AZƏrbaycan: MÜSTƏQİL İslam və DÖVLƏT

V.

 

YEKUN SÖZ 

Bu hesabatda sözügedən müstəqil icmalar hökumətə 

və ya dünyavi həyat tərzinə demək olar ki, əsl təhlükə 

kəsb etmir. Demək olar ki, ölkədəki heç bir icma 

cihada meylli hesab oluna bilməz.  İslam dövləti 

qurmaq fikrini açıq bildirən az sayda icmanın ciddi 

tərəfdarları yoxdur və onlar məqsədlərinə çatmaq 

üçün strateji baxışa malik deyirlər. Bununla belə, İslam 

təhlükəsinin  şişirdirilməsi insanların sıxışdırılması  və 

dini həyatı nəzarətdə saxlamaq üçün bir bəhanə kimi 

istifadə olunmuşdur ki, bu da, polisin qəddarlığı ilə 

üzləşmiş qrupların siyasiləşməsi və hətta radikallaşması 

riskini artırır, baxmayaraq ki, ilkin vəziyyətdə bu 

qruplar qeyri-siyasi və sirf dini xarakter daşıyırdılar. 

Hökümət dini dairələrdə hörmətə malik olan mötədil 

səsləri gücləndirməyə başlamışdır, lakin o daha çox iş 

görməlidir, xüsusilə  sıravi vətəndaşların və ruhani 

olmaq istəyənlərin dini təhsilinin artırılmasına fikir 

verməlidir.  İslamla, o cümlədən müstəqil  İslami 

icmalarla, dövlət arasında dini azadlığı daha səmərəli 

təmin etmək üçün daha optimal münasibəti müəyyən 

etmək üçün müstəqil və rəsmi ruhaniləri, tədqiqatçıları 

və QHT-ləri cəlb etməklə, ictimai müzakirələr təşkil 

olunmalıdır. Müstəqil dini icmalar isə, xüsusilə sələfilər, 

öz növbəsində, üzvlərini terrorçuluğun və radikallaşmanın 

risklərindən agah etməlidir, və  rəsmi ruhanilər və 

Azərbaycan höküməti ilə  həqiqi dialoqa başlamağa 

sövq etməlidir.  

Bakı/Tbilisi/Brüssel, 25 mart 2008

Azərbaycan: Müstəqil İslam və Dövlət

 

Böhran Qrupunun Avropa üzrə Hesabatı N°191, 25 mart 2008 

səhifə 23

 

 

ƏLAVƏ A 

 

BEYNƏLXALQ BÖHRAN QRUPU HAQQINDA 

 

 

Beynəlxalq Böhran Qrupu (Böhran Qrupu) müstəqil, 

qeyri-kommersiya və qeyri-hökumət təşkilatıdır və onun 

110-dan çox əməkdaşı düyünə düşmüş münaqişələrin 

qarşısını almaq və onları  həll etmək məqsədilə beş 

qitədə yerlərdə aparılan təhlillər və yüksək səviyyəli 

məsləhətlərlə işləyirlər.

 

Böhran Qrupunun yanaşması yerlərdə aparılan 

araşdırmalara  əsaslanır. Siyasi təhlilçilər qrupu zorakı 

münaqişənin qopması, güclənməsi və ya yenidən baş 

verməsi təhlükəsi olan ölkələrdə  və ya həmin ölkələrin 

qonşuluğunda yerləşdirilir. Yerlərdən gələn məlumat və 

dəyərləndirmələrə əsasən o, hədəfi beynəlxalq səviyyədə 

əsas qərar qəbul edənlər olan və praktiki tövsiyələr təklif 

edən analitik hesabatlar hazırlayır. Böhran Qrupu 

həmçinin bütün dünyada ən mühüm münaqişə 

vəziyyətləri və potensial münaqişələrlə  əlaqədar 

durumla bağlı  qısa müntəzəm yeniliklər təmin edən 

CrisisWatch 12 səhifəlik aylıq bulleteni nəşr edir.

 

Böhran Qrupunun hesabatları və brifinq sənədləri xarici 

nazirliklərə  və beynəlxalq təşkilatlara elektron poçtu 

vasitəsilə  və ya çap formasında göndərilir və eynu 

zamanda qrupun İnternet saytında, www.crisisgroup.org. 

ünvanında, yerləşdirilir. Böhran Qrupu öz böhranla bağlı 

təhlillərini ön plana keçirmək və özünün siyasətlə bağlı 

tövsiyələrinə  dəstək qazanmaq məqsədilə hökumətlərlə 

və onlara təsir edən qurumlarla, o cümlədən KİV-lər ilə 

yaxından əməkdaşlıq edir. 

Böhran Qrupunun siyasət, diplomatiya, biznes və  KİV 

sahəsində tanınmış  şəxsıləri özündə birləşdirən idarə 

heyəti bu hesabat və tövsiyələrin dünyada əsas siyasət 

hazırlayan şəxslərin diqqətinə çatdırılması işində birbaşa 

iştirak edir. Böhran Qrupunun sədri Avropa Xarici 

Əlaqələr Komissiyasının keçmiş üzvü, Barnslı Lord 

Pattendir. 2000-ci ilin yanvarından qurumun prezidenti 

və başçısı Avstraliyanın keçmiş Xarici İşlər Naziri Qaret 

Evansdır. 

