şəxsiyyətin sosiallaşması
adlanır. Şəxsiyyətin sosiallaşmasında 2 mərhələni ayırd
etmək olar:
1)
sosial adaptasiya
2)
interiorizasiya
Sosial adaptasiya
fərdin sosial-iqtisadi şəraitə, rol funksiyalarına sosial
normalara, sosial qruplara və sosial təşkilatlara, sosial təsisatlara uyğunlaşması
kimi izah edilə bilər. İnsana, cəmiyyətə münasibətdə adaptasiya başlıca olaraq,
ətraf mühitə uyğunlaşmaqla bağlı olan reaksiya xarakterli davranışı əks etdirir.
İnteriorizasiya
sosial normaların və sərvətlərin insanın daxili aləminə
qoşulması prosesidir. Xarici mühitin sosial normaların, sərvətlərinin və digər
komponentlərinin daxili “Mən”ə keçməsinin xarakteri hər bir konkret şəxsiyyətin
strukturu ilə şərtlənmişdir. Bu sturktur isə bütün əvvəlki təcrübə sayəsində
formalaşır. Şəxsiyyət sosial mühitdə, necə dəyərlər, əriyib yoxa çıxmır, həmin
mühitlə az-çox müstəqil vahid kimi müəyyən münasibətdə olur.
Sosiologiya şəxsiyyətin sosiallaşması gedişini araşdırarkən bu prosesdə işarələr
sisteminin mühüm rolunu qeyd edir. Məsələ bundadır ki, sosiallaşma gedişində
başqa şəxslərlə sıx qarşılıqlı təsirdə və təmasda olan bu və ya digər fərd sanki
güzgüyə baxmış kimi öz hərəkətlərinə və davranışına müəyyən düzəlişlər edir.
İşarələr sistemi (nitq, hərəkət nümunələri və s.). Hər bir sosial birlik formasının
ona daxil olan insanların birgə fəaliyyətinin təşkilində, fərdlərin sosial hərəkətlərin
idrə olunmasında mühüm vasitə rolunu oynayır. Belə ki, hər bir fərd müəyyən
sosial birliyə daxil olduqda burada qəbul edilmiş olan işarələr sistemini
mənimsəyir və öz fəaliyyətində onlardan istifadə edir.
Dostları ilə paylaş: |