“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир

55

ELM DÜNYASI / Elmi­kütlәvi jurnal / 3 (03) 2013

Nanotexnologiyanın aviasiyada və

kosmonavtikada istifadə imkanları

Bəşəriyyət daima çalışır ki, daha sürətli və

daha rahat nəqliyyat vasitələri yaratsın. Bu

baxım 

dan aviasiya və raket texnikasının

inkişafı daha maraqlıdır. 

Aviasiya nəqliyyatının inkişafı, əsasən,

aşağı dakı faktorlardan asılıdır: mühərrik qayırma

sənayesinin inkişafı, aerodinamikada yeni

inkişaf konstruksiya materiallarının yaradıl -

ması. Nanotexnologiya məhz tamamilə yeni

konstruksiya materiallarının yaradılması və

hazırlanması texnologiyasının həyata keçiril -

məsində müstəsna rol oynayır. Məsələn, səsdən

iti sərnişin təyyarələri üçün mühərrik 

lərin

yüksək termiki davamlığa malik (1000–1600

◦C-də işləyə bilən) kompozisiya tərkibli saxsı

materiallardan hazırlanması problemi həll

ediləcəkdir. Digər detallar üçün isə yeni, ter -

miki davamlı polimerlər və ya polimer kompo -

zisiyaları yaradılmalıdır ki, 200–400 ◦C-yə qədər

davamlı olsun.

Kosmik qurğularda istifadə olunacaq

materiallar 3000° C-yə yaxın temperaturlarda

da davamlı olmalıdırlar.

Yapon alimi N.Kobayasi nanotexno logi -

yanın aviasiyada və kosmonavtikada tətbiqi

perspektivlərini aşağıdakı kimi təsvir edir.

Daha sürətli, etibarlı və rahat aviasiya

nəqliyyat vasitələrinin yaradılması özündə

aşağıdakıları birləşdirir:

Adi kompozisiya materiallarında xarakte -

ris tikalar “cəmlənir”, amma müəyyən həddə

çatdıqda xarakteristikalar “vurulur”.

Vaqif Abbasov,

AMEA-nın müxbir üzvü, 

k.e.d., professor