30 dekabr 1999-cu il tarixli 787-IQ nömrəli “Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin təsdiq edilməsi,
qüvvəyə minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında” Azərbaycan Respublikasının
Qanunu
ilə təsdiq edilmişdir.
99
“Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. №360-IQ, 26 iyun
1997-ci
il.
58
6.
Dövlətlərin Konvensiya üzrə ümumi öhdəlikləri
Çərçivə Konvensiyası
Maddə 5. Ümumi öhdəliklər
1. Tərəflərdən hər biri bu Konvensiya və Tərəfi olduğu protokollara uyğun olaraq, tütünə
qarşı mübarizə üzrə hərtərəfli çoxsektorlu milli strategiyaları, planları və proqramları
hazırlayır, həyata keçirir, vaxtaşırı olaraq təzələyir və yenidən nəzərdən keçirir.
2. Bu məqsədə çatmaq üçün hər bir Tərəf öz imkanlarına uyğun olaraq:
(a) tütünə qarşı mübarizə üzrə milli koordinasiya mexanizmi və ya koordinasiya orqanlarını
yaradır, yaxud möhkəmləndirir və maliyyələşdirir; və
(b) səmərəli qanunvericilik, icra, inzibati və/və ya digər tədbirlər barədə qərar qəbul edir,
bunları həyata keçirir və müvafiq hallarda tütündən istifadənin, nikotin asılılığının və tütün
tüstüsünün təsirinin qarşısının alınması və azaldılması ilə bağlı uyğun siyasətin işlənib
hazırlanmasında digər Tərəflərlə əməkdaşlıq edir.
3.
Tütünə qarşı mübarizə üzrə özünün ictimai səhiyyə siyasətinin işlənib hazırlanması
və həyata keçirilməsi zamanı Tərəflər elə hərəkət edirlər ki, milli qanunvericiliyə uyğun
olaraq, öz siyasətini tütün sənayesinin kommersiya və digər korporativ maraqlarının
təsirindən qorusunlar.
4.
Tərəflər bu Konvensiyanın və Tərəfləri olduqları protokolların həyata keçirilməsi
üçün təklif olunan tədbir, prosedur və rəhbər prinsiplərin işlənib hazırlanması sahəsində
əməkdaşlıq edirlər.
5.
Tərəflər bu Konvensiyanın və Tərəfləri olduqları protokolların məqsədlərinə nail
olmaq üçün müvafiq hallarda, səlahiyyətli beynəlxalq və regional hökumətlərarası
təşkilatlarla və digər orqanlarla əməkdaşlıq edirlər.
6.
Tərəflər bu Konvensiyanın səmərəli həyata keçirilməsi üçün maliyyə resurslarını
səfərbər etməkdən ötrü ikitərəfli və çoxtərəfli maliyyələşdirmə mexanizmlərinin köməyi
ilə öz sərəncamlarında olan vasitə və resurslar çərçivəsində əməkdaşlıq edirlər.
“Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanun
Maddə 4. Tütünün və tütün məmulatının istehsalının və dövriyyəsinin dövlət
tənzimlənməsi
4.0. Tütünün və tütün məmulatının istehsalının və dövriyyəsinin dövlət tənzimlənməsi
aşağıdakıları nəzərdə tutur:
... ...
4.0.4. tütün istehsalçılarının fəaliyyətini stimullaşdırmaq və sosial müdafiəsini təmin
etmək; - (uyğun gəlmir)
59
Maddə 8. Tütünçülüyün inkişafı üzrə iqtisadi tənzimlənmə tədbirləri
8.1. Tütünçülük sahəsində elmi-tədqiqat və sort-sınaq işlərinin aparılması dövlət büdcəsi
və cəlb olunan digər vəsaitlər hesabına maliyyələşdirilir.
8.2. Qiymətli və keyfiyyətli tütünün istehsalını stimullaşdırmaq məqsədilə tütün
istehsalçılarına və tütün emalı müəssisələrinə azı bir il müddətinə verilən güzəştli kreditlər
üzrə güzəşt məbləği sahibkarlığa yardım fondunun və bu kimi digər proqramların vəsaiti
hesabına ödənilir.
8.3. Məqsədli kreditlərin verilməsi, qaytarılması qaydaları Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyinə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur.
– (uyğun gəlmir).
Maddə 9. Tütün istehsalçılarına dövlət himayəsi
9.1. Azərbaycan Respublikasında istehsal olunan tütün məhsulundan tütün məmulatının
istehsalı dövlət tərəfindən stimullaşdırılır.
9.2. Tütün istehsalçıları ilə uzunmüddətli müqavilə əsasında kooperasiya əlaqələri quran,
onlara resurslarla yardım edən və məhsullarını istehsal olunduğu ilin sonuna qədər satın
alan tütün emalı müəssisələrinə məqsədli kreditlər alınmasında üstünlük hüququ verilir.
9.3. Tütünçülükdə mütərəqqi texnikanın və texnologiyanın tətbiqini təmin etmək
məqsədilə lizinq əsasında texniki xidmətin, bitki mühafizə vasitələri və aqrokimyəvi
maddələrlə təchizatın təşkili sahəsində sahibkarlıq fəaliyyəti stimullaşdırılır.
9.4. Tütün istehsalçılarına dövlət himayəsinin, habelə qiymətli və keyfiyyətli tütün
istehsalının stimullaşdırılmasının digər forma və şərtləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən qəbul edilmiş normativ hüquqi aktlarla tənzimlənir. - (uyğun gəlmir).
Maddə 20. Tütün məmulatının satışında həvəsləndirmə üsullarının məhdudlaşdırılması
20.2. Tütün məmulatının istehsalçıları tütünün və tütün məmulatının reklamını əks
etdirməyən sosial, mədəni və təhsil tədbirlərinin sponsorluğu və reklamı zamanı öz firma
adlarından maneəsiz istifadə edirlər. - (uyğun gəlmir).
Şərh:
6.1.
Tütün sənayesinin inkişafını stimullaşdırmamaq
Çərçivə Konvensiyasının 5-ci maddəsi Tərəflər üçün ümumi öhdəlikləri müəyyənləşdirərək
digər maddələrin həyata keçirilməsi istiqamətində əsas fundament rolunu oynayır. Xüsusilə
də 5-ci maddənin 3-cü bəndi özünəməxsus əhəmiyyət kəsb edir ki, onun əsas məqsədi
yürüdülən dövlət siyasətini tütün sənayesinin maraqlarının təsirindən qorumaqdır. Bu müddəa
təmin edir ki, dövlət öz siyasətini əsas niyyəti mənfəətini artırmaq üçün insanları tütündən
istifadəyə sövq etmək olan tütün sənayesinin müdaxiləsi olmadan həyata keçirə bilsin.
