Çıraq-Günəşli neft yataqlarının, Kəlbəcər-Laçın zonasında
6 civə yatağının , Balakən-Zaqatala mis kolçedanının,Zod,Canyataq,
Gülyataq,Veynəli,Qızılbulaq qızıl yataqlarının,ehtiyatı 276 mln t olan Daşkəsən
dəmir filizi yatağının, 130 mln t. ehtiyatı olan Zəylik alunitinin ,1,3 mln. t ehtiyatı
olan Naxçıvanda duz yatağının, İsmayıllı,Quba, Şamaxı,Qobustanda 450 mln. t.
Olan şist yataqlarının; Mağavuz,Qəbələ kömür ehtiyatlarının, Qazaxda bentonit
gilinin, 300-dən çox mineral suların; 5 yodlu-bromlu su hövzələrinin aşkarlanması
məlumdur.
| 
