Azərbaycan respublikasi daxiLİ İŞLƏr naziRLİYİ p o L i s a k a d e m I y a s I kafedra: «İctimai elmlər»

Fəlsəfənin funksiyaları
. 
İdraki (qnoseoloji) funksiyanı
yerinə yetirərək fəlsəfə 
təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün mahiyyətınin və qanuna-uyğunluqlarının dərk edilməsinə 
kömək edir. Müasir təbiətşünaslıq və ictimai elmlərlə sıx əlaqədə fəlsəfi dünya-görüşə 
yiyələnmiş insan, dünyanın təbiı-elmi mənzərəsini mənimsəyir, ətrafında baş verən 
çoxsaylı təbii və ictimai hadisələrin mahiyyəti və səbəbləri haqqında elmi-obyektiv 
nəticələrə gələ bilir, onların inkişaf qanunauyğunluqlarını dərk edir, cəmiyyətdə düzgün 
həyat proqramı tutur. Gerçəklik haqqında əldə etdiyi müxtəlif biliyi nəzəri sistem 
halında ümumiləşdirir, dünyagörüşü faktına çevirir.
Fəlsəfə mövcudatın əsası, varlıq, materiya, şüur və s. kimi ən ümumi anlayışlar 
haqqında nəzəri müddəalarını işləyib hazırlayarkən özünün 
ontolojı funksiyasını
(ontologiya - yunanca «ontos» (mövcudluq) və "loqos" (təlim) mənası yerinə yetirir. 

---

21 
İnsan fəaliyyəti haqqında təlim ilə fəlsəfə özünün praksioloji («praktikos» - yunanca 
fəaliyyət deməkdir), bəşəri sərvətlər (dəyərlər) haqqında ideyaları ilə isə 
aksioloji
(«aksios» - yunanca dəyər, sərvət deməkdir) 
fünksiyasını
həyata keçirir. Məhz bunlar 
da göstərir ki, dünyagörüşün rasional-nəzəri forması olan fəlsəfənin qədim dövrdən 
indiyədək ən başlıca vəzifəsi ən ümumi ideya və təsəvvürləri, ən ümumi qanun və 
kateqoriyaları işləyib hazırlamaqdan ibarət olmuşdur. 
Metodoloji 
funksiya
cəhətdən 
fəlsəfə, 
dialektik 
metod 
prinsiplərinə 
(ziddiyyətlilik, inkarlıq, yeninin qarşısıalınmazlığı, özüinkişaf və s.) istinadən insana 
təbii və sosial gerçəkliyin dərk edilməsi və dəyişdirilməsi üçün ümumi yanaşma üsulu, 
qayda və metod verir, ümumi nəzəri-fəlsəfi metodoloji prinsiplərlə onu silahlandırır. 
Dünyagörüşü sistemində fəlsəfə həm də şəxsiyyətlə təbiət və cəmiyyət hadisələri 
arasında əlaqə və münasibətləri, insan təcrübəsinin bütün formalarını tənzim edərək