Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti “Menecment və Marketinq”

3. İctimaiyyətlə əlaqənin yaradılması.

“Pablik rileyşn” ingilis söz birləşməsidir – public relations – hərfi mənası kütlə üçün hekayə, kütləyə münasibət, kütlə ilə qarşılıqlı münasibət deməkdir. Burada kütlə sözünü cəmiyyət sözü ilə də əvəz etmək olar. Bu ictimayyətlə, cəmiyyətlə, mətbuatla, seçmə idarə və ictimai təşkilatlarla əlaqəni nəzərdə tutur, reklam praktikası ilə çox sıx əlaqədədir,lakin reklamdan fərgli olaraq qeyri – kommersiya əsasında həyata keçirilir.

Public relations –təşkilatla ictimayyət arasında qarşılıqlı faydalı harmonik əlaqələrin yaranmasına istiqamətlənmiş idarəetmə fəaliyyətidir və təşkilatın müvəffəqiyyətlə işləməsi bu əlaqələrdən asılıdır.

Public relations – sahəsində ümumi fəaliyyət bir – biri ilə əlaqəli olan dörd hissədən ibarət olur: 1) təhlil, tədqiqat, məsələnin qoyuluşu; 2) proqramın və xərclərin smetasının işlənilməsi; 3) proqramların həyata keçirilməsi; 4) nəticələrin tədqiqi, qiymətləndirilməsi və mümkün düzəlişlərin edilməsi.

Public relations proqramlarının böyük əksəriyyətinin mühüm tərkib hissəsi firmanın etibarlı nüfuzunun əldə edilməsi, yəni firmaya qarşı etibar mühitinin yaradılması və firmanın vahid strategiyasının həyata keçirilməsidir.

Public relationsda istifadə olunan vasitələr müxtəlifdir. Onlara mətbuat konfransları, prezentasiyalar, simpoziumlar, qeyri – kommersiya məqalələri, tele və kinofilimlər; radio verlişləri, yubiley tədbirəri;ictimai və xeyriyyəçilik fəaliyyəti;sponsorluq və s. daxildir.

Public relations üzrə əksər məsləhətçi firmalar İctimayətlə əlaqələr Beynəlxalq assosiasiyasının ( İƏBA ) üzvüdür bu da onlara etibarlı məlumatlar almağa imkan yaradır. İƏBA çox az qeyri – dövlət təşkilatlarındandır ki, BMT etibarlı tərəfdaş kimi onu qəbul edir və onunla razılaşır. İƏBA 1974 – cü ildən YUNESKO yanında “ B ” dərəcəli məsləhətçi statusa malikdir.

Публиъ релатионсун цсул вя йолларынын ифадя васитяляринин мяъмусу эениш вя чохтяряфли олса да, онларын щамысы цчцн цмуми олан ясас функсийалар мювъуддур. Онлары ашаьыдакы кими формалашдырмаг олар:

1. Публиъ релатионс истянилян мцасир идаряетмя фяалиййятинин айрылмаз тяркиб щиссяси кими, дювлят, игтисадиййат вя иътимаи фяалиййяти щармонлашдырмагла ъидди шякилдя планлашдырылыр.

2. Публиъ релатионс хидмяти бир тяряфдян тяшкилатлар, фирмалар арасындакы мцнасибятля, диэяр тяряфдян ися иътимаиййятля ялагяли олмагла, тяшкилатларын, фирмаларын йцксяк ишэцзар нцфузунун артырылмасы гайьысына галыр.

3. Публиъ релатионс хидмяти тяшкилатын рящбярлийи вя ямякдашлары арасында ялверишли ишэцзар шяраитин йарадылмасыны тямин едир, мцнагишялярин гаршысыны алыр вя онлары нейтраллашдырыр.

4. Публиъ релатионс инсанларын зювгцнц, марагларыны, тялябатларыны, иътимаи ряйи юйрянир, онларын дяйишмя мейллярини ашкара чыхарыр, тяшкилатларын, фирмаларын фяалиййятиндя мцвафиг дцзялишлярин щяйата кечирилмясини тяклиф едир.

5. Публиъ релатионс фирманын еколожи, хейриййячилик, сосиал ялагяляри кими фяалиййят сащялярини ящатя едир ки, бунлар да иътимаиййятин эюзцндя фирманын нцфузуну мющкямляндирир.

6. Публиъ релатионс хидмяти фирманын иътимаиййятя тясирини тящлил едир, анлашылмазлыглары арадан галдырыр, йалан шайияляри тякзиб едир, мцяссисяни эюздян салмаг ъящдлярини дяф едир.

Əmtəəyə olan mənfi münasibət yalnız alıcının ona inanıb – inanmaması ilə deyil, istehsalçı və onun ölkəsinə olan milli, siyasi və digər ədavət və qərəzlə də əlaqədar ola bilər. Məsələn, ölkələr arasında olan xarici siyasi münasibətlər pisləşdikdə, münasibətin pisləşən ölkədən idxal olunan mallara olan təlabat aşağı düşür.

Иътимаиййятля ялагя сащясиндя фяалиййят щям дювлят, щям дя сосиал идаряетмя, еляъя дя бцтцн маркетинг вя менеъмент системи, йяни истещсалын базар мцнасибятляринин, бизнесин идаря едилмяси иля сыхы ялагядардыр. Публиъ релатионс бизнесин биринъи гануну олан – истещлакчыйа йюнялмя ганунунун щярякятвериъи механизми ролуну ойнайыр.

Гярб юлкяляриндя, бир гайда олараг сащибкарлар иътимаиййятдян аралы дцшмяйя чалышмырлар, яксиня онлар иътимаиййят гаршысында юз мясулиййятлярини дярк едирляр. Щяр бир корпорасийа юз сящмдарлары вя ямякдашлары цчцн эцълц вя сямяряли галмагла, юлкя игтисадиййатына ящямиййятли тющвя верир.Бу фяалиййят публиъ релатионсун кюмяклийи иля эениш ящали кцтлясиня мялум олур, ъямиййятдя мцмкцн зиддиййятляр вя ихтилафлары арадан галдырыр вя йумшалдыр.

Мцасир дцнйада ъямиййятин бцтцн тябягяляри иля мцвяффягиййятли ялагя – юлкянин тяряггисинин рящнидир. Беля ки, иътимаиряй щюкумятин планларыны дяйишмяк игтидарындадыр. О, игтисадиййатын инкишафыны тезляшдиря вя лянэидя, сосиал вя игтисади проблемлярин щяллиндя йени истигамятляр ача биляр. Ейни заманда, инсанлары бу вя йа диэяр проблемин щялли цзяриндя бирляшдиря билмямяк, онларын фяалиййятиндя разылашма олмамасы ъямиййятин бцтювлцкдя инкишафына зийан вурур. Мцхтялиф тарихи мярщялялярдя публиъ релатионсун бу вя йа диэяр сащядя –сийаси, игтисади, дини, мядяниййят – мейдана эялмяси вя исти-фадяси цстцн истигамят алыр. Лакин бцтцн щалларда о ващид бир Ганунауйьунлуьа ясасланыр: бу вя йа диэяр фикрин сабитлийи иътимаиййятля ялагянин щармониклийи дяряъясиндян, иътимаи ряйи газанмаг габилиййятиндян асылы олур.