www.ziyouz.com kutubxonasi
36
to‘zg‘iyotganini kuzatmoqqa kirishdi.
“Har kimning o‘zining o‘qib-o‘rganish usuli bor, — o‘yladi u. — Unga meniki to‘g‘ri
kelmaydi, meniki esa — unga. Biroq har ikkalamiz ham o‘z yo‘limizni qidirayapmiz va
faqat shuning uchungina uni hurmat qilmaslik qo‘limdan kelmaydi”.
Quyosh ufqdan bosh ko‘tara boshlaganda Santyago uyg‘ondi. Tunda yulduzlar
jilvalangan tomonda endi son-sanoqsiz xurmo daraxtlari ko‘zga ilinar, go‘yo butun
sahroni xurmozor bosib ketganday tuyulardi.
— Yetib keldik! — hayqirdi hozirgina uyqudan turgan angliyalik.
Santyago jim turdi. Buni u sahrodan o‘rgangandi, endi daraxtlarga jimgina qarashning
o‘zi kifoya qilardi. Ehromlargacha hali uzoq. Vaqti kelib bu tong ham uning uchun bir
xotiraga aylanadi. Biroq hozir, Sarbon o‘rgatganday, u ayni daqiqalar uchun yashayotir,
shundan sevinayotir va bu xushbaxt onlarni u o‘tkan kunlar xotiralari, kelajak haqidagi
orzu-umidlari bilan bog‘lashga urindi. Ha, hali bir kun kelib bu ming bir xurmo daraxti
ham xotiraga aylanadi, biroq ayni lahzalarda xurmozor soya-salqinni, suv va xavfsizlikni
va’da qilib turibdi. Xuddi tunda tuyaning o‘kirgani dushman yaqinlab qolganini
daraklaganday, qator-qator xurmo daraxtlari azob-uqubatdan xalos etadigan mo‘’jizadan
darak berardi.
“Dunyo ko‘p tillarda tillashadi”, — o‘ylardi Santyago.
“Vaqt tez o‘tayotgan paytda karvonlar ham jadal odimlaydi”, — o‘yladi Alkimyogar,
vohaga kirib kelayotgan yuzlab odamlar va ulovlarga qarab.
Bu yerdagilarning va karvon bilan kelganlarning shovqini eshitildi, ko‘tarilgan chang-
to‘zon quyoshning betini qopladi, bolalar begonalarni ko‘rib irg‘ishlar, vijillashardi.
Alkimyogar qabila boshlig‘ining Sarbonga yaqinlashib kelganini va u bilan uzoq
suhbatlashganini kuzatib turdi.
Biroq bu olatasir uni qiziqtirmasdi. Qancha odamlar kelib ketmadi, voha ham, sahro ham
o‘sha-o‘sha — mangu va bir zayl. Bu qumlarga shohlarning ham, gadolarning ham
qadam bosganini u ko‘rgan, garchi shamolning kuchidan o‘z shaklini o‘zgartirib tursa-da,
qumlar ham aslidagiday — Alkimyogar bolaligida qanday ko‘rgan bo‘lsa o‘shanday.
Shunday esa-da, zangori osmon va sariq qumni ko‘raverib zerikkan har qanday
sayyohning ko‘ziga xurmo daraxtining yashil shox-barglari ko‘ringanda ko‘ngilga
inadigan sevinch hozir uning ham yuragiga ko‘chdi.
“Ehtimol, tangri sahroni yaratganda, odam daraxtlarga kulib, xursand bo‘lib qarasin
degandir”, — o‘yladi u.
Keyin u nigohini aniq narsalarga qaratishga chog‘landi. U bilardi — buni belgilar unga
ayon etgandi — ayni shu karvon bilan o‘zining pinhona bilimlarining bir qismini ulashishi
lozim bo‘lgan odam kelayotganini. Garchi Alkimyogar bu odam bilan tanish bo‘lmasa-da,
sinchkov nazari bilan olomonning ichidan uni tanib olishiga ishonchi komil edi va u
o‘zining o‘tmishdoshidan kam emasligiga umidlanardi.
“Tushunolmayman, nima uchun bilgan narsalarimning hammasini unga sirli tarzda
ma’lum qilishim kerak, — o‘yladi u. — Buni aslida sir deyish ham qiyin, zotan, Tangri
o‘zining sirlarini jamiki mavjudotga bemalol oshkor etadi”.
Alkimyogar buning bitta izohini topdi: avloddan avlodga o‘tkazish lozim bo‘lgan narsa —
bu Sof Hayot hosilasidirki, uni so‘zlarda yoki rasmlarda tasvirlab bo‘lmaydi. Odamlar
esa, so‘zlar va rasmlarga berilib ketib, oxir-oqibat Umum Tilini unutishga moyil
bo‘lishadi.