Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 
 
 
17 
Müstəsna  hallarda,  yeni  yaradılmış  bədii  üslublardan  da-
nışmaq olar. 
Ədəbiyyatşünaslıqda janr qarışıqlığının üç əsas forma-
sı  mövcuddur.  Birinci  halda,  romana  başqa  növlərin  ele-
mentləri daxil edilir - bu halda da növlərarası janr qarışıq-
lığı baş verir. Növlərarası janr qarışıqlığına şərti olaraq, ro-
mana  qeyri-bədii  nəsr  elementlərinin  daxil  edilməsini  də 
aid etmək olar. İkincisi, romana nəsrin digər janr element-
ləri  daxil  edilə  bilər.  Həmin  halda  növlərdaxili  janr  qarı-
şıqlığı baş verir. Romanda növlərarası janr qarışıqlığı aşağı 
və  ali  janrların  qarışıqlığına  gətirib  çıxarır.  Üçüncüsü, 
janrdaxili  qarışıqlıqdır  ki,  müxtəlif  roman  növlərinin  əla-
mətlərini əhatə edir. 
Janr qarışıqlığının mahiyyətinin artması romanın inki-
şafının  «janr  -  antijanr»  binar  sistem  çərçivəsində  davam 
etməsinə gətirib çıxarır. Başqa sözlə roman haqqında möv-
cud görüşləri inkar edən janr forması meydana gəlir, son-
radan isə həmin forma romanın yeni tipoloji növü kimi qə-
bul edilir. Postmodern romanın  meydana  gəlməsi  modern 
romanın janr xüsusiyyətlərindən imtina etməsi nəticəsində 
baş vermişdir. Bu proses postmoderndən əvvəl baş vermiş-
dir.  Belə  ki,  1940-cı  illərin  sonu  1960-cı  illərin  əvvəlləri 
ədəbiyyatda  «yeni  roman»  (fr.  Le  nouveau  roman)  və  ya 
antiroman ədəbi məktəbi formalaşdı. Fransa ədəbiyyatında 
formalaşmış klassik roman anlayışına, yəni Balzak romanı 
deyilən roman anlayışına qarşı çıxan «yeni roman» anlayı-
şının tərəfdarları «anti-romançılar» adlandırıldılar. Fransa-
da  formalaşmış  «yeni  roman»  ədəbi  məktəbində  süjetsiz, 
qəhrəmansız  roman  nümunələri  meydana  çıxdı.  Bu  ədəbi 
məktəbin  A. Robbe-Grillet,  Claude  Simon,  Marguerite 
Duras,  Michel  Butor,  Natalie  Sarraut,  John  Barth,  Luigi 

---