Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti

Süfrə qabları. Ənənəvi mis məmulatıarasında xörək qabları ayrıca qrup təşkil edirdi. Süfrə 
qablarının bir qrupu (cam, kasa, nimçə, sahan, fincan, şərbəti, piyalə, masqura və s.) fərdi, bir qismi 
isə (ləngəri, dəhmərdan, məcməyi, sini, sərpuş və s.) kollektiv səciyyə daşıyırdı. 
Cam  girdə formada düzəldilməklə, böyük, orta və kiçik ölçülərdə olub, içərisi saya, bayırı 
naxışlı hazırlanırdı.  Əsasən, süfrədə  işlənirdi. Bəzən camda göy gilabı isladıb, satılın içərisində 
hamama aparılardı.
65
 Camın orta ölçülü növü «kasa», kiçik ölçülüsü isə «piyalə» və ya masqura 
adlanırdı. Bir qayda olaraq, kasanın oturacağı dımıqlı düzəldilirdi. 
Sərcam  mis camların böyük növü olub səthi qübbə kimi domba, aşağı hissəsi qazan qapağı 
sayağı getdikcə yaymalanmış forma kəsb edirdi. Üzəri  ərəb hürufatı  və  nəbati, yaxud həndəsi 
naxışlarla bəzədilirdi. Bəzən onu isti xörək tökülmüş qabın ağzına qapaq və ya sərpuş əvəzinə də 
işlədirdilər. 
Camın oturacağın ortası domba düzəldilən xüsusi bir növü «qırxaçarcam» adlanırdı. 
Nimçə.  Əsasən,  şəhər ailələri arasında dəbdə olmuşdur. Formaca girdə  və dayaz olan 

---

 
195
nimçənin üzəri çox vaxt saya, bəzən də naxışlı olurdu. Nimçəyə, adətən, «quru» xörək çəkilirdi. 
Lazım gəldikdə onun içində xörək də qızdırırdılar. Nimçədə xörək saxlanıldıqda, isti qalmaq üçün 
onun üstünə sərpuş qoyulurdu. 
Ağartı qabları daha çox elat məişəti ilə bağlı olub, tipoloji cəhətdən sərnic, qablama və badya 
ilə təmsil olunurdu. 
Sərnic başlıca ağartı qabı olub ev məişətində işlənən maye qabları arasında xüsusi yer tuturdu. 
Formaca o, satıla bənzəməklə, iki qulplu düzəldilir və içərisinə su, süd, yaxud ərinmiş yağ 
tökülürdü. Sərnicin böyüyünə inək, camış, kiçiyinə qoyun, keçi sağılırdı.  
Qablama  mis camdan xeyli böyük, həm də oturacağı çox vaxt dımıqsız hazırlanırdı. 
Qablamaya, adətən, ağartı məhsulları və un tökər, onda umac hazırlayardılar.