Böhran Qrupunun beynəlxalq qərərgahı Brüsseldədir və 

Vaşinqton (hüquq şəxs kimi), Nyu-York, London və 

Moskvada təbliğatçı ofisləri yerləşir. Hazırda təşkilatın 

yerlərdə 15 ofisi var (Əmman, Belqrad, Bişkek, Dakar, 

Düşənbə, İslamabad, Cakarta, Kabul, Nayrobi, Pretoriya, 

Priştina, Kvito, Seul, Skopye və Tiflisdə) və onun 

təhlilçiləri dörd qitədə böhrana məruz qalmış 50-dən çox 

ölkədə  və  ərazidə  fəaliyyət göstərirlər. Afrikada bura 

Anqola, Burundi, Fil Dişi Sahili, Konqo Demokratik 

Respublikası, Eritreya, Efiopiya, Qvineya,  

Liberiya, Ruanda, Sahel bölgəsi, Syerra Leone, Somali, 

Sudan, Uqanda və Zimbabve; Asiyada Əfqanıstan, 

İndoneziya, Kəşmir, Qazaxıstan, Qırxızıstan, 

Myanmar/Birma, Nepal, Şimali Koreya, Pakistan, 

Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan; Avropada 

Albaniya, Ermənistan, Azərbaycan, Bosniya və 

Hersoqovina, Gürcüstan, Kosovo, Makedoniya, 

Moldova, Serbiya və Çernoqoriya; Yaxın Şərqdə Şimali 

Afrikadan İranadək bütün bölgə və Latın Amerikasında 

Kolumbiya, And bölgəsi və Haiti. 

Böhran Qrupu hökumətlərdən, xeyriyyə fondlarından, 

şirkətlərdən və  fərdi donorlardan vəsait toplayır. 

Aşağıdakı hökumət idarələri və  təşkilatları hazırda 

maliyyələşmə  təmin edir: Frankofon Hökumətlərarası 

Agentlik, Avstraliya Beynəlxalq  İnkişaf Agentliyi, 

Avstraliya Federal Xarici İşlər Nazirliyi, Belçika Xarici 

İşlər Nazirliyi, Kanadanın Xarici İşlər və Beynəlxalq 

Ticarət Departamenti, Kanada Beynəlxalq  İnkişaf 

Agentliyi, Kanada Beynəlxalq  İnkişaf Araşdırma 

Mərkəzi, Çexiya Xarici İşlər Nazirliyi, Hollandiya 

Xarici  İşlər Nazirliyi, Finlandiya Xarici İşlər Nazirliyi, 

Fransa Xarici İşlər Nazirliyi, Almaniya Xarici İşlər 

Nazirliyi, İrlandiya Xarici İşlər Departamenti, Yaponiya 

Beynəlxalq 

Əməkdaşlıq Agentliyi, Lixtenşteyn 

Knyazlığının Xarici İşlər Nazirliyi, Leksemburqun 

Xarici  İşlər Nazirliyi, Yeni Zellandiyanın Beynəlxalq 

İnkişaf Agentliyi, Çin Respublikası (Tayvan) Xarici 

İşlər Nazirliyi, Danimarka Krallığının Xarici İşlər 

Nazirliyi, Norveç Krallığının Xarici İşlər Nazirliyi, 

İsveç Xarici İşlər Nazirliyi, İsveçrə Federal Xarici İşlər 

Departamenti, Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi, Böyük 

Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi, Böyük Britaniyanın 

Beynəlxalq İnkişaf Departamenti və ABŞ-ın Beynəlxalq 

İnkişaf Agentliyi.

 

Fondlara və özəl sektor donorlarına isə  aşağıdakılar 

daxildir: Atlantik Filantrofiz təşkilatı, Nyu-Yorkun 

Karneqi Korporasiyası, Kompton Fondu, Ford Fondu, 

Fundaçano Oriente, Beynəlxalq DARA Fondu, Bill & 

Melinda Qeyts Fondu, Uilyam və Flora Hyulet Fondu, 

Hant Alternativz Fondu, Koreya Fondu, Con D. və 

Katerin T. Mak Artur Fondu, Moriah Fondu, Çarlz 

Styuart Mott Fondu, Açıq Cəmiyyət  İnstitutu, Pyer və 

Pamela Omidyar Fondu, David və Lusil Pakard Fondu, 

Plauşearz Fondu, Siqrid Rozinq Trast, Rokfeller Fondu, 

Rokfeller Filantrofi Advayzers və  Yəhudi  İcmasının 

İanə Fondu olan Sarlo Fondu. 

Böhran Qrupu haqqında əlavə məlumatı bizim internet səhifəmizdən əldə edə bilərsiniz: 

www.crisisgroup.org