60
Çərçivə Konvensiyasının 5.3-cü maddəsinin həyata keçirilməsinin Rəhbər Prinsiplərində
göstərilir ki, tütün məmulatları ölümlə nəticələndiyi üçün tütün sənayesinə öz biznesini
qurmaq və ya inkişaf etdirmək üçün stimullar verilməməlidir.
100
Bu baxımdan “Tütün və
tütün məmulatı haqqında” Qanunun 4.0.4-cü maddəsində əks olunmuş “tütün istehsalçılarının
fəaliyyətini stimullaşdırmaq və sosial müdafiəsini təmin etmək” müddəası, eləcə də həmin
Qanunun 9.1-ci maddəsində göstərilmiş “Azərbaycan Respublikasında istehsal olunan tütün
məhsulundan tütün məmulatının istehsalı dövlət tərəfindən stimullaşdırılır” müddəası Çərçivə
Konvensiyasının 5.3-cü maddəsinə uyğun gəlmir. Eləcə də həmin Qanunun 9.3-cü
maddəsində tütün sənayesində mütərəqqi texnikanın tətbiqini təmin etmək məqsədi ilə
müvafiq təchizatın təşkili sahəsində sahibkarlıq fəaliyyətinin stimullaşdırılmasının nəzərdə
tutulması Çərçivə Konvensiyasına uyğun deyil.
6.2.
Preferensial rejimin tətbiq olunmaması
Rəhbər Prinsiplərdə dövlətlərə tütün sənayesi üçün preferensial rejim yaratmamaq tövsiyə
olunur
101
. “Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanunun 9.2-ci maddəsində tütün
istehsalçıları ilə uzunmüddətli müqavilə əsasında kooperasiya əlaqələri quran, onlara
resurslarla yardım edən və məhsullarını istehsal olunduğu ilin sonuna qədər satın alan tütüm
emalı müəssisələrini məqsədli kreditlər alınmasında üstünlük hüququnun verilməsi Çərçivə
Konvensiyasının 5.3-cü maddəsinə uyğun gəlmir.
“Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanunun tütünçülüyün inkişafı üzrə iqtisadi tənzimləmə
tədbirləri nəzərdə tutan 8-ci maddəsi də Çərçivə Konvensiyasının 5-ci maddəsinə uyğun
deyil.
6.3.
Korporativ sosial məsuliyyət
Çərçivə Konvensiyasının 5.3-cü Maddəsinin həyata keçirilməsinə dair Tərəflərin Konfransı
tərəfindən yaradılmış işçi qrupun hazırladığı Rəhbər Prinsiplərdə korporativ sosial məsuliyyət
tütünə qarşı mübarizə üzrə ictimai səhiyyə siyasətinin tütün sənayesinin kommersiya və digər
korporativ maraqlarının təsirindən qorunması baxımından müzakirə olunur. Çərçivə
Konvensiyasının 13-cü maddənin həyata keçirilməsinin Rəhbər Prinsipləri bu məsələyə daha
aydınlıq gətirərək qeyd edir ki, “Tütün şirkətləri dəyərli işlərə ödənişlər edərək və ya digər
üsulla özlərinin “sosial məsuliyyətli” işgüzar təcrübələrinin elementlərini fəallaşdıraraq,
daha tez-tez özlərini cəmiyyətin maraqlarının qeydinə qalan kimi təqdim etməyə cəhd
edirlər. Bəzi tütün şirkətləri ya birbaşa, ya da digər müəssisələr vasitəsilə kommunal, səhiyyə
təşkilatları, sosial təminat və ətraf mühitin mühafizəsi kimi təşkilatlara maliyyə ödənişləri və ya
natura ödənişləri aparır. Belə ödəmələr Konvensiyanın 1(g)-ci Maddəsində tütünün
100
Guidelines
for
İmplementation of Article 5.3 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control.
P. 3. See at
http://www.who.int/fctc/guidelines/article_5_3.pdf
101
Yenə orada, səh. 4.
61
sponsorluğunun tərifi ilə üst-üstə düşür və tam qadağan çərçivəsində qadağan edilməlidir, belə
ki, belə ödəmələrin nəticəsi və ya güman edilən nəticəsi tütün məmulatının satışının və ya
tütündən istifadənin birbaşa və ya dolayı yolla stimullaşdırılmasıdır. Tütün şirkətləri digər
tərəflərə ianələr nəzərdə tutmayan “sosial məsuliyyətli” (məsələn, işəgötürən və qulluqçular
arasında yaxşı münasibətlər yaradaraq və ya ətraf mühitin idarə edilməsində iştirak edərək)
işgüzar praktika həyata keçirməyə cəhd edə bilərlər. Başqa münasibətlərdə bəyənilən belə
fəaliyyətə kömək qadağan edilməlidir, belə ki, onun məqsədi, nəticəsi və ya güman edilən
nəticəsi tütün məmulatının satışının və ya tütündən istifadənin birbaşa və ya dolayı yolla
stimullaşdırılmasıdır. Tələb edilən korporasiya hesabatı (məsələn, illik hesabatlar) və ya
zəruri inzibati məqsədlər (məsələn, işə qəbuletmə məqsədləri və təchizatçılarla informasiya
mübadiləsi üçün) istisna olmaqla, belə informasiyanın ictimaiyyətə yayılmasını qadağan
etmək lazımdır. Tütün firmaları tərəfindən “gənclər arasında siqaretçəkmənin qarşısının
alınması” kimi əhalinin maarifləndirilməsi kampaniyalarını bu əsasla qadağan etmək lazımdır
ki, onları digər tərəflər yerinə yetirəndə “ödəmələr” daxil olur və ya tütün sənayesinin özü
tərəfindən aparılanda korporativ reklam yaranır”
102
. Rəhbər Prinsiplər tövsiyə edir ki, tərəflərə
tütün firmalarından istənilən digər qurumlara “sosial məsuliyyətli tədbirlər”ə görə ödəmələri
qadağan etməlidirlər, belə ki, bu, sponsorluqdur. Tütün sənayesinin “sosial cəhətdən məsul”
biznes praktikasına verilmiş aşkarlığın qadağan edilməsi lazımdır, belə ki, bu, reklamı və
satışın stimullaşdırılmasını yaradır. Qeyd edək ki, bu müddəa, yəni tütün şirkətlərinin
korporativ sosial məsuliyyət kimi xarakterizə olunacaq fəaliyyətinin qadağan olunması
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində öz əksini tapmır. Eləcə də “Tütün və tütün
məmulatı haqqında” Qanunda tütün istehsalçılarına tütün və tütün məmulatının reklamını əks
etdirməyən sosial, mədəni və təhsil tədbirlərinin sponsorluq və reklamı zamanı öz firma
adlarından maneəsiz istifadə edə bilmək imkanının verilməsi tamamilə Çərçivə
Konvensiyasına ziddir. Belə ki, Çərçivə Konvensiyasının 5.3-cü maddəsinə uyğunluğu təmin
etmək üçün tütün məmulatı istehsalçılarına ümumilikdə sosial, mədəni və təhsil tədbirlərinin
sponsorluğu və reklamı qadağan edilməlidir.
