Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 
 
 
19 
«Yeni roman» öz mahiyyətinə görə antiromandır, anti-
janrdır.  Lakin  postmodernistlərin  «yeni  roman»ın  özəllik-
lərini mənimsəməsi nəticəsində antiroman əsasında roma-
nın yeni tipoloji növü meydana çıxır. 
Ədəbiyyatşünaslıqda  antijanrın  meydana  çıxması  heç 
də  janrın  avtomatik  olaraq  sönməsini  nəzərdə  tutmur. 
V.B. Şklovskinin fikrincə, antijanrın meydana gəlməsi yal-
nız  janrın  özünün  formalarının  inkişafıdır:  «Öz-özünü  in-
kar mərhələsindən keçilməsi qaçılmaz olan incəsənət inki-
şaf edir. Janr antijanr kimi inkişaf edir. Öz dövründə «Don 
Kixot»  yalnız    parodiya  kimi  deyil,  həm  də  təhlilin  digər 
vəzifələri olan əsər kimi antiroman idi» 
10
. 
Janr  konstruksiyalarının  dekanonizasiyasının  təsiri  al-
tında antijanrın yaranması, öz təsirini daha parlaq detektiv 
ədəbiyyatda göstərib. Postmodern detektivin janr təbiətini 
açıqlayaraq,  N.V. Kireeva  qeyd  edir  ki,  «antidetektiv»i 
«milli  zəmində  postmodern  detektiv  variantları» 
11
  bağla-
yır.  Bununla  yanaşı,  N.V. Kireeva  vurğulayır  ki,  «antide-
tektiv» detektivin müxtəlif modellərinin elementlərinin de-
konstruksiyası ilə seçilir. Beləliklə, müasir qələm ustaları-
na  janr  eksperimentləri,  həmçinin  roman  -  dedektivlərin 
janr  qarışıqlığı  nəticəsi  kimi  müxtəlif  variasiyaları  üçün 
meydan  açılır.  «Antidetektiv»  mövcud  janr  qarışıqlığı  sə-
viyyələri üçün daha bir səviyyə tətbiq etməyə imkan verir 
ki, bu da janrdaxili qarışıqlıqdır. 
                                                 
10
 Шкловский В.Б. Избранное. В 2-х т. Повести о прозе. Размыш-
ления и разборы. – М., 1983. – Т. 1. – С. 229; 
11
 Киреева Н.В.  Трансформация  жанровых  конвенций  автобио-
графии  и  детектива  в  прозе  американского  постмодернизма: 
Автореф. дис. … . д-ра филол. наук. – М., 2011 – С. 22. 

---