Backup of Uz Qabigi

. ₁ .. ₁ . Şəhil 14.4. Saturnun halqası

vardır. Halqa çox kiçik hissəciklərdən ibarətdir. Bu hissə-ciklər planet ətra-fında Kepler qa-nunlarına görə dolanırlar. Halqa-

nın ümumi kütləsi

planetin kütləsindən 10⁴ -10⁵ dəfə kiçikdir. Şəkil 14.4 -də Saturn və onun halqası göstərilmişdir.

Saturnun 24 peyki vardır. Onun ən böyük peyki Titan öl-çü və kütləsinə görə Aydan böyükdür. Bu peyk atmosferə ma-likdir.

3. Uran. Günəşdən orta məsafəsi 2870400000 km= 19.19
a.v., siderik dolanma dövrü 30 685 gün, sinodik dolanma döv-
rü 369.66 gün, orbital sürəti 6.8 km/s, kütləsi 8.663-10²⁸q (Ye-
rinkindən 14.5 dəfə böyük), orta sıxlığı 1.3 q/sm³, ekvatorial
radiusu 25 220 km, səthində qravitasiya təcili 883 sm/s², effek-
tiv temperaturu 59 K-dir. Uranın öz oxu ətrafında fırlanma
dövrü 17^h 14^m, basıqlılığı böyükdür (1:14) -dür. Uran öz oxu
ətrafında əks tərəfə fırlanır. Fırlanma oxu orbit müstəvisi ilə
98°-lik bucaq əmələ gətirir, sanki planet böyrü üstə uzanaraq
fırlanır. Uranın 21 peyki vardır. 1977 -ci ildə Uranın 5 halqa
sistemi kəşf olunub.

4. Neptun. Günəşdən orta məsafəsi 4498100000
km=30.07 a.v., siderik dolanma dövrü 60 190 gün, sinodik do-
lanma dövrü 367.49 gün, orbital sürəti 5.4 km/s, kütləsi
1.02-10²⁹q (Yerinkindən 17.2 dəfə böyük), orta sıxlığı 1.76
q/sm³, orta ekvatorial radiusu 24 760 km, səthində böhran sü-
rəti 23.5 km/s, qravitasiya təcili 1118 sm/s², effektiv tempera-
turu 59 K-dir. Neptunun 8 peyki vardır. Onun ən böyük pey-
ki olan Triton ölçülərinə görə Aydan böyükdür. "Vodyager -2"
kosmik aparatı Neptunun da parlaq halqalara sahib olduğu-

nu göstərmişdir.

5. Pluton. Günəşdən ən uzaq planetdir. Orta heliosentrik məsafəsi 5868900000 km=39.23 a.v, siderik dolanma dövrü 90 800 gün, sinodik dolanma dövrü 366.72 gün, orbital sürəti 4.8 km/s, kütləsi 1.5-10²⁵q, orta sıxlığı 1.1 q/sm³, ekvatorial radiusu 1195 km, səthində böhran sürəti 1.3 km/s, effektiv tem-peraturu 32 K-dir. Yeganə peyki Xaron 1978 -ci ildə Kristi və Harrinqton (ABŞ) tərəfindən kəşf olunmuşdur. Onun ölçülə-ri Plutonun ölçülərindən çox fərqlənmədiyindən Pluton və Xarona qoşa planet kimi baxmaq olar.