6.4.
Maraqların münaqişəsinə yol verilməməsi
5.3-cü maddənin həyata keçirilməsinin Rəhbər Prinsiplərində hökumətin vəzifəli şəxsləri və
qulluqçuları tərəfindən maraqların münaqişəsinin yaranmasına yol verilməməsinin
əhəmiyyəti xüsusi vurğulanır. Maraqların münaqişəsini yarada biləcək səbəblər olaraq tütün
sənayesi tərəfindən dövlət orqanlarına, vəzifəli şəxslərə və ya qulluqçulara pul və ya natura
şəklində təklif olunan ödənişlər, hədiyyələr və xidmətlər, eləcə də elmi araşdırmaların
maliyyələşdirilməsi qeyd olunur. Dövlətlərə tövsiyə olunur ki, tütün sənayesi ilə əlaqədə
olarkən dövlətin vəzifəli şəxslərinin riayət etməli olduqları davranış standartlarını əks etdirən
102
WHO Framework Convention on Tobacco Control. Guidelines for Implementation of Article 13 of the
WHO Framework Convention on Tobacco Control, 2011. P. 97.
62
davranış qaydası hazırlanıb təsdiq olunsun.
103
Azərbaycan Respublikasında belə bir davranış
kodeksi hazırlanmayıb.
6.5.
Milli koordinasiya mexanizmi
Çərçivə Konvensiyasının 5-ci maddəsinin 1-ci bəndi dövlətlərdən tütünə qarşı mübarizə
sahəsində Milli koordinasiya mexanizmi və ya koordinasiya orqanlarının yaradılmasını və
onun fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsini tələb edir. Azərbaycan Respublikasında bu sahədə
hər hansı Milli koordinasiya mexanizmi yaradılmamışdır.
Tövsiyələr:
-
“Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanunun 4.0.4, 8, 9 və 20.2-ci maddələri
çıxarılmalıdır;
-
Tütün məmulatı istehsalçılarına sosial, mədəni və təhsil tədbirlərinin sponsorluğu və
reklamı qadağan edilməlidir;
-
Tütün sənayesi ilə əlaqədə olarkən dövlətin vəzifəli şəxslərinin riayət etməli olduqları
davranış standartlarını əks etdirən davranış qaydası hazırlanıb təsdiq olunmalıdır;
-
Tütünə qarşı mübarizə sahəsində Milli koordinasiya mexanizmi və ya koordinasiya
orqanları yaradılmalı və onun fəaliyyətini maliyyələşdirilməlidir.
7.
Elmi-texniki əməkdaşlıq və məlumatın çatdırılması
Çərçivə Konvensiyası
Maddə 20. Elmi tədqiqatlar, epidemioloji nəzarət və məlumat mübadiləsi
1. Tərəflər regional və qlobal səviyyələrdə tütünə qarşı mübarizə sahəsində milli
tədqiqatların inkişafı və onlara yardım, habelə elmi tədqiqat proqramlarının koordinasiyası
üzrə tədbirlər həyata keçirirlər. Bu məqsədə nail olmaq üçün Tərəflərin hər biri:
a) tədqiqatların və elmi qiymətləndirmələrin aparılmasında bilavasitə və ya səlahiyyətli
beynəlxalq və regional hökumətlərarası təşkilatlar və digər orqanlar vasitəsilə əməkdaşlığa
təşəbbüs göstərir və onu həyata keçirirlər. Eyni zamanda determinant, tütündən istifadənin
nəticələri və tütün tüstüsünün təsiri, eləcə də alternativ bitkilərin tapılmasına yönəldilmiş
tədqiqatlara kömək edir və dəstəkləyir; və
b) səlahiyyətli beynəlxalq və regional hökumətlərarası təşkilatların və digər orqanların
dəstəyi ilə tütünə qarşı mübarizə aparanların, o cümlədən elmi tədqiqatlar, onların həyata
keçirilməsi və qiymətləndirilməsi ilə məşğul olanların təlim görməsini və onların
dəstəklənməsini inkişaf etdirir və möhkəmləndirir.
103
Guidelines
for
İmplementation of Article 5.3 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control p.5.
See
at
http://www.who.int/fctc/guidelines/article_5_3.pdf
63
2. Müvafiq hallarda Tərəflər tütündən istifadənin miqyası, strukturu, determinantları
və nəticələri, həmçinin tütün tüstüsünün təsiri üzrə milli, regional və qlobal epidnəzarət
proqramları yaradırlar. Bu məqsədlə Tərəflər müvafiq hallarda regional və beynəlxalq
səviyyələrdə məlumatların müqayisəsini və onların təhlilinin mümkünlüyünü təmin etmək
üçün tütün üzərində epidnəzarət proqramlarını sağlamlığa epidnəzarət üzrə milli, regional
və qlobal proqramlara daxil edirlər.
3. Tərəflər beynəlxalq və regional hökumətlərarası təşkilatların və digər orqanların
göstərdiyi maliyyə və texniki yardımın əhəmiyyətini etiraf edirlər. Hər bir Tərəf
aşağıdakıları həyata keçirməyə səy göstərir:
(a)
tədricən tütündən istifadə, müvafiq sosial və iqtisadi göstəricilər, sağlamlıq
göstəriciləri üzrə milli epidemioloji nəzarət sistemi yaratmaq;
(b)
tütünə regional və qlobal epidnəzarət, bu Maddənin 3(a) bəndində qeyd edilmiş
göstəricilərə dair məlumat mübadiləsi üzrə səlahiyyətli beynəlxalq və regional
hökumətlərarası təşkilatlar və digər orqanlarla, o cümlədən hökumət və qeyri-hökumət
təşkilatları ilə əməkdaşlıq etmək;
(c)
tütünlə əlaqədar epidnəzarət məlumatının toplanması, təhlili və yayılmasının
müəyyənləşdirilməsi üçün ümumi rəhbər prinsip və prosedurların işlənib hazırlanmasında
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ilə əməkdaşlıq etmək.
