Bakı Texniki Kollecinin müəllimi Hüseynli

ÇOX ZOLAQLI KÜÇƏ VƏ YOLLARIN
BURAXMA QABILIYYƏTİ 
 
Çox zolaqlı küçə və yolların hərəkəti buraxma qabiliyyəti aşağıdakı düsturla 
hesablanır: 
α
γ
н
Н
П
н
б
б



=
, (28.8) 
Burada н -hərəkət zolaqlarının sayı; 
н
γ
-çox zolaqlılıq əmsalıdır (
1
н
=
olduqda 
1
γ
=
н
, 
2
н
=
olduqda 
93
,
0
γ
=
н
, 
3
н
=
olduqda 
883
,
0
γ
=
н
, 
4
н
=
olduqda 
875
,
0
γ
=
н
, 
5
н
=
olduqda 
8
,
0
γ
=
н
götürülür); 

-yol ayrıcının təsirini 
nəzərə alan əmsaldır.
Pereqona baxdıqda 
1
=

, yol ayrıcına baxdıqda isə 

= 0,4
−
0,6 hədlərində 
dəyişir (eyni intensivlikli nəqliyyat axınlarının kəsişmələrində). Ümumi halda 

aşağıdakı düsturla hesablanır: 
2
1
Т
Т
=

. 
Burada 
1
Т
-yol ayrıcları arasındakı məsafəni ləngiməsiz, hesabi sürətlə 
getmə vaxtıdır: 
щ
p
1
В
Л
Т
=
, 
san. 
Burada 
п
Л -pereqonun uzunluğu, 
m
; 
щ
В
- hesabi hərəkət sürəti, 
m/san
;
2
Т
-
həmin məsafəni avtomobillərin yol ayrıclarında ləngimə vaxtı, tormozlanma və 
sürətlənmə də nəzərə alınmaqla, getmə vaxtıdır, 
san
.: 






+





 +
+
=
Δ
2
а
н
н
2
т
б
1
а
1
2
В
Л
Л
Т
. 
Burada 
а
və 
б
uyğun olaraq tormozlanma və sürətlənmə zamanı təcil, 
m/san
2
; 
Δ
т
- svetofor qarşısında bir avtomobilin orta ləngimə vaxtıdır. 

---

NİZAMLANAN VƏ NİZAMLANMAYAN YOL
 AYRICLARININ BURAXMA QABILIYYƏTI 
 
Bu dərsdə nizamlanmayan və nizamlanan yol ayrıclarının hərəkəti buraxma 
qabiliyyətinin hesablanma üsullarına baxılacaqdır. Nizamlanmayan yol ayrıclarının 
hərəkəti buraxma qabiliyyəti dedikdə vahid zaman ərzində onun bütün 
istiqamətlərdə buraxa biləcəyi nəqliyyat vasitələrinin maksimum sayı başa 
düşülür(mübahisəli nəqliyyat axınlarının qarşılıqlı təsiri nəzərə alınmadıqda). 
Hərəkəti buraxma qabiliyyətinin təyin edilməsinin ən dəqiq üsulu yol ayrıclarında 
ləngimələrin təyin edilməsi və onun qiymətinin müəyyən edilməsidir. Bundan 
başqa hərəkəti buraxma qabiliyyətini nəzəri yolla təyin etmək üçün baş və ikinci 
dərəcəli yollar müəyyən edilməlidir. Beləliklə, ikinci dərəcəli yoldan baş yola 
yaxınlaşan nəqliyyat vasitələri hökmən dayanmaraq, sürətlənməyə vaxt sərf 
etdiklərindən əlverişli vaxt intervalının müddəti artmış olur. Nəzəri yolla hərəkəti 
buraxma qabiliyyətini təyin etdikdə nəqliyyat axınında hərəkət edən nəqliyyat 
vasitələri arasındakı vaxt intervallarının paylanma qanunauyğunluqlarına 
əsaslanılır. 
Əvvəlcə aşağıdakı işarələmələri qəbul edək: 
-baş yoldakı nəqliyyat vasitələri arasındakı vaxt intervalları -
б
т
; 
-ikinci əhəmiyyətli yoldakı avtomobillərin baş yolu təhlükəsiz keçmələri 
üçün baş yoldakı avtomobillər arasındakı vaxt intervallarının sərhəd qiyməti - 
s
т
; 
-ikinci əhəmiyyətli yoldan baş yola çıxan avtomobillər arasındakı vaxt 
intervalları - 
2

3

…
и
δ
. 
Baş yolu sərbəst keçmək üçün baş yoldakı avtomobillər arasındakı vaxt 
intervalları 
б
т sərhəd intervalından 
s
т böyük və ya ona bərabər olmalıdır. Baş 
yoldakı vaxt intervalı 
б
т
kifayət qədər böyük olarsa, baş yolu eyni zamanda 
и
sayda avtomobil keçə bilər. Yəni aşağıdakı şərt ödənilməlidir:

=
+
=
и
2
н
н
s
би
т
т
δ
,
Tədqiqatlar göstərmişdir ki, 

kəmiyyəti axının tərkibindən asılı olub 

=2,8
−
5,3 
san.
olur. Əgər 

kəmiyyətini sabit qəbul etsək, onda (29.1) 
ifadəsindən alarıq: 
δ
1)
(и
т
т
s
би
−
+
=
,