Bakı-2012 Elbrus Şahmar «Qusar beşiyim mənim»

Bu  yazı  1953-cü  il aprelin 8-də Qusar rayonunun  Piral 
kəndində anadan olmuş Hüseynov  Hikmət Seyfulia oğluna 
məxsusdur.  O,  BDU-nin  mexanika-riyaziyyat  fakültəsini 
bitirib. Hazırda Piralda orta məktəb müəllimidir.
Hikmət  Seyfulia  oğlu  Hüseynov  riyaziyyat  üzrə  bir 
neçə kitabların da müəllifidir.
O, Zeynəddin Çələbov barədə belə deyir:
«İnsan  üçün  insaniyyətə  tam  sahib  olmaq  ən  böyük 
səadət, ən böyük qəhrəmanlıq, ən böyük şərəfdir. Qoy bu 
səadət, qəhrəmanlıq və şərəf hamıya nəsib olsun.»
Bir  dəfə  qədim  dövrün  «əxlaq  peyğəmbəri»  hesab 
edilən  Sokratdan  soruşurlar:  «İnsanda  ən  çox  nəyi  qiy­
mətləndirirsən?»  Filosof  tərəddüd  etmədən  cavab  verir: 
«İnsaniyyəti».  «Bəs  insaniyyət  dedikdə  nəyi  başa  dü­
şürsən?»  -  sualına  isə  mütəfəkkir  «insana  layiq  key­
fiyyətləri» -  deyə cavab verir.
Keçən  əsrdə  İngiltərədə  ictimai  islahatlar  uğrunda 
əzmlə  mübarizə  aparan  məşhur  Çarlz  Dikkensə  buna 
bənzər  sual  verilir:  «Siz  bu  qədər  çalışıb  nə  islahatı 
keçirmək  istəyirsiniz?»  yazıçı  cavab  verir  ki,  «insaniyyət 
və xeyirxahlıq islahatı».
İndiki  bəşəriyyət üçün  ən zəruri islahat məhz insanlıq 
və  xeyirxahlıq  islahatıdır.  İnsanların  insanlığa  və  xeyir­
xahlığa olan ehtiyacı indi heç bir dövrlə müqayisəedilməz 
dərəcədə  artmışdır.  Bəşəriyyətin  əxlaqi  sərvətlərinin  qızıl 
fondunu  təşkil  edən  insaniyyəti  və  xeyirxahlığı  şəxsiy­
yətinə  çox  böyük  hörmət  etdiyim  Zeynəddin  müəllimin 
simasında  gördüm desəm,  səhv etmərəm.  Bəli,  bircə dəfə 
bu sadə və müdrik insanla ünsiyyətdə olan hər bir kəs bir 
daha  onunla  söhbət  etmək,  saf  qəlbdən  məsləhət  və 
nəsihətlərinə  qulaq  asmaq  istəyir,  sözün  əsl  mənasında 
322
elin  ağsaqqalı  kimi  tanınan  bu  insanla  daima  təmasda 
olmağı arzulayır.
Ömrü  boyu  daim  axtarışda  olmuş  Zeynəddin  müəl­
lim,  axtarışlarını  dayandıran  kimi,  sanki  sahib  olduğu 
ülviliklər zirvəsindən  aşağı, adi canlılar səviyyəsinə doğru 
enirmiş  kimi,  axtarışlarına  ara  vermək  istəməyərək,  ta­
panda  da  axtarmaq,  tapmayanda  da  axtarmaq  eşqi  ilə 
ömür  sürmüş,  getdikcə daha  dərinliklərə enmək,  öz zəka 
nuru  ilə  zülməti  işıqlandırmaq  yolu  -   insana  nəsib  olan 
yeganə yolla irəliləmək arzusu ilə yaşamış və yaşayır.
Mənəviyyatında  saflığı,  süfrəsində  halallığı  qorumaq 
istəyən  Zeynəddin  müəllim  və  həyal  yoldaşı  Şərqiyyə 
xanım  haqqında  şair  Zəlimxan  Yaqubun  sözləri  ilə  belə 
deyərdim:
Bu süfrəyə uzanan əllərində ləkə yox,
Bu süfrənin üstündə haraın adlı  tikə yox,
Burda yavan çörək  var,  burda yağlı tikə yox.
Bu süfrə duasını özün oxu İlahi!
Bu süfrədə kitab  var,  qələm,  bir də mürəkkəb, 
Yaşaran göz, yanan can,  coşan ilham,  daşan ləb,
Bu süfrənin neməti ulu söz,  ali mətləb.
Bu süfrə duasım özün oxu İlahi!
Bəli,  köməkliklərini  ehtiyacı  olan  hər  kəsdən  əsirgə­
məyən,  həyət  qapıları  heç  vaxt  bağlanmayan,  evləri  dai­
ma qonaqlı olan Zeynəddin  müəllim  və Şərqiyyə xanımın 
halal süfrələrinin duasıııı  Rəbbimiz özü oxumuşdur.
İşlədiyi  bütün  vəzifələrdə  büllur  kimi  təmiz  olmuş 
Zeynəddin  müəllim  «Niyə  bəzən  həyatda  əxlaqlı,  fəzilətli 
ömür  sürənlər  deyil,  məhz  dələduzlar,  hiyləgərlər,  ikiüz­
_______  
Q u sa r b e şiy im  m ən im
3 2 3