4. Milli qanunvericiliklərinə uyğun olaraq, Tərəflər açıq elmi-texniki, sosial-iqtisadi,
kommersiya və hüquqi məlumatların, həmçinin tütün sənayesi və tütün yetişdirilməsi
təcrübəsinə dair bu Konvensiyaya aidiyyəti olan məlumatın mübadiləsinə yardım
göstərir və onu asanlaşdırırlar; bu zaman inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı
Tərəflərin xüsusi tələbatları nəzərə alınır və onlara baxılır. Tərəflərin hər biri
aşağıdakıları həyata keçirməyə səy göstərir:
(a) tütünə qarşı mübarizəni tənzimləyən qanun və qaydalardan, müvafiq hallarda isə
onlara riayət olunmasının təminatı, həmçinin müvafiq məhkəmə praktikası haqqında
informasiyalardan ibarət təzələnmiş məlumat bazasını tədricən yaratmaq və onu
dəstəkləmək, regional və qlobal səviyyələrdə tütünə qarşı mübarizə proqramlarının
işlənib hazırlanmasında əməkdaşlıq etmək;
(b) bu Maddənin 3 (a) bəndinə müvafiq olaraq milli epidnəzarət proqramlarından alman
təzələnmiş məlumat bazasını tədricən yaratmaq və onu dəstəkləmək;
(c) tütün istehsalına və tütün məmulatının hazırlanmasına dair məlumatın müntəzəm
olaraq toplanması və yayılması üçün qlobal sistemin tədricən yaradılması və
dəstəklənməsi məqsədilə səlahiyyətli beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq etmək; bura
həmçinin bu Konvensiya və ya tütünə qarşı mübarizədə milli fəaliyyətə təsir göstərən tütün
sənayesinin fəaliyyəti barədə məlumat da daxildir.
5. İnkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı Tərəflərin tədqiqatlar, epidnəzarət və
informasiya mübadiləsi üzrə öhdəliklərini yerinə yetirməsinə Katibliyin kömək edə bilməsi
üçün ona texniki və maliyyə resursları verilməsinə yardım göstərmək və həvəsləndirmək
64
məqsədilə Tərəflər regional və beynəlxalq hökumətlərarası təşkilatlar və maliyyə
qurumları və eləcə də üzvləri olduqları və inkişaf məsələləri ilə məşğul olan qurumlar
çərçivəsində əməkdaşlıq etməlidirlər.
Maddə 21. Hesabat verilməsi və məlumat mübadiləsi
1. Tərəflərin hər biri Konvensiyaya əməl etməsi barədə Katiblik vasitəsilə vaxtaşırı
olaraq Tərəflərin Konfransına aşağıdakıları əhatə edən hesabatlar təqdim edir:
(a)
Konvensiyaya əməl etmək məqsədilə həyata keçirilmiş qanunverici, icra, inzibati və
digər tədbirlərə dair məlumat;
(b)
müvafiq hallarda, Konvensiyaya əməl edərkən ortaya çıxmış hər hansı maneə və ya
əngəllər və bunların aradan qaldırılması üçün həyata keçirilmiş tədbirlər barədə məlumat;
(c)
müvafiq hallarda, tütünə qarşı mübarizə fəaliyyəti üçün verilmiş və ya alınmış maliyyə
və texniki yardım barədə məlumat;
(d)
20-ci Maddədə göstərildiyi kimi, epidnəzarət və tədqiqatlar barədə məlumat;
(e) 6.3, 13.2, 13.3, 13.4 (d), 15.5 və 19.2-ci maddələrdə göstərilmiş məlumat.
2. Bütün Tərəflərin belə hesabatları təqdim etmə müddətlərini və formasını Tərəflərin
Konfransı müəyyən edir. Tərəflərin hər biri ilkin hesabatını Konvensiyanın həmin Tərəf
üçün qüvvəyə mindiyi tarixdən sonra iki il müddətində hazırlamalıdır.
3.
22 və 26-cı maddələrə əsasən Tərəflərin Konfransı inkişaf etməkdə olan və keçid
iqtisadiyyatlı Tərəflərin xahişi ilə onlara bu maddəyə əsasən üzərlərinə düşən
öhdəliklərin yerinə yetirilməsində yardım göstərilməsinə dair tədbirləri nəzərdən keçirir.
4.
Bu Konvensiyaya əsasən məruzələrin təqdimatı və məlumat mübadiləsi məxfiliyin və
şəxsi həyatın toxunulmazlığının təmin edilməsi sahəsində milli qanunvericiliyə müvafiq
olaraq aparılır. Qarşılıqlı razılıq əsasında Tərəflər mübadilə etdikləri istənilən məxfi
məlumatın qorunmasını təmin edirlər.
M a d d ə 2 2 . Elmi-texniki və hüquqi sahələrdə əməkdaşlıq və müvafiq təcrübənin təqdim
edilməsi
1. Tərəflər inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı Tərəflərin tələbatmı nəzərə
almaqla, bu Konvensiyadan irəli gələn öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üzrə potensiallarmı
möhkəmləndirmək məqsədilə, birbaşa və ya səlahiyyətli beynəlxalq orqanlar vasitəsilə
əməkdaşlıq edirlər. Belə əməkdaşlıqda məqsəd tütünə qarşı mübarizə sahəsində
aşağıdakılara yönəldilmiş milli strategiyalar, planlar və proqramların işlənib hazırlanması
və möhkəmləndirilməsi üçün qarşılıqlı razılaşmaya əsasən elmi-texniki və hüquqi
təcrübənin mübadiləsinə kömək etməkdir. Bu əməkdaşlıq əsasən aşağıdakı istiqamətlərə
yönəldilir:
a) tütünə qarşı mübarizə ilə əlaqədar texnologiya, bilik, səriştə, potensial və təcrübənin
işlənib hazırlanması, ötürülməsi və əldə edilməsinə yardım;
65
b) tütünə qarşı mübarizə sahəsində xüsusən aşağıdakılar vasitəsilə Konvensiyanın həyata
keçirilməsinə yönəldilmiş milli strategiyaların, planların və proqramların yaradılması və
möhkəmləndirilməsi üçün elmi-texniki, hüquqi və digər təcrübənin təqdim edilməsi:
i) müvafiq xahişə əsasən möhkəm qanunvericilik bazasının, həmçinin texniki proqramların,
o cümlədən tütündən istifadəyə başlanmasının qarşısının alınması, ondan istifadənin
dayandırılmasına yardım və tütün tüstüsünün təsirindən qorunma proqramlarının
yaradılmasına kömək etmək;
ii) müvafiq hallarda, tütün sektorunda çalışan şəxslərə iqtisadi cəhətdən faydalı üsulla
iqtisadi və hüquqi cəhətdən həyat qabiliyyətli alternativ yaşayış tərzinin təmin olunmasında
yardım etmək; və
iii) müvafiq hallarda, iqtisadi cəhətdən faydalı üsulla kənd təsərrüfatında alternativ bitki
növlərinin istehsalına keçilməsində tütün yetişdirilməsi ilə məşğul olan şəxslərə kömək
etmək.
c) 12-ci Maddəyə uyğun olaraq, müvafiq heyətin treninqi və ya məlumatlılığının
artırılmasına dair müvafiq proqramların dəstəklənməsi;
d) müvafiq hallarda, tütünə qarşı mübarizə sahəsində strategiyalar, planlar və
proqramların lazımi materiallar, avadanlıq və maddi-texniki dəstəklə təmin edilməsi;
d)
nikotin asılılığından hərtərəfli müalicə də daxil olmaqla, tütünə qarşı mübarizə
metodlarının müəyyən edilməsi;
f) müvafiq hallarda, nikotin asılılığından hərtərəfli müalicənin müyəssərliyini daha da
artırmaq üçün elmi tədqiqatlara yardım edilməsi.
