144
Tegishli epimeraza ta‘sirida ribuloza-5-fosfatdan
boshqa fosfopentoza-
ksilulozo-5-fosfat hosil bo‗lishi mumkin.
Bundan tashqari, ribulozo-5-fosfatga
maxsus izomeraza ta‘sir etganda u osongina ribozo-5-fosfatga aylanadi. Bu xildagi
pentozofosfatlar shakllari o‗rtasida o‗zgaruvchan muvozanat holati yuzaga keladi:
Ma‘lum sharoitlarda pentozofosfat sikl nihoyasiga yetishi mumkin. U anaerob
sharoitda bo‗lib o‗tadi. Pentozofosfat siklining oksidlanishsiz
reaksiyasini asosiy
bosqichi transketolaza va transaldolaza hisoblanadi.
Bu reaksiyalar izomer
pentozo-5-fosfatlarni almashinuvini katalizlaydi:
Pentoza siklida transketolaza reaksiyasi ikki marta uchraydi, ikkinchi holatda
ksilulozo-5-fosfatning ikkinchi molekulasini eritrozo-4-fosfat bilan ta‘sirlanishi
natijasida fruktozo-6-fosfat va triozofosfatga aylanishida yuz beradi:
145
Transaldolaza fermenti dioksiatseton qoldig‗ini (lekin
erkin dioksiatsetonni
emas) sedogeptulozo-7-fosfatdan glitseraldegid-3-fosfatga ko‗chirish
reaksiyasini
katalizlaydi:
Pentozofosfat sikli orqali glyukoza-6-fosfatni CO
2
gacha to‗liq
oksidlanishi
yuz berishi mumkin. Bunda 6 molekula glyukoza-6-fosfat ribulozo-5-fosfat
hosil
qilib, yangidan 5 molekula glyukoza-6-fosfatagacha regeneratsiyalanadi. Lekin bu
siklga kirgan glyukoza-6-fosfat molekulasi to‗lig‗icha oksidlanadi degan gap emas,
bunda 6
molekula CO
2
ning barchasi olti molekula glyukoza-6-fosfatlarning C-1
atomlaridan hosil bo‗ladi. Reaksiyaning yig‗indi tenglamasi quyidagi ko‗rinishda
bo‗ladi:
6 glyukoza-6-fosfat + 7 H
2
O + 12 NADF
+
Dostları ilə paylaş: 
