4.11. Sınmalar, çıxmalar, əzilmələr, bağların dartılması və şok zamanı ilk yardım Sınmalar və çıxmalar zamanı ilk yardımın əsas tapşırığı zədələnmiş ətraf
üçün sakit və rahat yerləşmənin təmin edilməsidir, hansına ki, tam hərəkətsizlik ilə
nail olunur. Bu qayda təkcə ağrı hissiyyatının aradan qaldırması üçün deyil, həm də
qapalının açıq sınığa keçməsini xəbərdar etmək üçün mütləqdir.
Yardım göstərən zərərçəkənin xəstəxanaya çatdırılma zamanı ərzində hər
şeydən əvvəl bədənin zədələnən hissəsinə ən rahat olan vəziyyəti yaratmağa
borcludur.
Kəllənin sınması. Yıxılan və ya
başa zərbə dəyən halda huşsuz vəziyyətə,
qulaq və ya ağızdan qanaxmaya səbəb olan kəllənin zədələnməsi zamanı kəllənin
sınmasını güman etmək üçün əsas olur. İlk yardım – başa soyuq (islatma dərman,
buz və ya soyuq su ilə rezin kisəcik və s.) qoymaqdır.
Onurğanın sınması. Hündürlükdən yıxılarkən, əgər onurğanın sınma
şübhəsi varsa (onurğada kəskin ağrılar, beli bükmək və dönmək mümkün deyil),
ilk yardım bundan ibarətdir: zərərçəkəni döşəmədən qaldırmadan altına ehtiyatla
lövhə qoymaq və yaxud onu qarnı üstünə (üzü aşağı) çevirmək və qaldırarkən
zərərçəkənin bədəninin bükülməməsinə (onurğa beyninin zədələnməsindən
yayınmaq üçün) ciddi fikir vermək.
157
Körpücük sümüyünün sınmaları və çıxmaları. Əlamətləri - körpücük
sümüyü nahiyəsində ağrılar və kiçik şişmənin aydın görünməsidir.
Şəkil 4.15. Düz bucaq altında biləkdən bükülmüş əlin bədənə sarğılanması İlk yardım: zədələnən tərəfin qoltuğaltı batığına kiçik pambıq, tənzif
(cuna) topacığı və ya hansısa material qoymaq; düz bucaq altında biləkdən
bükülmüş əli bədənə sarğılamaq, həmçinin xəstə əldən kürəyə tərəf sarığılamaq
(şəkil 4.15), əli dirsəkdən aşağı ləçək ilə boyuna
bağlamaq (şəkil 4.16), zədələnən
nahiyəyə soyuq qoymaq.
158
