Азярбайъан республикасы дахили ишляр назирлийи
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mükafatlandırma
tədbirləri və onların tətbiqi qaydaları. Mükafatlandırma–əməkdə yüksək kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinə görə işçilərə və işəgötürənlərə verilən əlavə haqqdır. Mükafatlandırma işçi və işəgötürənləri istehsalat tapşırıqlarını yerinə yetirməyə, istehsalatın səmərəliliyinin və rentabelliyinin yüksəldilməsinə, məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına və ehtiyatların qənaətinə həvəsləndirir. Mükafatlandırma tədbirlərinin tətbiqinin əsası işçilərin öz əmək vəzifələrini vicdanla yerinə yetirməsidir. Vicdanlılıq o deməkdir ki, işçi öz əmək vəzifələrini müəssisədaxili intizam qaydalarına, əmək qanunvericiliyinə, əməyin mühafizəsi qaydalarına, standartlarına və normalarına, vəzifə təlimatlarına və əmək funksiyasına uyğun olaraq layiqincə icra edirlər. Həmin işçilər bir növ «əməkdə nümunə» göstərirlər. «Əməkdə nümunə» - əmək məhsuldarlığını artırmaq, məhsulun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq, uzun müddət və qüsursuz işləmək, işdə yenilik və başqa xüsusiyyətlər əldə etməkdir. Əməkdə nümunənin qiymətləndirilməsi intizam nizamnamələri, vəzifə təlimatları və digər normativ aktlarla nizama salınır. Əməkdə nümunənin subyekti işçidir. Əməkdə nümunənin subyektiv tərəfi işçinin öz əmək vəzifələrinin icrasına münasibətini müəyyən edir. Əməkdə nümunənin subyektiv tərəfi işçinin öz əmək vəzifələrinin icasına münasibətini müəyyən edir. Əməkdə nümunənin subyektiv tərəfi işçinin şüurlu şəkildə əmək vəzifələrinin yüksək səviyyədə yerinə yetirilməsinə çalışdığını bildirir. Əməkdə nümunənin obyekti işçi tərəfindən əmək vəzifələrinin vaxtında yerinə yetirilməsidir. Əməkdə nümunənin bilavasitə obyekti – əmək hüquq münasibətləri, ümumi obyekti – müəssisədaxili intizam qaydalarıdır. 12 Əməkdə nümunənin obyektiv tərəfi işçinin əmək fəaliyyətini və onun nəticələrini əks etdirir. Beləliklə, əməkdə nümunənin yuxarıda sadalanan dörd tərkib elementinin məcmu halında mövcudluğu mükafatlandırma hüquq münasibətlərinin yaranması üçün əsasdır. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 185-ci maddəsinə müvafiq olaraq, əmək funksiyasının yüksək peşəkarlıq səviyyəsində yerinə yetirilməsində, müəssisədaxili intizam qaydalarına əməl edilməsində fərqlənmiş işçilər işəgötürən tərəfindən: - pul və ya qiymətli əşyalar hədiyyə edilməklə; - əlavə məzuniyyət verilməklə; - əmək haqqına fərdi əlavə edilməklə; - daha yüksək məbləğdə fərdi sığorta edilməklə; - sanatoriya-kurort müalicəsi, turist səfərləri yollayışının haqqı ödənilməklə; - müəyyən edilmiş qaydada dövlət təltifinə təqdim olunmaq barədə vəsatət qaldırmaqla və digər həvəsləndirmə vasitələri ilə mükafatlandırıla bilər. Göründüyü kimi Əmək Məcəlləsinin 185-ci maddəsində nəzərdə tutulan mükafatlandırılmaların sayı qəti deyildir. Belə ki, həmin normada işəgötürən tərəfindən işçi «digər həvəsləndirmə vasitələri ilə mükafatlandırıla bilər» dedikdə, təşəkkür elan edilməsi, Fəxri fərmanla təltif edilmə, döş nişanı ilə təltif edilmə, Şərəf kitabına və Şərəf lövhəsinə daxil edilmə və s. nəzərdə tutulur. Ümumi qaydaya görə mükafatlandırma tədbirlərinin tətbiqi işəgötürənə məxsusdur. Mükafatlandırma tədbirləri işəgötürənin əmri ilə elan olunur və işçinin əmək kitabçasına yazılır. Eyni vaxtda bir neçə mükafatlandırma tədbirlərinin tətbiqinə yol verilməməsi qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuşdur. Jəmiyyət və dövlət qarşısında xüsusi əmək töhfəsinə görə işçilər dövlət təltifinə görə işçilər dövlət təltifinə təqdim olunmaqla da mükafatlandırıla bilər. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinə əsasən, dövlət təltifləri ilə təltif etmə səlahiyyəti azərbaycan dövlətinin başçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məxsusdur. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 13 22 may 1998-ci il tarixli 706 saylı fərmanına əsasən Azərbaycan Respublikasında dövlət təltifi ilə əlaqədar mədəniyyət, ədəbiyyat, elm, təhsil və səhiyyə sahələrində aşağıdakı fəxri adlar təsis edilmişdir: - xalq yazıçısı; - xalq şairi; - xalq artisti; - xalq rəssamı; - əməkdar elm xadimi; - əməkdar incəsənət xadimi; - əməkdar artist; - əməkdar rəsam; - əməkdar mədəniyyət işçisi; - əməkdar müəllim; - əməkdar həkim; - əməkdar hüquqşünas. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 may 1998-ci il tarixli 706 saylı Fərmanı ilə «Azərbaycan Respublikasının fəxri adları haqqında» Əsasnaməsi təqdim olunmuşdur. Bu əsasnamə Azərbaycan Respublikasının fəxri adlarının verilməsi və təqdim olunması qaydalarını tənzimləyir. Məsələn, «Əməkdar müəllim» fəxri adı təhsil sahəsində xüsusi xidmətlərinə görə ümumtəhsil, internat, orta-ixtisas məktəblərinin müəllimlərinə və tərbiyəçilərinə, məktəbəqədər uşaq müəssisələrinin müdirlərinə və tərbiyəçilərinə, uşaq evlərinin tərbiyəçilərinə və xalq təhsili sisteminin digər işçilərinə bu sahədə azı 20 il işlədikdə verilir. Azərbaycan Respublikasının digər dövlət mükafatlarına həmçinin «Şöhrət» ordeni ilə, «İgidliyə» görə medalı və s. İlə təltif etmələri aid etmək olar. Azərbaycan Respublikasının fəxri adını almış şəxs fəxri addan yalnız aşağıdakı həllarda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə məhrum edilə bilər: 14 a) fəxri ad almış şəxs ağır cinayət üstündə məhkum olunduqda – qanunvericiliklə müəyyən edilmiş əsaslar və qaydalar üzrə məhkəmənin təqdimatına əsasən; b) fəxri ad almış şəxs onu ləkələyən xata törətdikdə – fəxri adın verilməsi haqqında təqdimat vermək hüququ olan orqanın təqdimatına əsasən. Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|