Azərbaycan Tibb Universiteti

İkincili alterasiyanın inkişafı üçün artıq floqogenin iştirakı tələb olunmur, çünki ikincili alterasiya I-li alterasiya zamanı yaranan amillərin təsiri nəticəsində meydana çıxan toxuma zədələnməsidir. Belə ki, ilkin alterasiya zamanı qlikoliz, lipoliz və proteoliz prosesləri sürətlənir. Zədələnmiş hüceyrələrdə anaerob qlikolizin sürətlənməsi nəticəsində toxumalarda turş xassəli natamam parçalanma məhsulları (piroüzüm turşusu, süd turşusu və s.) toplanır. Yağların hidrolizi ilə əlaqədar yağ turşularının, zülalların parçalanması nəticəsində toxumalarda polipeptidlərin və aminturşuların miqdarı artır. Bunlar toxumalarda fiziki-kimyəvi dəyişikliklərə – hiperosmiyaya (K+, Na+, Ca2+, Cl- ionlarının konsentrasiyasının artması ilə əlaqədar), hiperonkiyaya (iri molekullu zülalların kiçik molekullu zülallara parçalanmasının sürətlənməsi nəticəsində), H+ hiperioniyasına (turşuların dissosiasiyası zamanı hidrogen ionlarının azad olması) və s. olur.

İkincili alterasiyanın inkişafı üçün artıq floqogenin iştirakı tələb olunmur, çünki ikincili alterasiya I-li alterasiya zamanı yaranan amillərin təsiri nəticəsində meydana çıxan toxuma zədələnməsidir. Belə ki, ilkin alterasiya zamanı qlikoliz, lipoliz və proteoliz prosesləri sürətlənir. Zədələnmiş hüceyrələrdə anaerob qlikolizin sürətlənməsi nəticəsində toxumalarda turş xassəli natamam parçalanma məhsulları (piroüzüm turşusu, süd turşusu və s.) toplanır. Yağların hidrolizi ilə əlaqədar yağ turşularının, zülalların parçalanması nəticəsində toxumalarda polipeptidlərin və aminturşuların miqdarı artır. Bunlar toxumalarda fiziki-kimyəvi dəyişikliklərə – hiperosmiyaya (K+, Na+, Ca2+, Cl- ionlarının konsentrasiyasının artması ilə əlaqədar), hiperonkiyaya (iri molekullu zülalların kiçik molekullu zülallara parçalanmasının sürətlənməsi nəticəsində), H+ hiperioniyasına (turşuların dissosiasiyası zamanı hidrogen ionlarının azad olması) və s. olur.

Alterasiya zamanı zədələnmə nahiyəsində iltihab reaksiyasının sonrakı gedişini müəyyən edən bioloji fəal maddələr – iltihab mediatorları əmələ gəlir.

• Alterasiya zamanı zədələnmə nahiyəsində iltihab reaksiyasının sonrakı gedişini müəyyən edən bioloji fəal maddələr – iltihab mediatorları əmələ gəlir.
• İltihab mediatorları
• Mənşəyinə görə: hüceyrə və humoral mənşəli
• Təsir yerinə görə : hüceyrəyə və ya damar endotelinə
• Fəallaşma zamanına görə: erkən və gecikmiş
• Humoral mənşəli mediatorlara qan plazmasının fəallaşmış proteolitik sistemləri: komplement, kallikrein-kinin, laxtalanma və fibrinolitik sistemləri aiddir.