2. Tərəflərin Konfransı elmi-texniki və hüquqi təcrübə və texnologiyaların ötürülməsinə və
26-cı Maddəyə müvafiq olaraq göstərilən maliyyə yardımı ilə belə ötürmənin
asanlaşdırılmasına kömək edir.
Şərh:
Çərçivə Konvensiyasının 7-ci hissəsi elmi-texniki əməkdaşlıq və məlumatın çatdırılması
haqqında olub 20-22-ci maddələri əhatə edir. Çərçivə Konvensiyasının 20-22-ci maddələri
dövlətlərin üzərinə tütünə qarşı mübarizə sahəsində elmi tədqiqatların aparılması, bu sahədə
elmi-texniki və hüquqi sahələrdə əməkdaşlıq etmək, eləcə də eləcə də Tərəflərin Konfransına
vaxtaşırı olaraq hesabatlar təqdim etmək öhdəliyi qoyur.
Elmi tədqiqatlar, epidemioloji nəzarət və məlumat mübadiləsi
2011-ci ildə ÜST-nin dəstəyi ilə İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi tərəfindən
Azərbaycanda Gənclər arasında Tütündən İstifadənin Qlobal Tədqiqatı (GYTS) həyata
keçirilmişdir. Bundan başqa müxtəlif dövrlərdə tütünlə əlaqəli digər tədqiqatlar da
reallaşdırılmışdır:
66
-
Azərbaycan Çoxgöstəricili Klaster Sorğusu (MICS), 2000
-
Şərqi Avropa və Avrasiyada reproduktiv, ana və uşaq sağlamlığı: müqayisəli hesabat, 2001
-
Azərbaycan Reproduktiv Sağlamlıq Sorğusu, 2001
-
Gənclərin Sağlamlığı və İnkişafı üzrə araşdırma, 2002
-
Azərbaycan Demoqrafiya və Sağlamlıq Sorğusu, 2006
-
Azərbaycanda böyüklər arasında Sağlamlıq barədə Bilik, Davranış və Təcrübə (KAP):
Sosial-epidemioloji təhlil, 2006
-
Azərbaycanda qeyri-infeksion xəstəliklərə dair vəziyyətin təhlili, 2009
-
Azərbaycanda xroniki qeyri-infeksion xəstəliklərin risk amilləri üzrə milli araşdırma,
2011
-
Azərbaycan Demoqrafiya və Sağlamlıq Sorğusu, 2011
Azərbaycan Respublikasının Çərçivə Konvensiyası qarşısında hesabatlılığı
Çərçivə Konvensiyasının 21.1-ci maddəsinə müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikası
vaxtaşırı olaraq Tərəflərin Konfransına Konvensiyanın həyata keçirilməsi məqsədi ilə yerinə
yetirilmiş qanunverici, icra, inzibati və digər tədbirlər, həmin tədbirlər həyata keçirilərkən
yaranmış çətinliklər və s. barədə hesabat təqdim edir. Azərbaycan Respublikası tərəfdən
hesabatları Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İctimai
İslahatlar Mərkəzi hazırlayıb təqdim edir. Azərbaycan Respublikası tərəfindən Tərəflərin
Konfransına ən son hesabat 2 aprel 2014-cü il tarixində təqdim olunmuşdur.
104
Növbəti
hesabatın 2016-cı ilin əvvəlində təqdim olunması gözlənilir.
Elmi-texniki və hüquqi sahələrdə əməkdaşlıq
Səhiyyə Nazirliyinin tapşırığına əsasən İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi tərəfindən
ÜST-nin dəstəyi ilə "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasında nəzərdə
tutulan Azərbaycanda qeyri-infeksion xəstəliklərin qarşısının alınması və nəzarəti üzrə Milli
Strategiya və Fəaliyyət Planı layihəsi hazırlanıb. Həmin sənəddə qeyri-infeksion xəstəliklərin
yüksək risk faktorlarından biri olan tütünə qarşı mübarizə məsələləri çox geniş əhatə olunub.
Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi tərəfindən Tütünçəkmədən imtina
etmə üzrə klinik protokol
105
hazırlanmışdır və Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi
Kollegiyasının 27 fevral 2012-ci il tarixli 05 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Müvafiq
heyətə təlimlər keçirilməsi və onların maarifləndirilməsi istiqamətində
maarifləndirmə
tədbirlərinin keçirilməsi Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının
müdafiəsinin səmərəliliyini artırmaq sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramında,
106
2008-2012-ci
104
Hesabatın ingilis dilində tam mətni üçün bax:
http://apps.who.int/fctc/implementation/database/sites/implementation/files/documents/reports/azerbaij
an_2014_report_final.pdf
105
Tütünçəkmədən imtina etmə üzrə klinik protokol. Redaktor C. Məmmədov. Bakı, 2012, 44 səh.
106
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 29 dekabr 2011-ci il tarixli, 1938 nömrəli Sərəncamı ilə
təsdiq edilmişdur.
67
illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət
Proqramında,
107
eləcə də Azərbaycan gəncliyi 2011-2015-ci illərdə Dövlət Proqramında
108
və
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 2014-2020-ci illər üzrə Strateji Planında
109
öz
əksini tapmış olsa da, Çərçivə Konvensiayasına əsasən Azərbaycan Respublikasının daşıdığı
öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün bu sahədə daha spesifik proqramların işlənib hazırlanmasına
/ təsdiq olunmasına ehtiyac var.
Tövsiyələr:
-
Vahid milli epidemioloji nəzarət sisteminin yaradılmasına dair müvafiq sərəncam
verilməlidir;
-
ÜST-nin Qlobal Tütünə Nəzarət Sistemi (GTSS) çərçivəsində aparılan bütün
tədqiqatlarda (Gənclər arasında Tütündən İstifadənin Qlobal Tədqiqatı (GYTS),
Məktəb Heyəti arasında Qlobal Tədqiqat (GSPS), Tibb Tələbələri arasında Qlobal
Tədqiqat (GHPSS) və Böyüklər arasında Tütündən İstifadənin Qlobal Tədqiqatı
(GATS)) iştirak edilməlidir;
-
Elmi tədqiqatların və məlumat mübadiləsinin aparılmasını da nəzərdə tutan Tütünlə
mübarizə üzrə Milli Strategiya qəbil edilməlidir;
-
Tütünə qarşı mübarizə sahəsində milli strategiyalar, planlar və proqramların
işlənib hazırlanmalı, artıq hazır olan Azərbaycanda qeyri-infeksion xəstəliklərin
qarşısının alınması və nəzarəti üzrə Milli Strategiya və Fəaliyyət Planı qəbul
edilməlidir.
(Eləcə də bax: Konvensiyanın 12, 14. 16 və 17-ci maddələrin şərhinə və tövsiyələrinə)
107
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 15 sentyabr 2008-ci il tarixli, 3043 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq
edilmişdir.
