sibət ilə AB-nin digər Üzv Dövlətlərinin vətəndaşlarına göstərilən
münasibət arasındakı fərq də əsaslı idi, çünki AB tərəfindən xüsusi
hüquqi qayda, o cümlədən AB vətəndaşlığı yaradılmışdı.
Bu işlər ərizəçinin uzun müddət rezident olmaqla və ya vergi ödəməklə
ərazisində olduğu Dövlətlə yaxın faktiki bağlılıq formalaşdırdığı
vəziyyətlərlə müqayisə olunmalıdır.
Misal: Andrejeva Latviyaya qarşı işində ərizəçi Latviyada daimi
yaşamaq hüququ olan əvvəllər keçmiş Sovet İttifaqının vətəndaşı
olmuş bir şəxs idi.
217
Milli qanunvericiliklə müəyyən olunan təsnifata
əsasən ərizəçi müstəqillikdən əvvəlki dövrdə (müstəqillikdən əvvəl və
sonra Latviya ərazisində eyni vəzifədə olmasına baxmayaraq)
Latviyadan kənarda işləmişdi və nəticə etibarilə onun pensiyası eyni
vəzifədə müstəqillikdən sonrakı dövrdə işlədiyi müddət əsasında
hesablanmışdı. Əksinə, eyni vəzifədə olan Latviya vətəndaşlarının
pensiyası isə müstəqillikdən əvvəlki dövrdəki iş müddəti də daxil ol-
maqla bütün xidmət müddəti əsasında hesablanırdı. AİHM müəyyən
etdi ki, ərizəçi Latviya vətəndaşları ilə oxşar vzəiyyətdədir, çünki milli
qanunvericiliyə əsasən o, ‘daimi rezident olan əcnəbi’ idi və o da eyni
əsaslarla vergi ödəyirdi. Qeyd olunurdu ki, sadəcə vətəndaşlıq
zəminində fərqli münasibət göstərilməsinin əsaslandırılması üçün ‘çox
ciddi səbəblərin’ olmasına ehtiyac vardır ki, hazırkı işdə də bu cür
səbəblər olmamışdır. Məhkəmənin Dövlətin fiskal və sosial siyasət
məsələləri ilə bağlı geniş mülahizə sərbəstliyinə malik olmasını qəbul
etməsinə baxmayaraq, ərizəçinin vəziyyəti faktiki olaraq Latviya
vətəndaşlarının vəziyyətinə o qədər yaxın idi ki, bu zəmində ayrı-
seçkiliyə haqq qazandırılması mümkün deyildi.
Misal: Gaygusuz Avstriyaya qarşı (Gaygusuz v. Austria) işində
Avstriyada işləyən Türkiyə vətəndaşına Avstriya vətəndaşı olmadığı
üçün işsizliyə görə müavinət ödənilməsindən imtina edilmişdi.
218
AİHM
müəyyən etdi ki, ərizəçi Avstriya vətəndaşları ilə oxşar vəziyyətdədir,
çünki o daimi rezident idi və vergi yolu ilə sosial təhlükəsizlik sisteminə
töhfə vermişdi. Məhkəmə müəyyən etdi ki, Avstriya və Türkiyə
124
Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı
_____________________________________
217. AİHM, Andrejeva Latviyaya qarşı (Andrejeva v. Latvia) [GC] (No. 55707/00), 18 fevral 2009.
218. AİHM, Gaygusuz Avstriyaya qarşı (Gaygusuz v. Austria) (No. 17371/90), 16 sentyabr 1996.
arasında qarşılıqlı sosial təhlükəsizlik haqqında razılaşmanın olma-
ması fərqli rəftara haqq qazandıra bilməzdi, çünki ərizəçinin vəziyyəti
faktiki olaraq Avstriya vətəndaşlarının vəziyyətinə çox yaxın idi.
Misal: Koua Poirrez Fransaya qarşı işində Fil dişi Sahilinin vətəndaşı
əlilliyi olan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş müavinəti almaq üçün
müraciət etmişdi. Ona müavinətin ödənilməsindən o əsasla imtina
edildi ki, həmin müavinət yalnız Fransa vətəndaşları və ya Fransa ilə
qarşılıqlı sosial təhlükəsizlik haqqında razılaşması olan Dövlətlərin
vətəndaşları üçün nəzərdə tutulurdu.
219
AİHM müəyyən etdi ki, ərizəçi
faktiki olaraq Fransa vətəndaşları ilə oxşar vəziyyətdə idi, çünki o,
müavinət almaq üçün tələb olunan bütün kriteriyalara cavab verirdi
və vətəndaşlıqdan asılı olmayan digər sosial təhlükəsizlik müavinətləri
alırdı. Məhkəmə qeyd etdi ki, ərizəçi və digər vətəndaşlar arasında
onlara göstərilən münasibət baxımından fərq qoyulmasını
əsaslandırmaq üçün ‘xüsusilə ciddi səbəblər’ olmalıdır. Fiskal və
sosial təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlı Dövlətə geniş mülahizə
sərbəstliyinin verildiyi yuxarıda baxılan işlərdən fərqli olaraq, Dövlətin
gəlirləri ilə xərclərinin balanslaşdırılması ehtiyacı barədə Fransanın
arqumenti və Fransa və Fil dişi Sahili arasında qarşılıqlı razılaşmanın
mövcud olmaması ilə bağlı faktiki fərq inandırıcı olmadı. Maraqlısı o
idi ki, sözügedən müavinət onu alan şəxsin milli sosial təhlükəsizlik
rejiminə töhfə verib-vermədiyindən asılı olmayaraq verilirdi (ki bu da
yuxarıdakı işlərdə vətəndaşlıq zəminində ayrı-seçkiliyin müəyyən
olunmasının prinsipial səbəbi idi).
Dostları ilə paylaş: