Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti

2.8.4. Yanacaq tanklarında və tökmə bölmələrdə yanğın
Yanacaq olan yanacaq tanklarında (tökmə bölməsində) yanğın zamanı
zəruridir: 

əgər yanğın bunkerləmə zamanı baş veribsə, təcili olaraq yük əməliyyatlarını
dayandırmaq, boru kəmərlərinin qapaqlarını bağlamaq və yük şlanqlarını
(yanacaq şlanqlarını) ayırmaq; 

tankın (bölmənin) hermetikləşdirilməsini həyata keçirmək; 

bu tank üçün nəzərdə tutulmuş stasionar yanğınsöndürmə sistemini işə salmaq;

gəminin qonşu bölmə və otaqları tərəfdən arakəsmə və göyərtələr üzrə
müşahidəni gücləndirmək; 

yanğın rayonunda olan göyərtə və arakəsmələri, digər konstruksiyaları, eləcə
də qonşu tankları bortarxası su ilə soyutmaq.
Zədələnməsi olmayan çəndə yanacaq yanan zaman alovla mübarizənin ən
effektiv üsulu çənin təcili tam hermetikləşdirilməsi və stasionar həcmli
yanğınsöndürmə vasitələrinin işə salınmasıdır. 
Yanan yanacağın səviyyəsini qaldırmaq üçün yanan çəni su ilə presləmək və
bununla da çəndə azad həcmi, havanın daxil olmasını və metal konstruksiyaların
qızmasını azaltmaq lazımdır. 
2.8.5. Balıq unu bunkerlərində (tryumlarında) 
yanğının söndürülməsi
Alışma əlamətləri görünərkən gəmi yanğınsöndürmə vasitələrinin köməyi
ilə, balıq unu ilə bunkeri (tryumu) bortarxası su ilə tam doldurma ilə yanğının
qarşısını almaq üçün tədbirlər görmək lazımdır. Bu və ya digər yanğınsöndürmə
vasitələrinin və yanğını xəbərdaretmə tədbirlərinin tətbiqi konkret şəraitlərdən asılı
olaraq, kapitanın mülahizəsi üzrə həyata keçirilir. 
113

---

Bunkerlərdə (tryumlarda) yanan balıq ununu söndürmək üçün ən effektiv
vasitələr isladıcısı olan su, çoxdəfəli kimyəvi köpük, su buxarı və təsirsiz qazdır. 
2.8.6. Fənər, rəngsaz və şkiper saxlanclarında yanğın
Bu otaqlarda yanğının yayılma xüsusiyyətləri: 
- hava ilə birgə partlayış təhlükəli qarışıq yaratmağa qadir olan böyük
miqdarda yanar mayenin varlığı;
- neft məhsullarının yanması nəticəsində otaqların güclü tüstülənməsi;
- mayelərin və yanma mənbələrinin təkcə bu otaqların daxilində və göyərtəyə
deyil, otaqların aşağıda yerləşən otaqlara yayılma mümkünlüyü;
- ekipajın fəaliyyətini çətinləşdirən yüksək temperatur və gəminin qonşu
otaqlarının və qonşu konstruksiyalarının güclü qızması; 
- əksər hallarda daha çox intensiv yanmanın çəllək və bidonların arasında
müşahidə olunması;
- otaqların kiçik olması və onların metal arakəsmələrlə
məhdudlaşdırılması səbəbindən alovlanmanın kəşfiyyatının çətinlik törətməməsi. 
Yanğın aşkar edilərkən hər şeydən öncə qapıları kip bağlamaq və
havalandırma borularını tıxaclarla tutmaq lazımdır. Odsöndürənləri gətirmək,
səpələyicili su lülələrini vermək və yanıqlar almamaq üçün qapı ilə qorunaraq onu
ehtiyatla açmaq lazımdır. 
Yanğının söndürmək üçün köpüklü odsöndürənlərdən və mayenin
yayılmasını məhdudlaşdıran qumdan istifadə etmək lazımdır.
Neft məhsullarının buxarlarının ehtimal edilən yenidən alışmasının
qarşısını almaq üçün gəminin konstruksiyalarının və arakəsmələrinin soyudulması
üçün səpələndirilən su şırnağını həm saxlancın daxilinə, həm də qonşu otaqlara
vermək lazımdır. 
Əgər yanan maye bidonda saxlanılırsa, onun ağzını kaşma, brezent və ya
digər bərk parça ilə bağlamaq və onları lülədən su ilə islatmaq lazımdır. Bidonların
və ya çəlləklərin, xüsusən də boş və yaxud tam dolu olmayanların partlamasından
qaçmaq üçün onları səpələndirilən su şırnağı ilə soyutmaq lazımdır. 
Şkiper saxlancında adətən intensiv yanma müşahidə olunmur, burada
yanğın, bir qayda olaraq, güclü tüstülənmə ilə müşayiət olunur. Buna görə də,
114

---

qapıları açmaq və səpələndirilən şırnağı içəriyə verərək otağı tüstüdən azad etmək
lazımdır. Bundan sonra yanğının aradan qaldırılması üçün tədbirlər görmək
lazımdır.
Hal-hazırda əksər gəmilərdə fənər, rəngsaz və şkiper saxlancları buxar,
karbon və / və ya maye ilə söndürmə sistemləri ilə təmin olunurlar. Buna görə də,
yanğın zamanı otaqların mükəmməl hermetikləşdirilməsini həyata keçirmək və bu
otaq üçün nəzərdə tutulmuş yanğın əleyhinə sistemi işə salmaq lazımdır. 
Bu halda
buxarı və / və ya karbon qazını yanğın tam aradan qaldırılanadək vermək lazımdır.