Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

 
Çuğundur 
 
Çuğundur cinsinin dünya florasının tərkibində 12 növü 
yayılmışdır. 
Tərəvəz  çuğunduru  qiymətli  qida  və  dərman  əhəmiy-
yətli texniki xüsusiyyətlərə malik bitkidir. Tərəvəz çuğundu-
runun  kök-meyvəsindən  12%-ə  qədər  şəkər,  1,7%  zülali 
maddə aşkar edilmişdir. Şəkərin tərkibi-saxaroza, qlükoza və 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Nübar Həkimova ___________________________________  
 
 
194 
fruktozadan  ibarət  olduğundan,  bu  da  şəkərli  diabetə  tutul-
muş  xəstələrdə  maddələr  mübadiləsinin  normal  gedişinə 
səbəb olur. Çuğundurun tərkibində olan üzvü turşular (quzu-
qulağu,  alma,  limon  və  s)  orqanizmdə  maddələr  mübadilə-
sinin  normal  getməsinə  şərait  yaradır.  Kökmeyvənin  tərki-
bindəki  1,2%  pektin,  5-15  mq%  betain,  askorbin  turşusu, 
0,02 mq% B„ 0,04 mq%, B2, PP, 0,2 % foli turşusu, karotin 
(provitamin  A),  288  mq%  kalium,  40-45  mq%  manqan, 
1400 mk/q % 100 dəmir, 140 mk/q 100 mis, vanadium, bor, 
yod,  litium,  molibden,  ribidium,  ftor,  sink  və  s.  makro  və 
mikroelementləri də aşkar edilmişdir. Çuğundurun təzə şirəsi 
ilə bir çox xəstəliklərin, o cümlədən spazmanı, damar geniş-
lənmələrini, sklerozu müalicə etmək üçün gözəl vasitə hesab 
edilir. Bundan əlavə, şirədən qanyaratma, mədə şirəsi vəzisi-
nin fəaliyyətinin artırılmasında, yoğun bağırsağın normal iş-
ləməsində,  bağırsaqda  miqroorqanizmlərin  normada  saxla-
nılmasında,  artıq  olan  xolesterinin  orqanizmdən  kənar  edil-
məsində  geniş  istifadə  edilir.  Çuğundur  şirəsindən  kapilyar 
və qan damarlarının fəaliyyətinin artırılmasında, damarlarda 
baş verən spazmaların aradan götürülməsində, xərçəng çöp-
lərinin  inkişafının  dayandırılmasında,  maddələr  mübadilə-
sinin nizama salınmasında, cinsi vəzilərin normal işləməsin-
də, eləcə də görmə qabiliyyətinin artırılmasında istifadə olu-
nur.  Şəkər  çuğundurundan  kolitdə,  aterosklerozda,  tireotok-
sikozda,  aritmiyada,  hipertoniya  xəstəliklərində,  qaraciyər, 
atomya (tonusun zəifləməsi), xroniki qəbizlikdə tətbiq edilir. 
Qanın tərkibində olan dəmir azlığını aradan qaldırmaq üçün 
çuğundur şirəsini bərabər miqdarda kök və qara turpun şirəsi 
ilə  qarışdırıb  gündə  5  dəfə  bir  xörək  qaşığı  qəbul  etməyi 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---