Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ «AZƏrbaycan hava yollari» qsc mġLLĠ avġASĠya akademġyasi

 
 
1.13. Rentgen Ģüasının alınma üsulu
Rentgen şüa borusunun əsas tərkib hissələri anod və 
katod dövrələridir. Katod volfram W materialından hazırlanmış 
gözərmə telidir və 5-7V qida mənbəyindən qidalanır (şək. 
1.16a,b).
Katod dövrəsinə 5-7V gərginlik verildikdə katod qızır və 
ətrafında sərbəst elektron buludu yaranır (şək. 1.17). 
Anod volfram W lövhə olub üzəri berillium Be qatı ilə 
örtülmüşdür. Anoda yüksək gərginlik (150kV) verildikdə
katod ətrafındakı sərbəst elektronlar elektrik sahəsi ilə 
sürətləndirilərək anoda bərkidilmiş hədəfi bombardman 
edirlər. Elektronların sürətli hərəkətdən aldığı kinetik enerji 
istiliyə və rentgen şüasına çevrilir. 
Hədəflə toqquşduqda elektronlar böyük sürətlə tormoz-
lanırlar, nəticədə onların hərəkət enerjisi şüalanma enerjisinə 
çevrilir. 

---

45 
 
 
a) 
 
Rentgen 
Rentgen 
ş
ş
ü
ü
a borusu
a borusu
b) 
Şək. 1.16a,b. Rentgen şüa borularının müxtəlif variantları
 

---

46 
 
Şək. 1.17. Rentgen şüasının alınma sxemi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

47 
II FƏSĠL. RADĠOAKTĠV MADDƏLƏRĠ AġKAR EDƏN 
QURĞULARIN Ġġ PRĠNSĠPLƏRĠ
 
2.1. Radioaktiv Ģüalanmanı təyin edən cihazlar
 
Dünya miqyasında radioaktiv maddələrdən istifadə 
etməklə terrorçuluğun qarşısının alınması təhlükəsizlik 
baxımından bu istiqamətdə dozimetrik cihazların və 
sistemlərin geniş çeşidlərinin istehsalını və tətbiqini tələb edir.
Hazırkı kitabın üz qabığında verilmiş şəkildə təsvir olunmuş
ABŞ-la Meksika arasındakı sərhəd - keçid məntəqəsində 
quraşdırılmış Radiasiyaya Nəzarət Kompleksi bu istiqamətdə 
yeni texniki avadanlıqların və texnologiyaların tətbiqinin 
vacibliyini daha aydın sübut edir. Odur ki, radiasiya 
terrorizminin baş verə biləcəyi ehtimal olunan hər bir sahədə 
ionlaşdırıcı şüalanmanın bütün növlərinin ilkin mərhələdə 
aşkar olunması günün başlıca məsələlərindən biri hesab olunur.
İonlaqşdırıcı şüalanmanı təyin edən cihazları onların 
təyi-natına, vericisinin tipinə, ölçülən şüalanmanın növünə və 
cihazın çevirdiyi elektrik siqnallarının xarakterinə görə bir neçə 
qrupa bölmək olar.