108
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 7 iyul 2011-ci il tarixli, 1621 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq
edilmişdir.
109
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 24 aprel 2014-cü il tarixli, 30 nömrəli Əmri ilə təsdiq
edilmişdir.
68
Xülasə
Təqdim olunan tədqiqat işində tütün və tütün məmulatı ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyinin ÜST-nin Tütünə qarşı mübarizə haqqında Çərçivə Konvensiyasına
uyğunluğunun müqayisəli təhlili aparılır.
Aparılmış müqayisəli təhlil belə nəticəyə gəlməyə imkan verir ki, Azərbaycan
Respublikasının tütün və tütün məmulatı ilə bağlı məsələləri tənzimləyən qanunvericiliyində
bir sıra müddəalar Çərçivə Konvensiyasının tələblərinə uyğun gəlir. Həmin müddəalar
sırasında tütün məmulatının istehsalı üçün lisenziya verilməsi, tütün məmulatlarının
markalanması, tütün məmulatının tərkibinin nizamlanması kimi tələbləri göstərmək olar.
Bununla yanaşı, Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyinin bir çox müddəaları
Çərçivə Konvensiyasının ayrı-ayrı tələblərinə qismən uyğun gəlir və ya uyğun gəlmir. Eləcə
də Konvensiyasının bir sıra tələbləri qanunvericilikdə öz əksini tapmamış və bu sahədə
müəyyən boşluqlar mövcuddur.
Tütünlə mübarizənin səmərəli şəkildə təmin olunması hərtərəfli və detallı qanunvericilik
müddəalarının mövcudluğunu tələb edir ki, bu da bir çox hallarda eyni müddəanın özündə
bir-neçə tələbi ehtiva etməsi nəticəsində mümkün olur. Lakin müvafiq daxili
qanunvericilikdə bəzi müddəalar vardır ki, Konvensiyasının bir tələbinə uyğun gəlsə də, onun
digər tələbinə uyğun gəlmir. Məsələn, Vergi Məcəlləsinin tütün məmulatları üçün aksiz
dərəcələri nəzərdə tutan 190.3.7 və 190.3.8-ci maddələri aksiz vergisinin tətbiqi tələbi
baxımından Konvensiyaya qismən uyğun gəlsə də, aksiz vergi dərəcələrinin bütün növ tütün
məmulatları üçün eyni olması tələbi baxımından uyğun deyil. Eləcə də “Tütün və tütün
məmulatı haqqında” Qanunun 13.3-cü maddəsində “istehsal edilən və dövriyyəyə buraxılan
tütün məmulatının hər qutusunun üstündə nikotin və tütün qatranının miqdarı göstərilməlidir”
tələbi Konvensiyanın “tütün məmulatının müvafiq komponentləri barədə informasiya
verilməlidir” tələbinə uyğun gəlsə də, komponentlərin miqdarının göstərilməsi tələbi
Konvensiyaya uyğun deyil.
Tədqiqatdan məlum olur ki, qanunvericilikdə xüsusilə tütün məmulatının qablaşdırılmasını,
eləcə də tütün məmulatının reklamı, satışının stimullaşdırılması və sponsorluğunu
tənzimləyən müddəalarda bir çox boşluqlar və uyğunsuzluqlar vardır. Eləcə də yetkinlik
yaşına çatmayanlara və onlar tərəfindən satış qanunvericilikdə Konvensiyanın tələblərinə
uyğun şəkildə əks olunmuş olsa da, praktikada bu müddəaların düzgün tətbiqi istiqamətində
bir çox işlər görülməlidir. Qanunvericilikdə Konvensiyanın tütünlə mübarizə sahəsində
məsuliyyətlə əlaqədar məsələlərə dair tələblərinin əks olunması baxımından da çox boşluqlar
mövcuddur.
Aparılmış tədqiqat belə deməyə imkan verir ki, Çərçivə Konvensiyasının 5-ci maddəsində
dövlətlər üçün müəyyən edilmiş tütün sənayesinin inkişafını stimullaşdırmamaq, preferensial
69
rejimin tətbiq olunmaması, korporativ sosial məsuliyyət kimi ümumi öhdəliklər
qanunvericilikdə bu tələblərə tamamilə zidd şəkildə təsbit olunmuş, maraqların münaqişəsinə
yol verilməməsi, milli koordinasiya mexanizminin yaradılması kimi ümumi öhdəliklər
qanunvericilikdə ümumiyyətlə öz əksini tapmamışdır.
Tədqiqat işində ayrı-ayrılıqda hər mövzu üzrə qanunvericiliyin Konvensiyaya uyğunluğu şərh
edildikdən sonra hər bölmənin sonunda qismən uyğun gələn müddəaların tam uyğunluğunun
təmin edilməsi üçün qanunvericiliyə müvafiq dəyişikliklərin edilməsi və mövcud boşluqların
aradan qaldırılması üçün yeni sənədlərin qəbul edilməsi üzrə tövsiyələr təqdim olunur. Onu
da qeyd edək ki, tütünlə mübarizənin səmərəli şəkildə reallaşdırılmasının təmin edilməsi üçün
görülməli olan tədbirlər bir-biri ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə və asılılıqda olduğundan bu
öhdəliklərin tam həyata keçirilməsi yalnız detallı bir sistem şəklində mümkün ola bilər.
Beləliklə, təqdim olunan tədqiqatda tütün epidemiyasının artan təhlükəsinə qarşı daha
səmərəli mübarizə apara bilmək üçün zəruri məlumat və dəlillər əks etdirilir. Eləcə də
Azərbaycan Respublikasının tütünə dair hazırkı siyasəti və spesifik qanunvericiliyi Çərçivə
Konvensiyası ilə müqayisəli təhlil edilərək ölkəmiz üçün əhəmiyyətli olacaq tövsiyələr irəli
sürülür.
70
Summary
This research deals with the comparative analysis of compliance of legislation of the
Republic of Azerbaijan regarding tobacco and tobacco products with the WHO Framework
Convention on Tobacco Control.
The main results of the research may be summarized as follows:
Some provisions of Azerbaijani legislation regulating issues related to tobacco and tobacco
products comply with the requirements of the Framework Convention. The requirements on
labeling of tobacco products, regulation of the contents of tobacco products are among those
provisions. However, the majority provisions of the relevant legislation of the Republic of
Azerbaijan partially comply with the requirements of the Framework Convention; or are not
in compliance with them. Some requirements of the Convention are not reflected in the
legislation at all; and there are several shortcomings existing in this field in legislation.
