Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

F.- 2.2.1. 
C.-2.2.1.; 3.2.3.;3.2.5. 
H-b.-4.1.1. 
4.1.1. Təbiətdə baş 
verən fiziki kimyəvi 
dəyişikliklərin 
canlılara təsirini izah 
edir.
C-2.1.7; 3.2.5. 
F-t.-2.3.4. 
K-4.2.1. 
F-2.2.1; 2.2.2. 
H-b.-4.2.1.;4.3.1. 
4.1.1. Mühit amillərini 
və onun insan 
orqanizminə təsirini 
izah edir.
C.-1.2.2;2.1.3;2.1.4; 
3.2.5. 
F.-2.2.2. 
H.b.-1.2.1. 
4.1.1. Ekoloji 
amillərin canlıların 
həyatında rolunu şərh 
edir, təqdimatlar 
hazırlayır. 
C.-2.1.8.; 3.2.5. 
K.-4.2.1. 
4.1.1. Ekoloji 
problemlərin aradan 
qaldırılmasının irsi 
xəstəliklərin azalmasına 
təsirini əsaslandırır. 
K.-4.2.1. 
4.1.1. Təbii seçməni 
yaşamaq uğrunda 
mübarizənin nəticəsi kimi 
əsaslandırır, məruzə və 
referatlar hazırlayır. 
C.- 1.1.1. 
K.- 2.1.1. 

---

26 
4.2. Ətraf mühitin qorunması ilə bağlı bacarıqlar nümayiş etdirir. 
4.2.1. Canlıların 
qorunması ilə bağlı 
topladığı məlumatları 
təqdim edir. 
C-2.2.2.; 3.2.5. 
4.2.1. Yerli şəraitdə 
canlıların 
qorunmasına dair 
müşahidələr əsasında 
mülahizələrini şərh 
edir. 
C- 2.1.7. 
F-t.-1.3.5. 
H-b.-1.2.1. 
4.2.1. Ətraf mühitin 
çirklənməsi və 
mühafizəsinə dair 
mülahizələrini şərh 
edir. 
C- 3.2.5.;3.2.3.; 3.2.4. 
K- 4.2.1. 
H-b.-1.2.1. 
4.2.1. Regional 
ekoloji problemlərlə 
bağlı müşahidələrini 
ümumiləşdirib, 
təqdimatlar hazırlayır. 
C- 2.1.3.; 3.2.5. 
K- 4.2.1. 
4.2.1. Qlobal ekoloji 
problemlər və onların 
həlli yolları haqqında 
təqdimatlar edir.
C- 3.2.5.; 2.1.1. 
K-4.2.1. 
4.2.1. Ekoloji problemlərin 
qlobal xarakterini 
dəyərləndirir, məruzə və 
təqdimatlar hazırlayır. 
C- 2.1.3; 2.1.7.
K-4.2.1. 
F-3.1.1. 
4.2.2. Bitki və 
heyvanlara qulluq 
qaydalarına əməl edir. 
Tex.-1.4.1. 
4.2.2. Respublikanın 
flora və faunasının 
qorunma yollarını 
fərqləndirir.
K-4.2.1. 
H-b.-1.2.1. 
Tex.-1.4.1. 
İnf.-3.2.3. 
4.2.2. Ətraf aləm və 
onun mühafizəsinə 
dair təqdimat 
hazırlayır. 
K- 4.2.1. 
C-3.2.5. 
H-b.-1.2.1. 
4.2.2. Azərbaycanda 
canlılar aləminin növ 
müxtəlifliyinin
qorunması ilə bağlı 
faktları toplayıb 
təqdimatlar hazırlayır. 
C- 2.1.8.; 3.2.5. 
4.2.2. Təbii şəraitdə 
ekoloji tarazlığın 
qorunmasının 
əhəmiyyətini şərh edir, 
referatlar hazırlayır. 
C- 3.1.1. 
4.2.2. Regional və qlobal 
ekoloji problemləri 
əlaqələndirir, referat və 
təqdimatlar hazırlayır 
C- 2.1.3.;2.1.7.; 3.2.5. 
K-4.2.1. 
F-3.1.1.; 3.2.1. 
 
İxtisarlar: 
R. – Riyaziyyat,
İnf.- İnformatika,
Tex. – Texnologiya,
F-t. – Fiziki tərbiyə,
C.-Coğrafiya,
Fiz.-Fizika,
H-b.-Həyat bilgisi,
K.-Kimya 

---

27 
 
 
II. TƏLİM STRATEGİYALARI 
 
 
Hazırda Respublikamız qloballaşan dünyaya inteqrasiya olunmaqdadır. Bu, 
sürətli dəyişən, inkişaf etməkdə olan dünya ilə vəhdətdə inkişaf etməyi, dəyişməyi 
tələb edir. Bu baxımdan Azərbaycan terminologiyasına müxtəlif terminlər daxil 
olur ki, bunlardan biri də “təlim strategiyaları” dır. 
Biologiya fənni üzrə təhsil proqramında (kurikulumunda) təlim strategiyaları 
4 məsələni özündə əhatə edir. Biologiya təliminin təşkilinə verilən əsas tələblər; 
biologiya təliminin təşkilində istifadə olunan forma və üsullar barədə; müəllimin 
təlimin fəaliyyətinin planlaşdırılmasına dair nümunələr; biologiya fənninin 
məzmun stsndartlarının şərhi. 
2.1. Biologiya təliminin təşkilinə verilən əsas tələblər 
İnkişafın əsasında insan amilinin durduğunu nəzərə alaraq təlimin təşkilinə 
xüsusi əhəmiyyət verilir. Bu məqsədlə ənənəvi təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi 
və yeniləşdirilməsi istiqamətində layihələr həyata keçirilməkdədir. Bu baxımdan 
təhsilimiz elə qurulmalıdır ki, hər bir Azərbaycan vətəndaşı dəyişən dünyada öz 
bilik, bacarıq və qabiliyyətlərini tətbiq etməyə hazır olsun. 
Ümumtəhsil məktəblərində biologiyanın tədrisi prosesinin təşkili aşağıdakı 
prinsiplər əsasında həyata keçirilir. 
1. Pedaqoji prosesin tamlığı. Bu prinsipə əsasən şagirdin bir şəxsiyyət kimi 
formalaşması nəzərdə tutulur. 
Təhsil öyrədici, inkişafetdirici və tərbiyəedici bir prosesdir. 
Biologiya fənninin tədrisi prosesində şagird canlılar aləmində baş verən 
hadisə və prosesləri, canlıların ətraf mühitlə əlaqəsini, insanın özünəməxsus həyati 
xüsusiyyətləri barədə bilik və bacarıqlara yiyələnir. Biologiya kurikulumunda 
canlılara xas quruluş formalarının, onların həyati xüsusiyyətlərinin müqayisəli 
təqdim edilməsi müxtəlif aləmlərə aid canlı nümunələrin sadədən mürəkkəbə 
doğru müqayisəli təqdim edilməsi şagirdlərdə analitik düşüncə tərzinin 
formalaşması ilə yanaşı, canlılar barədə yığcam və lakonik məlumat almaq imkanı 
yaradır.
Biologiyanin tədrisi vasitəsilə şagirdlərdə estetik, ekoloji tərbiyə formalaşır. 
Şagird öz sağlamlığının, ətraf mühitin, vətəndaşı olduğu doğma yurdunun 
qorunması ruhunda tərbiyə alır, təhsil prosesində dünyanın bütöv bir vahid kimi 
qavranılmasına və dərk edilməsinə hazırlanır.