2. Dəyişən bazar iqtisadiyyatı şəraitində rəqabətin əsas formaları və metodları
Rəqabət bütün bazar iqtisadiyyatının özünün, o cümlədən, onun işləmə mexanizminin aparıcı elementidir.
Rəqabət,qeyd edildiyi kimi, məhsul və xidmətlərin daha əlverişli və sərfəli şərtlər əsasında istehsal edilməsi, satışı uğrunda sahibkarlar arasında gedən iqtisadi proses olaraq, onların birgə fəaliyyətlərini, qarşılıqlı əlaqələrini və mübarizələrini əhatə edir. Hələ XVII-XVIII əsrlərdə bazarda gedən rəqabət proseslərini bir çoxları tədqiq etməyə çalışmışlar. Hələ Adam Smitt məşhur “görünməz əl” prinsipinin tərifini vermişdir. Həmin iqtisadi qanuna əsasən, bazar iqtisadiyyatı rəqabətə söykənərək elə düzülüb-qoşulur və formalaşır ki, sahibkarlar öz iqtisadi maraqları uğrunda çalışsalar belə, ictimai-iqtisadi sistem onların fəaliyyətlərini ictimai maraqların və tələblərin ödənilməsinə yönəldir.
Rəqabətin ən ardıcıl tədqiqatçısı kimi tanınan amerikan alimi Maykl Porter qeyd etdiyinə görə rəqabət özündə əsasən aşağıdakı cazibə və güc amillərini birləşdirir:
Sadalanan bu güc sistemləri firmaların təyin edəcəyi qiymətləri, rəqiblər üzərində qələbə çalmaq üçün sərmayələrin məbləğini və çəkiləcək xərclərin səviyyəsini müəyyən edir.
Marketinq elmi məhsullarla (əmtəələrlə) əlaqədar rəqabətin üç növdə olmasını qeyd edir.