Ensuring effective tobacco control requires the existence of comprehensive and detailed
provisions of law and sometimes it becomes possible when one provision reflects several
requirements. Meanwhile even though some provisions of the relevant national legislation
comply with the one requirement of the Convention, they are not in compliance with the
other requirement of it. For example, Articles 190.3.7 and 190.3.8 of the Tax Code of the
Republic of Azerbaijan defining the excise tax for tobacco products partially comply with the
relevant requirement of the Convention; however, they do not comply with the requirement
of the Convention on the similar tax burden for different tobacco products. Besides, Article
13.3 of the Law on Tobacco and Tobacco Products, which requires “indicating the amount of
nicotine and tobacco tar on each box for manufactured or produced in the circulation of
tobacco products” complies with the requirement of the Convention on providing information
on relevant components of tobacco products; however, it is not in compliance with the
requirement of the Convention on not indicating quantitative statements on tobacco product
packaging and labeling about tobacco constituents and emissions.
There are several shortcomings and inconsistencies in Azerbaijani legislation, especially in
regards of the provisions regulating tobacco product packaging as well as tobacco
advertising, promotion and sponsorship. Besides, although the provisions on sales to and by
minors in legislation are in compliance with the Convention, those provisions still need
proper implementation in practice. Not all questions related to liability in the field of tobacco
control are reflected in Azerbaijani legislation.
The relevant provisions of Azerbaijani legislation are contradictory to general obligations on
not granting incentives to development of the tobacco industry; not giving preferential
71
treatment to the tobacco industry; and corporate social responsibility defined under Article
5 of the WHO Convention. Such general obligations as avoiding conflict of interests,
establishment of national coordination mechanism are not reflected in legislation at all.
The research consists of separate sections investigating relevant topics on compliance of
Azerbaijani legislation with the WHO Convention; each section provides recommendations
for bringing the relevant provisions of the legislation into compliance with the Convention at
the end. It should be noted that the necessary measures for full and effective realization of the
tobacco control are interrelated and interdependent; therefore, proper implementation of those
obligations is possible through comprehensive and detailed provisions of legislation.
The research represents necessary information and arguments for ensuring effective tobacco
control. It studies comparatively compliance of the current policy and legislation of the
Republic of Azerbaijan on tobacco control with the WHO Framework Convention; and
proposes recommendations, which would be significant for Azerbaijani legislation on
tobacco control and its implementation, if adopted.
72
Резюме
В представленном исследовании проводится сравнительный анализ соответствия
законодательства Азербайджанской Республики, регулирующего вопросы, связанные с
табаком и табачными изделиями, требованиям Рамочной Конвенции ВОЗ по борьбе
против табака.
Проведенный сравнительный анализ позволяет сделать вывод о том, что ряд
положений в законодательстве Азербайджанской Республики по табаку и табачным
изделиям соответствует требованиям Рамочной Конвенции. Среди этих положений
можно выделить такие требования, как выдача лицензии на изготовление табачных
изделий, маркировка табачных изделий, регулирование состава табачных изделий.
Вместе с тем, многие из положений этого законодательства соответствуют частично
или вовсе не соответствуют отдельным требованиям Рамочной Конвенции. Ряд
требований Конвенции не нашел никакого отражения в законодательстве, и в этой
сфере существуют определённые недостатки.
Имеются некоторые положения соответствующего национального законодательства,
которые хотя и соответствуют одним, однако не соответствуют другим требованиям
Конвенции; в то время, как обеспечение полной и эффективной борьбы с табаком
возможно только при наличии исчерпывающей и детализированной законодательной
системы. Например, несмотря на то, что статьи 190.3.7 и 190.3.8 Налогового Кодекса,
которые предусматривают ставки акцизов на табачные изделия, частично
соответствуют Конвенции с точки зрения требования применения акцизного налога,
они в то же время не согласуются с требованием Конвенции по установлению
одинаковых ставок акцизов для всех видов табачных изделий. Также, несмотря на то,
что требование статьи 13.3 Закона “О табаке и табачных изделиях” о том, что “на
каждой коробке для производимых или выпускаемых в оборот табачных изделий
должны быть указаны количество никотина и табачных смол” соответствует
требованию Конвенции о том, что “должна содержаться информация о
соответствующих компонентах табачных изделий”, требование этой статьи Закона об
указании количества компонентов идет вразрез с Конвенцией.
Исследование показало, что в положениях законодательства, особенно касающихся
регулирования упаковки табачных изделий, а также рекламы, стимулирования
продажи и спонсорства, имеется ряд пробелов и несоответствий. Кроме того, хотя
такие вопросы, как продажа табачных изделий несовершеннолетним и
несовершеннолетними, и отражены в законодательстве в соответствии с требованиями
Конвенции, предстоит ещё многое сделать для правильного применения этих
положений на практике. Существует много пробелов и в плане отражения в
73
законодательстве требований Конвенции, связанных с ответственностью в области
борьбы с табаком.
Проведенное исследование позволяет утверждать, что такие общие для государств
обязательства по статье 5 Рамочной Конвенции, как нестимулирование развития
табачной промышленности, неприменение льготного режима и корпоративная
социальная ответственность отражены в законодательстве в совершенно
противоположном виде, а такие общие обязательства, как избегание конфликтов
интересов и создание национального координационного механизма вообще не нашли
своего места в законодательстве.
После комментариев по каждой отдельно взятой теме о соответствии национального
законодательства требованиям Конвенции в конце каждой главы предлагаются
рекомендации по внесению изменений в действующее законодательство в случаях,
когда оно частично не соответствует требованиям Конвенции, и по принятию новых
документов в случаях, когда имеются пробелы в отражении требований Конвенции.
Следует отметить и то, что мероприятия, необходимые для наиболее полной и
эффективной реализации борьбы с табаком, должны быть взаимосвязаны и
взаимозависимы; поэтому должное осуществление взятых обязательств требует
наличия всеобъемлющей и детализированной законодательной системы.
Итак, в представленном исследовании отражены важная информация и доказательства
для проведения более эффективной борьбы против растущей опасности табачной
эпидемии. В этом исследовании предложен и ряд важных для страны рекомендаций,
построенных на основе сравнительного изучения соответствия сегодняшней политики
и законодательства Азербайджанской Республики по табаку требованиям Рамочной
Конвенции ВОЗ.
74
İstifadə olunmuş sənədlərin siyahısı
1.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, 12 noyabr 1995.
2.
“Tütünə qarşı mübarizə haqqında” ÜST-nin Çərçivə Konvensiyasına qoşulmaq barədə
Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 989-IIQ, 20 sentyabr 2005-ci il.
3.
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi. 11 iyul 2000-ci il tarixli 905-
IQ nömrəli “Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin təsdiq edilməsi, qüvvəyə
minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında” Azərbaycan
Respublikasının Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
4.
Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi. “Azərbaycan Respublikasında
Gömrük Məcəlləsinin təsdiq olunması haqqında” Azərbaycan Respublikasının
Qanunu. №164-IVQ, 24 iyun 2011-ci il.
5.
Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi. 11 iyul 2000-ci il tarixli 906-
IQ nömrəli “Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin təsdiq
edilməsi, qüvvəyə minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında”
Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
6.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi. 30 dekabr 1999-cu il tarixli 787-IQ
nömrəli “Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin təsdiq edilməsi, qüvvəyə
minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında” Azərbaycan
Respublikasının Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
7.
