Baxtiyor. Uz o'quvchi va o'qituvchilar uchun eng yaxshi portal!

12.«Avtoportret» metodikasi 
Mualliflar: ye.S.Romanova, S.F.Potyomkina. 
Proektiv metodikalar-dan biri. Katta maktab o'quvchilarining shaxsini
diagnostika qilish uchun qo'llanishi mumkin. Avtoportret – insonning o'zi chizgan
qiyofasi. Bu metodikaning ikki xil interpretasiyasidan biri mualliflar, ikkinchisi
R.Berns (AQSH) tomonidan taklif qilingan. 
Interpretasiya № 1 «Avtoportret» testi R.Berns (AQSH, Insonlararo
munosabatlarni rivojlantirish instituti, Sietl) tomonidan qo'llanganda, u kishilarga
o'zining yakka holdagi yoki oila a'zolari bilan birga, hamksblarning orasida
tasvirlashni iltimos qilgan. 
R.Berns shunday yozadi: «Siz uyga kelib o'kirib – o'kirib yig'lashingiz
mumkin, ammo ishxonada bunday qilmaysiz. Bunday holatingiz siz chizgan
portretda o'z aksini topadi». Uning fikricha, avtoportretdagi belgilar quyidagicha
aniqlanishi mumkin:
Bosh 
Katta bosh – o'z aqliy imkoniyatlaridan qoniqmaslik; Kichik bosh ijtimoiy

---

mavqeidan norozilik, bezovtalanish. 
Ko'z 
Katta ko'zlar – shubxalanuvchanlik, boshqalar fikriga kup e'tibor berish.
Kichik ko'zlar yoki yumuq ko'zlar – ichki yo'nalganlik. Quloq Katta quloq –
tanqidga sezgirlik 
Burun
Burunga alohida urg'u berish – jinsiy muammolarning mavjudligi; burun
kataklarining kattaligi agressiya (jahldorlik). 
Og'iz
Har qanday shaklda bo'lmasin, yaqqol ajralibtursa bu nutqiy kamchiliklarning
mavjudligidan darakdir; og'izning bo'lmasligi – muloqotga kirisha olmaslik,
depressiya.
Qo'llar
Kishining atrof olam bilan bo'lgan munosabatini ifodalaydi. Tushirilgan
qo'llar – jismoniy yoki psixik nimjonlik; uzun qo'llar tashqi muhit voqea –
hodisalariga kuchli berilish; kalta qo'llar –ichki yo'llanganlik.
Oyoqlar
Uzun oyoqlar mustaqillikka intilish; katta oyoqlar – xavfsizlikka ehtiyoj;
oyoqsiz rasm – beqarorlik, aniq maqsadlarning bo'lmaslik holati (dezertirlar odatda
oyoqsiz rasm chizadilar).
Ritmik rasm (harakatdagi odamni masalan, yurayotgan, zinadan chopayotgan
va h. Odamni tasvirlovchi rasm) – intuitiv ekstrovert. Strukturali rasm (Odamni
qanday bo'lsa, shundayligicha, ba'zan faqat yuzni, byustni yoki butun bo'y – bastni
tasvirlovchi rasm) – intuitiv introvert. 
Ushbu belgilar bo'yicha quyidagi jadvaldagi o'xshab, turli rasmlar o'rtasidagi
miqdoriy farqlarni aniqlash mumkin. 
«Avtoportret» testi bo'yicha individual – tipologik farqlar (500 kishi orasida)
Tasvir ko'rinishi G.Rid bo'yicha Psixologik tip K.YUng bo'yicha Tasvirlararo
miqdoriy farqlar Sanab o'tuvchi Fikriy ekstrovert 2,4 Organik Fikriy introvert
30,3 Emfatik Sezuvchi ekstrovert 3,2 Gaptik Sezuvchi introvert 2,2 Dekorativ
Hissiy ekstrovert 8,8 Imajitar Hissiy introvert 13,2 Ritmik Intuitiv ekstrovert 20,8
Strukturali Intuitiv introvert 19,1 
Metodika manbasi: Rogov ye.I. Nastolnaya kniga prakticheskogo psixologa:
Ucheb. Posobie, V 2kn. – Z – ye. – M.: Gumanitar. Izd. Sentr VLADOS, 2000. –
Kn. 1: Sistema raboty psixologa s detmi raznogo vozrasta. 346 – 353 b.