Azərbaycan respublikasi kənd təSƏRRÜfati naziRLİYİ aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ

Cədvəl
Müxtəlif illərdə mərcimək (
Lens culinaris
) sortnümunələrinin göbələk 
xəstəlikləri ilə sirayətlənməsinin fitopatoloji qiymətləndirilməsi
 
s/s 
Sortnümunələrinin 
adı 
Mənşəyi 
Bitkilərin 
sayı 
Xəstəliyə tutulma 
Xəstəliyin 
adı 
Xəstəliyə 
davamlılıq 
ədədlə %-lə Balla 
1. Arzu 
Əkinç. inst. 
68 
1 
1.4 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
2. 
Flip 2010-62L 
(46/2) 
Əkinç. inst. 
47 
1 
2.4 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
3. Flip 2010-60L 
Əkinç. inst. 
54 
1 
1.8 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
4. Flip 2010-50L 
Əkinç. inst. 
İmmun 
5. Flip 2011-61L 
Əkinç. inst. 
51 
3 
3.9 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
6. Flip 2010-43L 
Əkinç. inst. 
57 
1 
1.7 
2 
Fuzarioz 
Orta davamlı 
7. Flip 2011-15L 
Əkinç. inst. 
İmmun 
8. İLL-4400 
Əkinç. inst. 
48 
1 
2.0 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
9. Flip 2010-19L 
Əkinç. inst. 
54 
13 
24.0 
3 
Fuzarioz 
Davamsız 
10. Flip 2011-49L 
Əkinç. inst. 
56 
8 
14.2 
2 
Fuzarioz 
Orta davamlı 
11. Flip 2010-65L 
Əkinç. inst. 
İmmun 
12. Flip 2010-36L 
Əkinç. inst. 
64 
6 
9.3 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
13. Flip 2011-13L
Əkinç. inst. 
56 
6 
10.7 
2 
Fuzarioz 
Orta davamlı 
14. Flip 2011-20L 
Əkinç. inst. 
49 
9 
18.3 
2 
Fuzarioz 
Orta davamlı 
15. Flip 2011-42L 
Əkinç. inst. 
48 
5 
10.4 
2 
Fuzarioz 
Orta davamlı 
16. 
Flip 2010-62L 
(46/1) 
Əkinç. inst. 
İmmun 
17. Flip 2010-76L 
Əkinç. inst. 
49 
7 
14.2 
2 
Fuzarioz 
Davamlı 
2 
2.0 
1 
Mozaika 
18. Flip 2011-18L 
Əkinç. inst. 
49 
1 
2.0 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
19. LİF
3
NCTA 2011/1 
Əkinç. inst. 
İmmun 
20. Flip 2010-26L 
Əkinç. inst. 
46 
1 
2.1 
1 
Fuzarioz 
Davamlı 
21. LİF
3
NCTA 2011/2 
Əkinç. inst. 
56 
1 
1.7 
1 
Fuzarioz 
Aparılmış seleksiya işlərinin nəticəsi olaraq məhsuldarlığa, keyfiyyət və 
kəmiyyət göstəricilərinə, göbələk xəstəliklərinə davamlılığına görə standartdan 
kompleks şəklində müsbət fərqlənən mərcimək nümunələri seçilmişdir.
Kolleksiyaya daxil olan həm yerli, həm də introduksiya olunmuş (ICARDA) 
mərcimək nümunələrindən kompleks şəkildə, yüksək göstəricilərə malik davamlı və 
immun formaların seçilərək artırılması və seleksiya işlərində onlardan donor kimi 
istifadə olunması məqsədəuyğyndur.
Beləliklə, mərcimək bitkisinin müxtəlif ekoloji-coğrafi, göbələk xəstəliklərinə 
davamlı mənşəyə malik olan dünya kolleksiyası nümunələrinin və yerli nümunələrin 
toplanaraq öyrənilməsi məqsədəuyğundur.
 

---

303 
ƏDƏBİYYAT 
1. Axundov X.B. Dənli-paxlalı bitkilər və onların becərilməsi. Bakı: Azərnəşr, 
1962, 31 s. 
2. Babayeva S.M. Mərcimək nümunələrində quraqlığa tolerantlıqla bəzi 
məhsuldarlıq elementləri arasındakı əlaqə // AMEA Botanika İnstitutunun elmi 
əsərləri. Bakı: Elm, 2008, c XXVIII s. 272-275 
3. Əmirov L.Ə., Mirzəyev R.S., Həsənova Q.M., Məmmədov H.İ., Şıxəliyeva 
K.B., Babayeva S.M. Mərcimək genofondunun tədqiqi və seleksiyasının nəticələri // 
AzETƏİ-nun elmi əsərləri məcmuəsi. Bakı: Müəllim, 2014, c. XXV, s. 38-41 
4. Əmirov R.Ə., Əkbərov Z.İ., Mirzəyev R.S. Paxlalı bitkilərin seleksiyası // 
AzETƏİ-nun elmi əsərləri məcmuəsi. Bakı: Müəllim, 2005, c. XXI. s. 55-59 
5. Əsədova A.İ., Şıxəliyeva K.B., Əmirov L.Ə. Mərcimək genofondu 
nümunələrinin tədqiqi və onların ərzaq təhlükəsizliyi baxımından qiymətləndirilməsi 
// AzETƏİ-nun elmi əsərləri məcmuəsi. Bakı: Müəllim, 2013, c. XIV. s. 41-43 
6. Yusifov M.A. Bitkiçilik. Bakı: Qanun, 2011, 368 s. 
7. 
Məmmədova A.D. Paxlalı bitkilərin xəstəliklərə yoluxmalarının 
qiymətləndirilməsi // AMEA-nın Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun elmi əsərləri. Bakı: 
Elm, 2012, c. IV, s. 163-166 
8. Mirzəyev R.S., Əmirov L.Ə. Bəzi ərzaq paxlalı bitkilərin assimilyasiya 
səthinin yerüstü quru biokütləsinin vegetasiya ərzində dəyişməsi və qaz mübadiləsi // 
AzETƏİ-nun elmi əsərləri məcmuəsi. Bakı: Müəllim, 2013, c. XXIV, s. 131-138 
9. Драховская М. Прогноз в защите растений. М.: Сельхозиздат, 1962, 352 
с. 
10. Указатель возбудителей болезней сельскохозяйственных растений (по 
зернобобовым культурам и гречихе). Л.: 1969, 48 с.