“Tütün və tütün məmulatı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. №138-
IIQ, 8 iyun 2001-ci il.
8.
"Tütün və tütün məmulatı haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq
edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı. № 573, 3 sentyabr
2001-ci il.
9.
“Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.
№ 360-IQ, 26 iyun 1997-ci il.
10.
“Reklam haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 376-IQ, 3 oktyabr 1997-
ci il.
11.
“Televiziya və radio yayımı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 345-
IIQ , 25 iyun 2002-ci il.
12.
“İnformasiya əldə etmək haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 1024-
IIQ, 30 sentyabr 2005-ci il.
13.
“Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 678-
IQ, 8 iyun 1999-cu il.
14.
“İctimai iştirakçılıq haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 216-IVQ, 22
noyabr 2013-cü ildə qəbul edilmiş və 1 iyun 2013-cü ildə qüvvəyə minmişdir.
15.
“Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. № 499-IQ, 19 may
1998-ci il.
75
16.
“Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında”
Azərbaycan Respublikasının Qanunu. 30 dekabr 2014-cü il tarixində qəbul edilmiş,
10 yanvar 2015-ci il tarixində qüvvəyə minmişdir.
17.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 11 aprel 2002-ci il tarixli, 61
nömrəli qərarı ilə təsdiq olunmuş Tütün məmulatının tərkibində nikotinin, tütün
qatranının və karbon monoksidinin miqdarı barədə məlumatın tərtibi və təqdim
edilməsi Qaydaları.
18.
"Azərbaycan Respublikasında ixrac-idxal əməliyyatları üzrə gömrük rüsumlarının
dərəcələri, gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə alınan yığımların miqdarı haqqında"
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 12 aprel tarixli 80 nömrəli
qərarı.
19.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1997-ci il 22 mart tarixli, 24 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikası ərazisinə idxal olunan alkoqollu
içkilərə, etil (yeyinti) spirtinə və tütün məmulatına aksiz markalarının tətbiq olunması
Qaydaları.
20.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2005-ci il 15 noyabr tarixli, 209
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikasının ərazisinə gətirilən
aksizli malların aksiz dərəcələri.
21.
“Alkoqollu içkilər, etil (yeyinti) spirti və tütün məmulatı istehsalının, idxalının və
satışının tənzimlənməsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 5 fevral 1999-cu il, 90 nömrəli Fərmanı.
22.
Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin
səmərəliliyini artırmaq sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramı. Azərbaycan
Respublikasının Prezidentinin 29 dekabr 2011-ci il tarixli, 1938 nömrəli Sərəncamı ilə
təsdiq edilmişdir.
23.
2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında Yoxsulluğun Azaldılması və
Davamlı İnkişaf Dövlət Proqramı. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 15
sentyabr 2008-ci il tarixli, 3043 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir.
24.
Azərbaycan Gəncliyi 2011-2015-ci illərdə Dövlət Proqramı. Azərbaycan
Respublikasının Prezidentinin 7 iyul 2011-ci il tarixli, 1621 nömrəli Sərəncamı ilə
təsdiq edilmişdir.
25.
“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası. Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 29 dekabr 2012-ci il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir.
26.
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 2014-2020-ci illər üçün Strateji Panı
üzrə Fəaliyyət Planı. Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 24.04.2014-cü il
tarixli 30 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir.
27.
AZS 335-2009 "Tütün məmulatları. Qablaşdırma və markalanma" Dövlət Standartı.
Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət
Komitəsinin 29.04.2009-cu il tarixli 047 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir.
76
28.
Tütünçəkmədən imtina etmə üzrə klinik protokol. Redaktor C. Məmmədov. Bakı,
2012, 44 səh.
29.
Azərbaycan Respublikasında 2011-2015-i illər üçün Tütünlə mübarizə üzrə Milli
Strategiyanın layihəsi.
http://www.isim.az/isim/newsdocs/21092010/TC_Strategy_FINAL_3_Sep_2010.pdf
30.
Проект руководящих принципов осуществления Статьи 6 РКБТ ВОЗ по борьбе
против табака. FCTC/COP/ODG6, 16 сентября 2013 г., стр. 12.
31.
Protocol to Eliminate İllicit Trade in Tobacco Products.
http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/80873/1/9789241505246_eng.pdf?ua=1
32.
Guidelines for İmplementation of Article 5.3 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP3(7)). Available at
http://www.who.int/fctc/guidelines/article_5_3.pdf
33.
Guidelines for implementation of Article 8 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP2(7)). Available at
http://www.who.int/fctc/cop/art%208%20guidelines_english.pdf?ua=1
34.
Partial guidelines for implementation of Article 9 and 10 of the WHO Framework
Convention on Tobacco Control (decision FCTC/COP5(6) and FCTC/COP5(19)).
Available at:
http://www.who.int/fctc/guidelines/Guideliness_Articles_9_10_rev
_240613.pdf?ua=1
35.
Guidelines for Implementation of Article 11 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP3 (10). Available at
http://www.who.int/fctc/guidelines/article_11.pdf?ua=1
36.
Guidelines for Implementation of Article 12 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP4(7)). Available at:
http://www.who.int/fctc/guidelines/Decision.pdf
37.
Guidelines for Implementation of Article 13 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP3(12)). Available at:
http://www.who.int/fctc/guidelines/article_13.pdf?ua=1
38.
Guidelines for Implementation of Article 14 of the WHO Framework Convention on
Tobacco Control (decision FCTC/COP4(8)). Available at:
http://origin.who.int/fctc/Guidelines.pdf
39.
WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, Implementing smoke-free
environments. MPOWER, 2009. Available at:
http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_full.pdf
40.
WHO Technical Manual on Tobacco Tax Administration. WHO, 2010, P. 53.
http://whqlibdoc.who.int/publications/2010/9789241563994_eng.pdf?ua=1
41.
Economically sustainable alternatives to tobacco growing (in relation to Article 17
and 18 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control) Report by the
working group. FCTC/COP/5/10. 17 July 2012.
77
42.
İmplementation of Article 19 of the Convention: “Liability”. FCTC/COP/4/13, 24
September 2010.
43.
WHO. Secretariat update on the WHO consultation on potential liability and
compensation provisions for the framework convention on tobacco control.
A/FCTC/INB2/5 Rev.1, 6 July 2001.
44.
T.C.Gida Tarim ve Hayvancilik Bakanliği. Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi. Ümit
Bayram KUTLU Genel Müdür Yardımcısı. 25 Haziran 2014, Ankara.
http://www.tarim.gov.tr/ABDGM/Belgeler/%C4%B0DAR%C4%B0%20%C4%B0%
C5%9ELER/2014haziran/2.pdf
Document Outline
Dostları ilə paylaş: |