---

“
E fim s Şahmar
lülər,  yalançılar,  fırıldaqçılar,  vəzifəpərəstlər,  əliəyrilər, 
oğrular,  rüşvətxorlar,  şöhrətpərəstlər  müvəffəqiyyət  qa­
zanırlar,  onlar  cəmiyyətdə  hətta  hörmət  də,  şöhrət  də 
qazanırlar?» şəklində verilən sualları səbrlə cavablandırır, 
haqq  və ədalət  uğrunda  mübariz olmağı  məsləhət  görür. 
Belə  insanlar  haqqında  şair  Zəlimxan  Yaqub  necə  də 
gözəl deyib:
Sudan duru,  aydan arı mənəm, mən,
Dağ çiçəyi,  zirvə qarı mənəm,  mən,
Can sirdaşı,  könül yarı mənəm, mən,
Haqqa doğru yol gedirəm nə vaxtdı.
Zeynəddin müəllim
Nur yağan üzünə baxanda elə bil dağ görürəm, özüm 
də ucalıram, heyy.. ucalıram!
Nur  yağan  üzünə  baxanda  elə  bil  dərya  görürəm, 
özüm də dərinləşirəm, heyy.. dərinləşirəm!
Nur  yağan  üzünə  baxanda  elə  bil  dəniz  görürəm, 
özüm də ləpələnirəm, heyy.. ləpələnirəm!
Nur yağan üzünə baxanda elə bil çay görürəm,  özüm 
də dalğalanıram, heyy.. dalğalanıram!
Nur  yağan  üzünə  baxanda  elə  bil  səma  görürəm, 
özüm də aydınlaşır, heyy.. aydınlaşıram!
Nur  yağan  üzünə  baxanda  elə  bil  bulaq  görürəm, 
özüm də saflaşır, heyy.. saflaşıram!
Nur  yağan  üzünə  baxanda  elə  bil  Günəş  görürəm, 
özüm də isinir, heyy.. istisinə qızınıram!
Hər dəfə söhbət əsnasında  ağır yerişindən  yer  ləngər­
lənən,  qaməti,  duruşu  şux,  ana-bacılara  ər  vəfasını,  na­
musunu,  qeyrəti  ən  üstün  tutan  başı  papaqlıların  qalma­
dığını  görən,  «kişi  təpərindən,  ər  nəfəsindən  qəlbimə,
3 2 4
ruhuma  qüvvət  istərəm»  deyən,  böyüksüz  ocağın,  bö- 
yüksüz  evin  təməli  dağılar,  özülü  laxlar,  varlana-varlana 
yoxsullaşınq  kimi  fikirləri  ilə  yuxusuna  haram  qatan 
Zeynəddin  müəllimin  el  ağsaqqalı  kimi  fəryadlarını 
Zəlimxan Yaqubun sözləri ilə belə tamamlamaq olur.
Gör-götür dünyası göstərib bizə,
Elin başbiləni başda tac olub.
Sağlam toxum kimi düşüb torpağa,
Hər sözü bar verən bir ağac olub.
Əsil ağsaqqala,  ağsaqqallığa 
Nəsildən-nəsilə ehtiyac olub.
Oğullar görmüşəm bir kəndin deyil,
Çiynində mahalın yükünü şaxlar.
Aqil babalarım,  de hardasınız?
Gözümə az dəyir qarapapaqlar!
Zeynəddin  müəllim,  ağsaqqalım  kimi  Sizə  möhkəm 
can sağlığı arzulayır, yüzlərlə insana əhdə vəfa, dərdə şəfa 
və  xeyirxahlıq  yolunda  uğurlar  diləyirəm  və  ürək  sözlə­
rimə  Zəlimxan  Yaqubun  iki  bənd  şeiri  ilə  nöqtə  qo­
yuram:
Ürək geniş olsa, sığmaz darlığa,
Saçar işığını bütün  varlığa.
Saxtalar içində saxtakarlığa 
Tərsinə açılan şillə kiıııiydik.
O mənə ataydı, mən ona oğul,
Mən ona ürəkdim,  o mənə ağıl.
Uzun bir daşlandı,  şirin bir nağıl,
Damladan yağışa,  selə kiıııiydik.  »
_______________________ _____  
Qusar beşiyim mənim
_____________ 3 2 5

---

*  *  *