Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

S
S
a
a
l
l
i
i
d
d
ə
ə
 
 
Ş
Ş
ə
ə
r
r
i
i
f
f
o
o
v
v
a
a
 
 
 
 
58 
ənənələrinin,  psixologiyasının  bədii  inikası  tarixilik 
baxımından əhəmiyyət kəsb edir. 
Postmodernistlər  tarixi  hadisələrdə  subyektiv  yozum-
larla fərqli izahların olduğunu iddia edirlər. Postmoderndə 
fraqmentarlığın  hökm  sürdüyü  yeni  dünyada  dəyişən  fakt 
və hadisələr özü öz içində yenidən yazan bir tarixdir. Post-
modern romanlarda tarixi qəhrəmanlar adi insanlara çevri-
lir.  Postmodernistlər  tarixdən  ibrət  almaq  deyil,  tarixin 
özünü  oyun  materialına  çevirmək  məqsədi  güdür.  Volf-
qanq Velş özünün  «Bizim postmodernist modern» (1987) 
əsərində  qeyd  etdiyi  kimi,  «postmodernizm  plüralizmin 
əleyhinə olan hər şeyə qarşı yönəlib. O, monizm, unifika-
siya, totalitarizm, utopiya və despotizmlərin gizli formaları 
ilə vidalaşır, əvəzində müxtəliflik və paradiqmaların rəqa-
bətinə keçir». 
Müasir  Azərbaycan  ədəbiyyatında  postmodern  roma-
nın maraqlı nümunəsi Sabir Rüstəmxanlının  «Göy Tanrı» 
(2005)  əsəridir.  Bu  romanın  süjeti  bizi  türk  xaqanlarının 
idarə  etdiyi  dövrə,  təkallahlığın  din  kimi  çiçəklənməsi 
dövrünə aparır. Türk xalqlarının dövlətçiliyinin inkişafında 
əvəzsiz  xidmətləri  olmuş  şəxsiyyətləri  əks  etdirməsinə 
baxmayaraq, bu əsər klassik tarixi roman deyil. S. Rüstəm-
xanlı  qədim  türk  mifologiyasını  və  yazılı  mənbələri  (o 
cümlədən,  Orxon  -  Yenisey  abidələri)  istifadə  etməklə, 
müasir türk dünyası qarşısında duran mifik keçmişlə bağlı 
suallara  cavab  axtarır.  «Göy  Tanrı»  –  neomifoloji  bədii 
məkanda öz əksini tapmış türkdilli xalqların müasir prob-
lemləri haqqında olan bir əsərdir. 
Postmodernizm  romanında  tarixi  hadisələrdən  bəhs 
edərkən  psevdosənədli  romanlara  da  toxunmaq  lazımdır. 
Psevdosənədli romanlardan spesifik roman növü kimi da-

---